पार्थिव गणपती पूजन:-1--🌿🌍🙏✨♻️

[Atul Kaviraje]

पार्थिव गणपती पूजन:-

पार्थिव गणपती पूजन: एक भक्तिपूर्ण आणि विवेचनात्मक लेख-

आज 27 ऑगस्ट, बुधवार रोजी, आपण सर्वजण मिळून पार्थिव गणपती पूजनचा पवित्र सण साजरा करत आहोत. "पार्थिव" शब्दाचा अर्थ "पृथ्वीपासून बनलेला" आहे. ही पूजा निसर्ग आणि अध्यात्म यांच्यातील सखोल संबंध दर्शवते. मातीच्या गणपतीची मूर्ती पूजणे ही केवळ एक धार्मिक परंपरा नाही, तर तो पर्यावरण संरक्षणाचा एक महत्त्वाचा संदेशही देतो. हा उत्सव आपल्याला आठवण करून देतो की देवाला त्याच्या सर्वात शुद्ध आणि नैसर्गिक रूपात स्वीकारणे किती महत्त्वाचे आहे.

1. पार्थिव गणपतीचा अर्थ आणि महत्त्व
"पार्थिव" शब्दाचा अर्थ पृथ्वी किंवा माती आहे. पार्थिव गणपती पूजनाचा अर्थ मातीपासून बनवलेल्या भगवान गणेश यांच्या मूर्तीची पूजा करणे आहे.

पृथ्वी तत्त्वाशी संबंध: ही पूजा आपल्याला निसर्ग आणि पृथ्वी तत्त्वाशी असलेल्या आपल्या सखोल नात्याची आठवण करून देते, ज्यापासून आपले शरीर बनले आहे. हे दर्शवते की सृष्टीचा प्रत्येक कण देवाचेच रूप आहे.

पुण्य फळाची प्राप्ती: शास्त्रानुसार, मातीच्या गणपतीची पूजा केल्याने भक्तांना विशेष पुण्य फळ मिळते.

2. पौराणिक आणि ऐतिहासिक संदर्भ
पार्थिव गणपती पूजनाची परंपरा शतकानुशतके जुनी आहे.

पौराणिक कथा: पौराणिक कथेनुसार, स्वतः माता पार्वतीने आपल्या शरीराच्या मळापासून मातीची गणेश मूर्ती बनवून त्यात प्राण फुंकले होते.

ऋषी-मुनींद्वारे पूजा: प्राचीन काळात ऋषी-मुनीसुद्धा पार्थिव गणपतीची स्थापना करून त्यांची पूजा करत असत, जेणेकरून त्यांच्या तप आणि साधनेत येणाऱ्या अडथळ्यांना दूर करता येईल.

3. पूजेसाठी आवश्यक सामग्री
पार्थिव गणेश यांच्या पूजेमध्ये नैसर्गिक आणि सात्त्विक वस्तूंचा वापर केला जातो.

मूर्तिकरण: सर्वात आधी, पवित्र माती (उदा. तलावाची किंवा नदीची माती) पासून गणेश यांची मूर्ती बनवली जाते.

सामग्री: पूजेसाठी दूर्वा, लाल जास्वंदीचे फूल, शेंदूर, मोदक, शमीची पाने आणि धूप-दीप यांचा वापर केला जातो.

4. पार्थिव मूर्ती बनवण्याची पद्धत
पार्थिव मूर्ती बनवणे ही एक आध्यात्मिक प्रक्रिया आहे.

पवित्र माती: मूर्ती बनवण्यासाठी स्वच्छ आणि पवित्र मातीचाच वापर केला जातो.

आध्यात्मिक भावना: मूर्ती बनवताना, भक्तगण गणेश यांचे स्मरण करतात आणि मनात भक्तीची भावना ठेवतात. ही प्रक्रिया स्वतःच एक ध्यानासारखी आहे.

5. पूजा विधी आणि अनुष्ठान
पार्थिव गणपतीची पूजा विधी सोपी आणि भक्तिपूर्ण असते.

प्राणप्रतिष्ठा: सर्वात आधी, मंत्रांच्या उच्चाराने मूर्तीमध्ये प्राणप्रतिष्ठा केली जाते.

षोडशोपचार पूजा: यानंतर, 16 टप्प्यांची षोडशोपचार पूजा केली जाते, ज्यात आवाहन, आसन, पाद्य, अर्घ्य, स्नान, वस्त्र, अलंकरण, नैवेद्य आणि आरती यांचा समावेश आहे.

मोदकाचा नैवेद्य: गणेश यांना मोदकाचा नैवेद्य अर्पण केला जातो, ज्याला बुद्धी आणि ज्ञानाचे प्रतीक मानले जाते.

प्रतीके आणि इमोजी: 🌿🌍🙏✨♻️

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-27.08.2025-बुधवार.
===========================================