सूर्य षष्ठी (छठ पूजा)-29 ऑगस्ट, 2025, शुक्रवार-1-🌅🙏🍲🎶✨☀️🌍

[Atul Kaviraje]

सूर्य षष्ठी (छठ पूजा) वर एक विस्तृत आणि भक्तिपूर्ण लेख-

29 ऑगस्ट, 2025, शुक्रवार

सूर्य षष्ठी, ज्याला छठ पूजा म्हणून ओळखले जाते, हा सूर्य देव आणि छठी मैया यांना समर्पित एक मोठा सण आहे. हा प्रामुख्याने बिहार, झारखंड, पूर्व उत्तर प्रदेश आणि नेपाळच्या तराई भागात साजरा केला जातो. हा सण चार दिवस चालतो आणि यामध्ये कठोर तप, स्वच्छता आणि भक्तीचा अद्भुत संगम दिसून येतो. या सणाचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे यामध्ये मावळत्या आणि उगवत्या अशा दोन्ही सूर्यांना अर्घ्य दिले जाते. हे जीवन चक्राचे प्रतीक मानले जाते. 🌅

1. छठ पूजेचे महत्त्व आणि परिचय
छठ पूजा केवळ एक धार्मिक विधी नसून, निसर्गाबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा एक मार्ग आहे. हा सण सूर्य देवाच्या उपासनेद्वारे आपल्याला जीवन, ऊर्जा आणि प्रकाश दिल्याबद्दल त्यांचे आभार मानण्याची संधी देतो.

अटूट श्रद्धा: हा सण दर्शवितो की जीवनात कितीही अडचणी आल्या तरी आपली श्रद्धा आणि विश्वास सोडू नये.

वैज्ञानिक आधार: छठ पूजेदरम्यान नदी किंवा तलावात उभे राहून सूर्याला अर्घ्य देण्यामागे वैज्ञानिक कारण देखील आहे. उगवत्या सूर्याची किरणे अनेक आजार दूर करण्यास मदत करतात असे मानले जाते.

सामाजिक सलोखा: या सणात जात, धर्म, गरीब-श्रीमंत असा कोणताही भेदभाव नसतो. सर्व लोक एकत्र येऊन हा सण साजरा करतात, जे सामाजिक एकतेचे प्रतीक आहे.

2. छठ पूजेमागील पौराणिक कथा
अनेक पौराणिक कथा छठ पूजेशी जोडलेल्या आहेत, ज्या या सणाचे महत्त्व आणखी वाढवतात.

राम आणि सीतेची कथा: एका मान्यतेनुसार, रावणाचा वध करून भगवान राम आणि सीता अयोध्येला परतल्यावर, त्यांनी सूर्य देवाचे व्रत ठेवले आणि छठ पूजा केली.

कर्णाची कथा: आणखी एक मान्यता अशी आहे की सूर्यपुत्र कर्ण दररोज सूर्याची उपासना करत असे. सूर्य देवाच्या कृपेनेच तो महान योद्धा बनू शकला. ☀️

3. चार दिवसांचा विधी
छठ पूजेचा सण चार दिवस चालतो, ज्यात प्रत्येक दिवसाचे स्वतःचे विशेष महत्त्व आहे.

पहिला दिवस - नहाय-खाय: या दिवशी भक्त नदी किंवा तलावात स्नान करतात आणि शुद्ध सात्विक भोजन ग्रहण करतात. या दिवशी विशेषतः दुधीची भाजी आणि भात बनवला जातो. 🍲

दुसरा दिवस - खरना: या दिवशी व्रती दिवसभर उपवास करतात आणि संध्याकाळी गूळ आणि तांदळापासून बनवलेली खीर प्रसाद म्हणून ग्रहण करतात. त्यानंतर 36 तासांचे निर्जला व्रत सुरू होते.

तिसरा दिवस - संध्या अर्घ्य: या दिवशी छठचा मुख्य विधी होतो. व्रती आणि त्यांचे कुटुंबीय नदी किंवा तलावाच्या काठावर जातात आणि मावळत्या सूर्याला अर्घ्य देतात.

चौथा दिवस - उषा अर्घ्य: हा सणाचा शेवटचा दिवस असतो. या दिवशी व्रती उगवत्या सूर्याला अर्घ्य देतात आणि नंतर उपवास सोडतात. 🌄

4. पूजा साहित्य आणि प्रसाद
छठ पूजेमध्ये काही विशेष साहित्याचा वापर केला जातो, जे या सणाची ओळख आहेत.

बांबूची टोपली (सूप): यामध्ये प्रसाद आणि फळे ठेवली जातात.

ठेकुआ: हे गव्हाचे पीठ आणि गुळापासून बनवलेले एक पारंपरिक प्रसाद आहे, जे या सणाचा सर्वात महत्त्वाचा भाग आहे. 🍪

हंगामी फळे: प्रसादामध्ये केळी, सफरचंद, संत्री आणि इतर हंगामी फळे ठेवली जातात. 🍏🍊

5. छठ पूजेमध्ये स्वच्छतेचे महत्त्व
छठ पूजेमध्ये स्वच्छता आणि पावित्र्याची विशेष काळजी घेतली जाते.

तन आणि मनाची शुद्धी: हा सण केवळ शारीरिक स्वच्छतेवरच नव्हे, तर मानसिक आणि आत्मिक शुद्धीवरही भर देतो.

पर्यावरण संरक्षण: या काळात घाटांची स्वच्छता केली जाते, ज्यामुळे पर्यावरण संरक्षणाचा संदेश दिला जातो.

इमोजी सारांश: 🌅🙏🍲🎶✨☀️🌍

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-29.08.2025-शुक्रवार.
===========================================