डॉ. कोमार्राजू अचमंबा: एक दूरदृष्टीची महिला- जन्म: ६ सप्टेंबर १९०६-1-🎂👩‍⚕️⚖️

[Atul Kaviraje]

डॉ. कोमार्राजू अचमंबा

जन्म: ६ सप्टेंबर १९०६ — भारतीय वकिल, प्रसूती व स्त्रीरोगतज्ज्ञ, राजकारणी आणि माजी संसद सदस्य.-

डॉ. कोमार्राजू अचमंबा: एक दूरदृष्टीची महिला-

जन्म: ६ सप्टेंबर १९०६

आज, ६ सप्टेंबर, आपण डॉ. कोमार्राजू अचमंबा यांची जयंती साजरी करत आहोत. एक असाधारण व्यक्तिमत्व, ज्यांनी त्यांचे जीवन भारतीय महिलांच्या उत्थानासाठी आणि समाजाच्या प्रगतीसाठी समर्पित केले. त्या केवळ एक भारतीय वकील, प्रसूती व स्त्रीरोगतज्ज्ञच नव्हत्या, तर एक राजकारणी आणि माजी संसद सदस्यही होत्या. त्यांचे जीवन हे साहस, सेवा आणि दूरदृष्टीचे एक प्रेरणादायी उदाहरण आहे, ज्यांनी अनेक क्षेत्रात आपले महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. 💖👩�⚕️🗳�

1. प्रारंभिक जीवन आणि शिक्षण 🎓
डॉ. कोमार्राजू अचमंबा यांचा जन्म ६ सप्टेंबर १९०६ रोजी आंध्र प्रदेशातील कृष्णा जिल्ह्यातील बापटला येथे झाला. त्यांचे वडील, कोमार्राजू वेंकट पद्मनाभ राव, एक प्रसिद्ध वकील आणि समाजसुधारक होते. त्यांच्या कुटुंबात शिक्षणाला आणि सामाजिक जबाबदारीला महत्त्व दिले जात होते, ज्यामुळे अचमंबा यांच्यावर लहानपणापासूनच प्रगतिशील विचारांचा प्रभाव पडला.

बालपण: त्यांचे बालपण अशा काळात गेले जेव्हा महिलांना शिक्षणापासून आणि सार्वजनिक जीवनापासून दूर ठेवले जात होते.

कुटुंबाचा प्रभाव: वडिलांच्या उदारमतवादी विचारांमुळे त्यांना उच्च शिक्षण घेण्यास प्रोत्साहन मिळाले.

2. वैद्यकीय कारकीर्द आणि शिक्षण 👩�⚕️
अचमंबा यांनी चेन्नईतील मद्रास मेडिकल कॉलेजमधून वैद्यकीय शिक्षण घेतले. १९२७ मध्ये वैद्यकीय पदवी प्राप्त केल्यानंतर, त्यांनी प्रसूतीशास्त्र आणि स्त्रीरोगशास्त्रात विशेष प्राविण्य मिळवले.

स्त्रीरोगतज्ञ: त्या काळी महिला डॉक्टरांची संख्या कमी असल्याने, त्यांनी महिलांच्या आरोग्यासाठी मोलाचे काम केले. 🏥

ग्रामीण आरोग्य: त्यांनी ग्रामीण भागातील महिलांच्या आरोग्यासाठी विशेष प्रयत्न केले आणि आरोग्य सुविधा उपलब्ध करून दिल्या. 💖

उदाहरण: त्यांनी अनेक गरीब आणि वंचित महिलांना मोफत वैद्यकीय सेवा दिली.

3. सामाजिक कार्य आणि सुधारणा 💖
डॉ. अचमंबा केवळ एक डॉक्टर नव्हत्या, तर एक सक्रिय समाजसुधारक देखील होत्या. त्यांनी बालविवाह, हुंडा पद्धती आणि अशिक्षितता यांसारख्या सामाजिक दुष्कृत्यांविरुद्ध लढा दिला.

महिला शिक्षण: त्यांनी महिला शिक्षणाचे महत्त्व पटवून दिले आणि अनेक कन्या शाळांना (Girls' Schools) प्रोत्साहन दिले. 📚

विधवा पुनर्विवाह: त्या विधवा पुनर्विवाहाच्या (Widow Remarriage) समर्थक होत्या आणि त्यासाठी त्यांनी चळवळीत भाग घेतला.

उदाहरण: त्यांनी "आंध्र महिला सभा" सारख्या संस्थांमध्ये सक्रियपणे सहभाग घेतला आणि महिलांच्या हक्कांसाठी आवाज उठवला.

4. राजकीय प्रवास आणि संसद सदस्य 🗳�
देशाच्या स्वातंत्र्यानंतर, डॉ. अचमंबा यांनी राजकारणात प्रवेश केला. १९५७ मध्ये, त्या लोकसभेवर निवडून आल्या, आणि माजी संसद सदस्य बनल्या.

संसद सदस्य: संसदेत त्यांनी महिला, आरोग्य आणि शिक्षण यांसारख्या महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर आवाज उठवला. 🗣�

राजकीय विचार: त्या पंडित जवाहरलाल नेहरूंच्या (Jawaharlal Nehru) समाजवादी विचारांनी प्रभावित होत्या. 🇮🇳

उदाहरण: त्यांनी "महिलांना समान संधी" या विधेयकाचे जोरदार समर्थन केले.

5. स्त्रीरोग आणि प्रसूती तज्ञ म्हणून योगदान 👶
वैद्यकीय क्षेत्रात त्यांचे योगदान अविस्मरणीय आहे. त्यांनी गरोदर महिलांसाठी आणि नवजात बालकांसाठी (Newborns) उत्तम आरोग्य सुविधा देण्यासाठी अथक प्रयत्न केले.

मातृ आरोग्य: मातृ मृत्यू दर कमी करण्यासाठी (Reducing Maternal Mortality Rate) त्यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.

जागरूकता: त्यांनी महिलांमध्ये गर्भधारणा आणि बालसंगोपन (Childcare) बद्दल जागरूकता निर्माण केली.

संदर्भ: त्यांच्या प्रयत्नांमुळे अनेक स्त्रियांच्या आरोग्यात सुधारणा झाली.

6. लेखन आणि पत्रकारिता ✍️
डॉ. अचमंबा यांनी त्यांच्या विचारांना लोकांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी लेखन आणि पत्रकारितेचा (Journalism) उपयोग केला.

सामयिक लेखन: त्यांनी विविध समाजसुधारक नियतकालिकांमध्ये (Reformist Journals) महिला हक्क, आरोग्य आणि शिक्षणाबद्दल लेख लिहिले.

पुस्तके: त्यांनी अनेक पुस्तके लिहिली, ज्यात महिलांचे प्रश्न आणि त्यांच्यावरील उपाययोजनांवर भर दिला होता.

उदाहरण: त्यांचे लेखन महिलांमध्ये आत्मविश्वासाची भावना जागृत करणारे होते.

Emoji सारंश (Emoji Summary)
🎂👩�⚕️⚖️🗳�💖
📚✍️💪👶✨
🇮🇳🌟🙏

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-06.09.2025-शनिवार.
===========================================