डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन: एक महान शिक्षक आणि दार्शनिक-👶 -> शिक्षण: 📚 -> शिक्षक

[Atul Kaviraje]

डॉ. राधाकृष्ण जनमदिन-

डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन: एक महान शिक्षक आणि दार्शनिक-

आज, 5 सप्टेंबर रोजी, आपण भारताचे दुसरे राष्ट्रपती डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांचा वाढदिवस साजरा करत आहोत, ज्याला शिक्षक दिन म्हणूनही ओळखले जाते. हा दिवस भारतातील शिक्षणतज्ज्ञांबद्दल आणि शिक्षकांबद्दल आदर व्यक्त करण्याची एक महत्त्वाची संधी आहे. डॉ. राधाकृष्णन हे केवळ एक महान दार्शनिक, विद्वान आणि राजकारणी नव्हते, तर त्यांनी आपले जीवन शिक्षणाच्या प्रसारासाठी आणि शिक्षकांच्या सन्मानासाठी समर्पित केले.

1. जीवन परिचय आणि सुरुवातीचे शिक्षण
1.1 जन्म आणि पार्श्वभूमी: डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांचा जन्म 5 सप्टेंबर 1888 रोजी तामिळनाडूच्या तिरुत्तनी येथे झाला. त्यांचे कुटुंब एक मध्यमवर्गीय ब्राह्मण कुटुंब होते.

1.2 शिक्षणाप्रती समर्पण: त्यांनी आपले सुरुवातीचे शिक्षण तिरुत्तनी आणि तिरुपती येथे पूर्ण केले. पुढील शिक्षण त्यांनी मद्रास ख्रिश्चन कॉलेजमधून घेतले, जिथे त्यांनी तत्त्वज्ञानात एम.ए.ची पदवी प्राप्त केली. 🎓

2. शिक्षक म्हणून त्यांचे जीवन
2.1 अध्यापन कार्याची सुरुवात: 1909 मध्ये त्यांनी मद्रास प्रेसिडेन्सी कॉलेजमध्ये तत्त्वज्ञानाचे प्राध्यापक म्हणून आपल्या कारकिर्दीची सुरुवात केली.

2.2 एक प्रेरणादायी शिक्षक: ते एक अत्यंत लोकप्रिय आणि प्रेरणादायक शिक्षक होते. त्यांचे विद्यार्थी त्यांच्यावर खूप प्रभावित होते कारण ते केवळ पुस्तकी ज्ञानच नाही, तर जीवनाची खोल तत्त्वेही समजावून सांगत होते. ❤️

3. दार्शनिक आणि विद्वान
3.1 भारतीय दर्शनाचा प्रसार: डॉ. राधाकृष्णन यांनी भारतीय दर्शनाला पाश्चात्त्य जगात एक नवीन ओळख दिली. त्यांचे प्रसिद्ध पुस्तक "द हिंदू व्ह्यू ऑफ लाईफ" ने भारतीय दर्शनाची खोली समजावून सांगितली.

3.2 एक दूरदर्शी विचारवंत: त्यांनी भारतीय आणि पाश्चात्त्य दर्शनादरम्यान एक पूल म्हणून काम केले आणि हे सिद्ध केले की दोन्ही दर्शने एकमेकांना पूरक आहेत. 📚

4. शिक्षक दिनाचे महत्त्व
4.1 वाढदिवसाचे समर्पण: जेव्हा त्यांच्या विद्यार्थ्यांनी त्यांचा वाढदिवस साजरा करण्याची इच्छा व्यक्त केली, तेव्हा त्यांनी सांगितले, "माझा वाढदिवस वेगळ्याने साजरा करण्याऐवजी, जर हा दिवस शिक्षक दिन म्हणून साजरा केला, तर मला अभिमान वाटेल."

