पूर्नो अजितोक संगमा: लोकशाहीचे एक समर्पित शिल्पकार 🇮🇳🎤🏛️-1-🇮🇳🗳️🗣️🏞️➡️🎓

[Atul Kaviraje]

पूर्नो अजितोक संगमा (P. A. Sangma)-

जन्मदिनांक: १ सप्टेंबर १९४७ — भारतीय राजकीय व्यक्तिमत्त्व, पूर्व लोकसभेचे स्पीकर-

पूर्नो अजितोक संगमा: लोकशाहीचे एक समर्पित शिल्पकार 🇮🇳🎤🏛�-

जन्मदिनांक: १ सप्टेंबर १९४७

आज, १ सप्टेंबर, भारताच्या राजकारणातील एका महत्त्वपूर्ण व्यक्तिमत्त्वाचा, पूर्नो अजितोक संगमा (P. A. Sangma) यांचा जन्मदिवस. मेघालयच्या एका दुर्गम आदिवासी भागातून येऊन त्यांनी भारतीय राजकारणात स्वतःचे एक अढळ स्थान निर्माण केले. त्यांचे जीवन हे संघर्ष, समर्पण आणि लोकशाही मूल्यांवरील श्रद्धेचे प्रतीक आहे.

१. परिचय: ईशान्य भारताचा बुलंद आवाज 🗣�🏞�
पूर्नो अजितोक संगमा, ज्यांना आदराने 'पी. ए. संगमा' म्हणून ओळखले जाते, त्यांचा जन्म १ सप्टेंबर १९४७ रोजी मेघालय राज्यातील पश्चिम गारो हिल्स जिल्ह्यातील चपहाती (Chaphahati) गावात झाला. भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्याच्या केवळ पंधरा दिवसांनंतर त्यांचा जन्म झाला, जणू काही स्वतंत्र भारताच्या विकासात आणि लोकशाही प्रवासात त्यांची भूमिका निश्चित होती. ईशान्य भारताचे प्रतिनिधित्व करणारे एक प्रभावशाली नेते म्हणून, त्यांनी केवळ आपल्या राज्याचेच नव्हे, तर संपूर्ण देशाचे लक्ष वेधून घेतले. त्यांची कारकीर्द एक कुशल संसदपटू, अनुभवी केंद्रीय मंत्री आणि लोकसभेचे निष्पक्ष अध्यक्ष म्हणून गाजली.

२. प्रारंभिक जीवन आणि शिक्षण: संघर्षातून यशाकडे 📚🌱
संगमा यांचे बालपण अत्यंत प्रतिकूल परिस्थितीत गेले. त्यांच्या कुटुंबाची आर्थिक परिस्थिती हलाखीची होती. तरीही, शिक्षणाचे महत्त्व ओळखून त्यांनी आपल्या गावापासून दूर जाऊन शिक्षण घेतले. त्यांनी आसामच्या सेंट ॲंथोनी कॉलेजमधून (St. Anthony's College) पदवी संपादन केली आणि नंतर दिब्रुगढ विद्यापीठातून (Dibrugarh University) आंतरराष्ट्रीय संबंधात पदव्युत्तर पदवी (M.A. in International Relations) आणि कायद्याची पदवी (Law Degree) घेतली. त्यांचे शिक्षण हे त्यांच्या दृढनिश्चयाचे आणि समाजासाठी काहीतरी करण्याच्या इच्छेचे द्योतक होते. त्यांचे आदिवासी (गारो) समाजातील मूळ हे त्यांच्या राजकीय वाटचालीस नेहमीच प्रेरणा देत राहिले.

३. राजकीय प्रवासाची सुरुवात: काँग्रेसमधून उदय 🚀🏛�
संगमा यांनी आपल्या राजकीय कारकिर्दीची सुरुवात युवक काँग्रेसमधून केली. १९७७ मध्ये ते प्रथमच तुरा (Tura) लोकसभा मतदारसंघातून भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या तिकिटावर खासदार म्हणून निवडून आले. या विजयाने त्यांच्या दीर्घ आणि यशस्वी संसदीय प्रवासाचा पाया रचला. संसदेत त्यांनी ईशान्येकडील राज्यांच्या समस्या प्रभावीपणे मांडल्या आणि राष्ट्रीय राजकारणात स्वतःची वेगळी ओळख निर्माण केली. त्यांचे साधे व्यक्तिमत्त्व, स्पष्टवक्तेपणा आणि संसदीय नियमांवरील प्रभुत्व यामुळे ते अल्पावधितच एक आदरणीय सदस्य बनले.

