ज्येष्ठा गौरी विसर्जन: भक्ती, परंपरा आणि श्रद्धेचा महापर्व 🌸🙏-1-🌸🙏🔔🏡✨💖🎶

[Atul Kaviraje]

ज्येष्ठा गौरी विसर्जन-

ज्येष्ठा गौरी विसर्जन: भक्ती, परंपरा आणि श्रद्धेचा महापर्व 🌸🙏-

दिनांक: 02 सप्टेंबर, 2025, मंगळवार

हा दिवस, 02 सप्टेंबर 2025, मंगळवार, ज्येष्ठा गौरी विसर्जनाच्या महापर्वाचा दिवस आहे. हा दिवस महाराष्ट्र आणि काही इतर प्रदेशांमध्ये विशेष भक्ती आणि उत्साहाने साजरा केला जातो. गौरी, ज्या देवी पार्वतीचेच एक रूप मानले जाते, तीन दिवसांसाठी माहेरी येतात आणि तिसऱ्या दिवशी त्यांची पाठवणी केली जाते. हा उत्सव केवळ धार्मिक श्रद्धेचे प्रतीक नाही, तर कौटुंबिक स्नेह आणि परंपरा जपण्याचे एक सुंदर माध्यम आहे.

1. परिचय: ज्येष्ठा गौरी विसर्जनाचा अर्थ 🌸🙏
ज्येष्ठा गौरी विसर्जन हा गौरी पूजेच्या तीन दिवसांच्या उत्सवाचा अंतिम आणि सर्वात महत्त्वाचा दिवस आहे. ज्येष्ठा नक्षत्रात होणाऱ्या या पूजेमुळेच त्याला हे नाव मिळाले आहे. 'विसर्जन' म्हणजे 'निरोप' किंवा 'प्रस्थान'. या दिवशी, भक्त देवी गौरीच्या मूर्तींना किंवा प्रतीकांना आदराने निरोप देतात, या विश्वासाने की त्या पुढील वर्षी पुन्हा त्यांच्या घरी येतील. हा उत्सव गणपती उत्सवाच्या दरम्यान येतो, ज्यामुळे वातावरण अधिक भक्तिमय होते.

2. ज्येष्ठा गौरीचे महत्त्व आणि स्वरूप ✨
देवी गौरीला शक्ती, सौभाग्य आणि मातृत्वाचे प्रतीक मानले जाते. या उत्सवात तीन देवींची पूजा केली जाते, ज्यांना एकत्रितपणे 'ज्येष्ठा गौरी' म्हणतात. त्या आहेत:

ज्येष्ठा: धन, ऐश्वर्य आणि सुख-समृद्धीची देवी.

कनिष्ठा: शुभता आणि यश देणारी.

सासरहून आलेल्या माता: हे देवीच्या माहेरी येण्याचे प्रतीकात्मक स्वरूप आहे, जे त्यांना अधिक प्रिय बनवते.

अशी मान्यता आहे की देवी गौरी आपल्या भक्तांच्या घरी येऊन त्यांना सुख-शांती आणि समृद्धीचा आशीर्वाद देतात.

3. तीन दिवसांचा उत्सव: आव्हानापासून विसर्जनापर्यंत 🏡➡️🌸➡️🌊
हा उत्सव तीन टप्प्यात पूर्ण होतो:

पहिला टप्पा: गौरी आवाहन (पहिला दिवस) 🔔: या दिवशी गौरी मातेचे आवाहन केले जाते. महिला नदी किंवा विहिरीतून पाणी आणतात, ज्याला देवीचे 'आगमन' मानले जाते. मातीच्या मूर्ती किंवा मुखवटे स्थापित केले जातात. घराला फुले आणि रांगोळीने सजवले जाते.

दुसरा टप्पा: गौरी पूजन (दुसरा दिवस) 💖: हा पूजेचा मुख्य दिवस आहे. देवीला पुरणपोळी, भाकरी आणि विविध प्रकारच्या भाज्यांसारख्या विशेष पदार्थांचा नैवेद्य दिला जातो. कुटुंबातील सर्व सदस्य एकत्र येऊन पूजा करतात. हा दिवस विशेषतः आनंद आणि उत्साहाने भरलेला असतो.

तिसरा टप्पा: गौरी विसर्जन (तिसरा दिवस) 😭➡️🙏: हा निरोपाचा दिवस आहे. सकाळी गौरी मातेची आरती केली जाते आणि त्यांना अंतिम नैवेद्य दाखवला जातो. त्यानंतर, भक्तिमय गीते आणि जयघोषांच्या गजरात त्यांची मूर्ती विसर्जित केली जाते. हा निरोपाचा क्षण खूप भावूक असतो, ज्यात पुढच्या वर्षी पुन्हा येण्याची इच्छा दडलेली असते.

4. विसर्जनाची पद्धत आणि साहित्य 🏺🍇
विसर्जनाची प्रक्रिया खूप पारंपारिक आणि विधीनुसार असते.

शोभा यात्रा: भक्त एक छोटी शोभा यात्रा काढतात, ज्यात ढोल-ताशे, भक्तिगीते आणि जयघोष घुमतात.

साहित्य: विसर्जनासाठी देवीला प्रसाद, फुले, अक्षत आणि हळद-कुंकू अर्पण केले जातात.

प्रतीकात्मकता: मूर्तींचे पाण्यात विसर्जन केले जाते, जे दर्शवते की देवी आपली शक्ती आणि आशीर्वाद निसर्गासोबत मिसळत आहेत, जेणेकरून सृष्टीत सुख आणि शांती कायम राहील. हे 'पुनर्वापर' आणि 'निसर्गासोबत एकरूप' होण्याचे प्रतीक देखील आहे.

5. धार्मिक श्रद्धा आणि लोककथा 📜
पौराणिक कथांनुसार, गौरी माता आपल्या माहेरी (पृथ्वीवर) येतात, ज्यामुळे त्यांच्या भक्तांना त्यांच्याशी थेट जोडले जाण्याची संधी मिळते. काही कथांमध्ये असेही म्हटले आहे की देवी पार्वतीने गौरीच्या रूपात येऊन राक्षसांचा वध केला होता, त्यामुळे त्यांची पूजा शक्ती आणि धैर्याचे प्रतीक आहे. हा उत्सव विवाहित महिलांसाठी विशेष महत्त्वाचा आहे, कारण त्या आपल्या पती आणि कुटुंबाच्या सुख-समृद्धीसाठी गौरी व्रत करतात.

Emoji सारांश:
🌸🙏🔔🏡✨💖🎶👩�👩�👧�👦💧➡️😭➡️😊➡️🙏💖

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-02.09.2025-मंगळवार.
===========================================