आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस: शिक्षणातून सक्षमीकरणाकडे-1-📚🎓🌍✍️💡🤝🎯📈🇮🇳👩‍

[Atul Kaviraje]

साक्षरता दिन-आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिन-कार्यक्रम, जागृती-

आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस-

आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस: शिक्षणातून सक्षमीकरणाकडे-

दिनांक: सोमवार, 08 सप्टेंबर, 2025

दरवर्षी 8 सप्टेंबर रोजी आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस साजरा केला जातो. हा दिवस शिक्षणाचे महत्त्व आणि जगभरात निरक्षरता संपवण्याच्या प्रयत्नांची आठवण करून देतो. युनेस्को (UNESCO) द्वारे 1966 मध्ये स्थापित, हा दिवस आपल्याला हे विचार करायला लावते की शिक्षण एखाद्या व्यक्तीच्या जीवनातच नव्हे, तर संपूर्ण समाज आणि राष्ट्राच्या विकासात एक महत्त्वपूर्ण भूमिका कशी बजावते. साक्षरता केवळ वाचणे आणि लिहिणे शिकण्यापुरती मर्यादित नाही, तर तो एक पाया आहे ज्यावर एक सशक्त, जागरूक आणि प्रगतिशील समाजाची निर्मिती होते. हा दिवस एक जागतिक आवाहन आहे की, कोणताही बालक किंवा प्रौढ शिक्षणापासून वंचित राहू नये. 📚🌍

1. साक्षरता दिवस का साजरा केला जातो? 💡
हा दिवस आपल्याला शिक्षणाच्या सार्वत्रिक अधिकाराची आठवण करून देतो. याचा मुख्य उद्देश जगभरातील लोकांना साक्षरतेच्या महत्त्वाबाबत जागरूक करणे आहे.

ज्ञानाचा प्रकाश: हा दिवस निरक्षरतेचा अंधार मिटवून ज्ञानाचा प्रकाश पसरवण्याचे प्रतीक आहे. 💡

सामाजिक विकास: साक्षरता व्यक्तीला समाजाचा सक्रिय सदस्य म्हणून आपली भूमिका बजावण्यासाठी सक्षम बनवते. 🤝

2. साक्षरतेचा खरा अर्थ ✍️
साक्षरतेचा अर्थ फक्त अक्षरे ओळखणे किंवा आपले नाव लिहिणे नाही, तर तो जीवनाच्या अनेक पैलूंशी जोडलेला आहे.

जीवन कौशल्ये: साक्षरता व्यक्तीला जीवनाचे महत्त्वाचे निर्णय घेण्यास सक्षम बनवते, जसे की आरोग्य, वित्त आणि नागरिक हक्कांबद्दल माहिती ठेवणे. 👩�🏫

सक्षमीकरण: एक साक्षर व्यक्ती आपल्या हक्कांबाबत जागरूक असतो आणि आपल्या जीवनावर अधिक चांगल्या प्रकारे नियंत्रण ठेवू शकतो. 💪

3. इतिहास आणि उद्दिष्ट 📜
आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस साजरा करण्याची कल्पना 1965 मध्ये युनेस्कोच्या शिक्षण मंत्र्यांच्या जागतिक परिषदेत आली होती.

युनेस्को द्वारे स्थापना: 1966 मध्ये तो औपचारिकपणे घोषित करण्यात आला. याचे उद्दिष्ट जागतिक साक्षरता दर वाढवणे होते.

शाश्वत विकास लक्ष्य (SDG): हा दिवस संयुक्त राष्ट्राच्या शाश्वत विकास लक्ष्यांशी, विशेषतः SDG 4 (सर्वांसाठी दर्जेदार शिक्षण) शी सुसंगत आहे. 🎯

4. जागतिक स्तरावर साक्षरतेची स्थिती 📊
आजही जगभरात लाखो लोक निरक्षर आहेत, ज्यापैकी बहुतांश लोक विकसनशील देशांमध्ये आहेत.

असमानता: निरक्षरता अनेकदा गरिबी, सामाजिक असमानता आणि लैंगिक भेदभावाशी जोडलेली असते. 📉

आव्हाने: प्रौढ निरक्षरता, विशेषतः महिलांमध्ये, एक मोठे आव्हान बनून आहे. 🧑�🤝�🧑

5. साक्षरता दिवसाच्या उपक्रम 🎉
या दिवशी जगभरात विविध मार्गांनी जागरूकता पसरवली जाते.

शैक्षणिक कार्यक्रम: शाळा, महाविद्यालये आणि सामुदायिक केंद्रांमध्ये साक्षरतेच्या महत्त्वावर कार्यक्रम आयोजित केले जातात. 🏫

जागरूकता मोहीम: निरक्षरतेविरुद्ध मोहीम चालवली जाते, ज्यात रॅली, पथनाट्ये आणि कार्यशाळांचा समावेश असतो. 🗣�

सन्मान समारंभ: साक्षरतेला प्रोत्साहन देणाऱ्या व्यक्ती आणि संस्थांचा सन्मान केला जातो. 🏅

इमोजी सारांश: 📚🎓🌍✍️💡🤝🎯📈🇮🇳👩�🏫🎁

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-08.09.2025-सोमवार.
===========================================