4.2 शिक्षकांचा सन्मान: हा दिवस शिक्षकांच्या योगदानाला आणि समर्पणाला लक्षात ठेवण्याची संधी आहे, जे समाजाला आकार देण्यामध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावतात. 🙏

5. राजकीय जीवन आणि उपलब्धी
5.1 उपराष्ट्रपती: 1952 मध्ये, ते भारताचे पहिले उपराष्ट्रपती बनले. त्यांनी या पदावर 10 वर्षे सेवा दिली.

5.2 राष्ट्रपती: 1962 मध्ये ते भारताचे दुसरे राष्ट्रपती बनले. त्यांचा कार्यकाळ नम्रता, ज्ञान आणि नैतिकतेसाठी लक्षात ठेवला जातो. 🇮🇳

6. प्रमुख पुस्तके आणि लेखन
6.1 "भारतीय दर्शन" (Indian Philosophy): हे त्यांच्या सर्वात महत्त्वाच्या आणि प्रभावी कामांपैकी एक आहे, ज्यात त्यांनी भारतीय दर्शनाचे विस्तृत विश्लेषण केले आहे.

6.2 "ईस्ट अँड वेस्ट इन रिलीजन": या पुस्तकात त्यांनी पूर्व आणि पाश्चात्त्य धर्मांमधील तुलना केली आहे, ज्यामुळे त्यांच्या दार्शनिक खोलीचा शोध लागतो. 📖

7. सन्मान आणि पुरस्कार
7.1 भारतरत्न: 1954 मध्ये, त्यांना भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान भारतरत्नने सन्मानित करण्यात आले.

7.2 इतर सन्मान: त्यांना जर्मनीचा "ऑर्डर पोर ले मेरिट फॉर आर्ट्स अँड सायन्स" आणि ब्रिटिश "ऑर्डर ऑफ मेरिट" सारखे अनेक आंतरराष्ट्रीय सन्मानही मिळाले. 🎖�

8. शिक्षणावरील त्यांचे विचार
8.1 शिक्षणाचा उद्देश: त्यांच्या मते, शिक्षणाचा उद्देश केवळ ज्ञान देणे नाही, तर एका व्यक्तीला चारित्र्यवान, संवेदनशील आणि सामाजिकदृष्ट्या जबाबदार बनवणे आहे.

8.2 आदर्श शिक्षक: त्यांनी सांगितले की एक खरा शिक्षक तो आहे जो आपल्या विद्यार्थ्यांना केवळ तथ्यांचे ज्ञान देत नाही, तर त्यांना विचार करण्यास आणि प्रश्न विचारण्यास प्रेरित करतो. 🤔

9. साधेपणा आणि नम्रता
9.1 साधे जीवन: राष्ट्रपती असूनही, डॉ. राधाकृष्णन यांनी नेहमीच साधे आणि नम्र जीवन व्यतीत केले.

9.2 ज्ञानाची भूक: आयुष्यभर त्यांना ज्ञानाची भूक होती आणि ते सतत वाचन करत राहिले. त्यांचे मत होते की शिकण्याची प्रक्रिया कधीच संपत नाही.

10. वारसा आणि प्रेरणा
10.1 आदर्श व्यक्तिमत्व: डॉ. राधाकृष्णन यांचे जीवन आपल्याला शिकवते की शिक्षण आणि ज्ञानाच्या माध्यमातून आपण समाजात बदल घडवू शकतो.

10.2 एक प्रेरणास्रोत: त्यांचे जीवन लाखो लोकांसाठी प्रेरणास्रोत आहे. त्यांचे मत होते की शिक्षक समाजाचे निर्माते आहेत. ✨

थोडक्यात (Emoji Summary)
जन्म: 👶 -> शिक्षण: 📚 -> शिक्षक: 🧑�🏫 -> दार्शनिक: 🧠 -> राष्ट्रपती: 🇮🇳 -> भारतरत्न: 🏅 -> शिक्षक दिन: 🎉 -> ज्ञान: 💡 -> प्रेरणा: ✨

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-05.09.2025-शुक्रवार.
===========================================