४. केंद्रीय मंत्री म्हणून भूमिका: विकासाची दृष्टी ✨💡
अनेक वर्षे त्यांनी केंद्रीय मंत्रिमंडळात विविध महत्त्वाची पदे भूषवली. त्यांनी वाणिज्य, कोळसा, कामगार आणि माहिती व प्रसारण मंत्रालय यांसारख्या विभागांची जबाबदारी सांभाळली.

कामगार मंत्री (१९९१-९३): त्यांनी कामगार कायद्यांमध्ये सुधारणा घडवून आणण्यासाठी प्रयत्न केले आणि कामगारांच्या हक्कांचे संरक्षण करण्यासाठी अनेक पावले उचलली.

माहिती व प्रसारण मंत्री (१९९५-९६): दूरदर्शन आणि आकाशवाणीमध्ये आधुनिकीकरण आणि कार्यक्षमतेसाठी त्यांनी योगदान दिले. त्यांच्या कार्यकाळात माध्यमांची पोहोच वाढवण्यावर भर देण्यात आला.
त्यांच्या केंद्रीय मंत्रीपदाच्या कार्यकाळात त्यांनी आपल्या प्रशासकीय कौशल्याची आणि दूरदृष्टीची छाप पाडली.

५. लोकसभेचे अध्यक्ष: लोकशाही परंपरेचे रक्षक ⚖️🤝
१९९६ ते १९९८ या काळात पी. ए. संगमा यांनी लोकसभेचे अध्यक्षपद भूषवले. हे पद त्यांच्या कारकिर्दीतील एक सुवर्णकाळ मानले जाते. या काळात भारतीय राजकारणात अस्थिरता होती आणि अनेक सरकारे अल्पकाळ टिकली. अशा परिस्थितीतही, त्यांनी सभागृहात शिस्त, निष्पक्षता आणि संसदीय परंपरांचे उच्च मापदंड राखले. त्यांचे हास्य, शांत स्वभाव आणि नियमांवरील दृढ निष्ठा यामुळे ते सर्व पक्षांमध्ये प्रिय होते. लोकसभेचे अध्यक्ष म्हणून त्यांनी घेतलेले अनेक निर्णय आजही संसदीय कार्यप्रणालीसाठी आदर्श मानले जातात.

ऐतिहासिक महत्त्व: संसदीय लोकशाहीमध्ये अध्यक्षांचे स्थान किती महत्त्वाचे असते, हे त्यांनी आपल्या कृतीतून दाखवून दिले. त्यांचे अध्यक्षपद हे सर्वसामान्यांसाठी, विशेषतः दुर्बळ घटकांसाठी, एक प्रेरणा होते.

६. राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाची स्थापना आणि इतर राजकीय टप्पे 🤝🟣
१९९९ मध्ये, सोनिया गांधींच्या परदेशी वंशाच्या मुद्द्यावरून त्यांनी शरद पवार आणि तारिक अन्वर यांच्यासोबत भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमधून बाहेर पडण्याचा निर्णय घेतला आणि राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाची (NCP) स्थापना केली. हा त्यांच्या राजकीय प्रवासातील एक महत्त्वाचा टप्पा होता. नंतरच्या काळात त्यांनी तृणमूल काँग्रेस आणि शेवटी नॅशनल पीपल्स पार्टी (NPP) मध्ये सक्रिय भूमिका बजावली, ज्याची स्थापना त्यांच्या मुलांनी केली आणि आज ती मेघालयमधील एक प्रमुख पक्ष आहे.

ईमोजी सारांश (Emoji Saransh):
🇮🇳🗳�🗣�🏞�➡️🎓➡️🏢➡️🎤➡️🤝🟣➡️🌟🏛�➡️💔➡️💎✨➡️🕊�💖

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-01.09.2025-सोमवार.
===========================================