प्रदोष- प्रदोष व्रत: भक्ति आणि श्रद्धेचा दिवस-🌙 त्रयोदशी, 🔱 भगवान शिव, 🌿 बेल

[Atul Kaviraje]

प्रदोष-

प्रदोष व्रत: भक्ति आणि श्रद्धेचा दिवस-

दिनांक: ०५ सप्टेंबर २०२५, शुक्रवार

प्रदोष व्रत, हे भगवान शिव आणि माता पार्वती यांच्या उपासनेला समर्पित एक अत्यंत पवित्र व्रत आहे. हिंदू पंचांगानुसार, हे व्रत प्रत्येक महिन्याच्या त्रयोदशी तिथीला, म्हणजेच शुक्ल पक्ष आणि कृष्ण पक्ष या दोन्ही पक्षांमध्ये पाळले जाते. 'प्रदोष' या शब्दाचा अर्थ 'संध्याकाळचा काळ' असा होतो. या काळात भगवान शिव कैलाश पर्वतावर आनंदी मूडमध्ये नृत्य करतात, असे मानले जाते. या शुभ मुहूर्तावर केलेल्या पूजेमुळे भक्तांच्या सर्व इच्छा पूर्ण होतात, असे म्हटले जाते.

प्रदोष व्रताचे १० प्रमुख मुद्दे:
१. प्रदोष म्हणजे काय?

अर्थ: 'प्र' म्हणजे 'विशेष' आणि 'दोष' म्हणजे 'रात्र'. प्रदोष म्हणजे अशी रात्र जी विशेष आहे. हिंदू धर्मात प्रदोष व्रत संध्याकाळच्या वेळी (सूर्यास्ताच्या सुमारे ४५ मिनिटे आधी आणि नंतर) पाळले जाते.

महत्त्व: या काळात भगवान शिव प्रसन्न अवस्थेत असतात आणि त्यांची पूजा केल्याने विशेष फल प्राप्त होते.

२. प्रदोष व्रताचा प्रकार:

सोम प्रदोष (सोमवार): हा व्रत आरोग्य आणि दीर्घायुष्यासाठी केला जातो.

भौम प्रदोष (मंगळवार): हा व्रत कर्जमुक्तीसाठी आणि धनप्राप्तीसाठी केला जातो.

बुध प्रदोष (बुधवार): हा व्रत इच्छापूर्तीसाठी आणि शिक्षणात प्रगतीसाठी केला जातो.

गुरु प्रदोष (गुरुवार): हा व्रत शत्रूंवर विजय मिळवण्यासाठी आणि पितरांचे आशीर्वाद मिळवण्यासाठी केला जातो.

शुक्र प्रदोष (शुक्रवार): हा व्रत सौभाग्य, धन आणि समृद्धीसाठी केला जातो.

शनि प्रदोष (शनिवार): हा व्रत संततीची इच्छा पूर्ण करण्यासाठी आणि नोकरीत प्रगतीसाठी केला जातो.

रवि प्रदोष (रविवार): हा व्रत यश, मान-सन्मान आणि सरकारी कामांमध्ये यश मिळवण्यासाठी केला जातो.

३. पूजा करण्याची पद्धत:

नियम: व्रताच्या दिवशी सकाळी लवकर उठून स्नान करावे.

पूजा: संध्याकाळी पुन्हा स्नान करून भगवान शिव, माता पार्वती, गणपती आणि कार्तिकेय यांची पूजा करावी.

मंत्र: 'ॐ नमः शिवाय' या मंत्राचा जप करावा.

अभिषेक: शिवलिंगावर दूध, दही, मध आणि गंगाजल यांचा अभिषेक करावा.

४. व्रताचे फायदे:

आध्यात्मिक: हे व्रत केल्याने मन आणि शरीर शुद्ध होते.

पारिवारिक: कुटुंबात सुख, शांती आणि समृद्धी येते.

मानसिक: नकारात्मक विचार दूर होतात आणि सकारात्मकता वाढते.

५. पौराणिक कथा:

समुद्र मंथन: समुद्र मंथनाच्या वेळी हलाहल विष बाहेर पडले, तेव्हा भगवान शिवाने ते प्राशन केले. हा दिवस प्रदोष त्रयोदशीचा होता. म्हणूनच या दिवशी भगवान शिवाची पूजा केली जाते.

६. व्रतासाठी आवश्यक वस्तू:

सामग्री: बेलपत्र, फुले, अक्षता, धूप, दीप, फळे आणि मिठाई.

७. व्रताचा नियम:

उपवास: प्रदोष व्रताच्या दिवशी उपवास करावा.

अन्न: संध्याकाळच्या पूजेनंतर फळे किंवा साबुदाणा खिचडी खाऊ शकता.

८. वैज्ञानिक महत्त्व:

ऊर्जा: प्रदोष काळात वातावरणात सकारात्मक ऊर्जा असते, ज्यामुळे ध्यान आणि पूजा करणे अधिक प्रभावी ठरते.

आरोग्य: उपवास केल्याने शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर पडतात, ज्यामुळे आरोग्य सुधारते.

९. प्रदोष व्रताचे भविष्य:

आध्यात्मिक जागृती: हे व्रत केल्याने अध्यात्मिक जागृती वाढते.

सुख-समृद्धी: भविष्यात सुख आणि समृद्धी प्राप्त होते.

१०. प्रदोष व्रताचा संदेश:

भक्ती: हे व्रत भक्ती आणि समर्पणाचा संदेश देते.

धैर्य: हे व्रत आपल्याला धैर्य आणि शिस्त शिकवते.

आशीर्वाद: भगवान शिव भक्तांना त्यांचे आशीर्वाद देतात, ज्यामुळे जीवनातील सर्व अडथळे दूर होतात. 🙏✨🕉�

इमोजी सारांश: 🌙 त्रयोदशी, 🔱 भगवान शिव, 🌿 बेलपत्र, 🕯� दीप, 🔔 घंटा, 🙏 प्रार्थना, 💖 प्रेम, ✨ चमक, 🕉� ॐ, 😇 आशीर्वाद.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-05.09.2025-शुक्रवार.
===========================================