जम्मू आणि काश्मीर: धरतीवरील स्वर्ग 🏔️🌷-2-🏔️➡️🌷➡️📜➡️☀️➡️❄️➡️🕌➡️🏞️➡️🍎➡️🧣➡

[Atul Kaviraje]

🌎 विश्वकोश - जम्मू आणि काश्मीर: धरतीवरील स्वर्ग 🏔�🌷-

जम्मू आणि काश्मीर, ज्याला अनेकदा 'धरतीवरील स्वर्ग' म्हटले जाते, भारताचा एक महत्त्वपूर्ण केंद्रशासित प्रदेश आहे. तो आपल्या शानदार नैसर्गिक सौंदर्यासाठी, बर्फाळ पर्वतांसाठी, खोल दऱ्यांसाठी, स्वच्छ तलावांसाठी आणि हिरव्यागार जंगलांसाठी जगभरात प्रसिद्ध आहे. या प्रदेशाचा इतिहास, संस्कृती आणि भू-राजकीय महत्त्व त्याला भारताचा एक अद्वितीय आणि अविभाज्य भाग बनवते.

6. अर्थव्यवस्था (Economy) 🍎

येथील अर्थव्यवस्था मुख्यतः शेती, फलोत्पादन आणि हस्तकलेवर अवलंबून आहे.

शेती: काश्मीर केशरचा प्रमुख उत्पादक आहे, जो जगातील सर्वात महागड्या मसाल्यांपैकी एक आहे. सफरचंद, अक्रोड आणि बदाम देखील येथील महत्त्वाची पिके आहेत. 🌰

पर्यटन: हा येथील अर्थव्यवस्थेचा सर्वात मोठा आधारस्तंभ आहे.

7. वनस्पती आणि जीवजंतू (Flora and Fauna) 🦌

जम्मू आणि काश्मीरमध्ये वन्यजीवांची एक मोठी विविधता आढळते.

वनस्पती: येथे अल्पाइन गवताळ प्रदेश, देवदार आणि पाइनची जंगले आणि रंगीबेरंगी फुले आढळतात. 🌷

जीवजंतू: येथील प्रमुख वन्यजीवांमध्ये संकटग्रस्त काश्मीर स्टॅग (हंगुल), हिमालयीन काळे अस्वल आणि हिम बिबट्या यांचा समावेश आहे. 🐾

8. कला आणि हस्तकला (Art and Handicrafts) 🎨

येथील कला आणि हस्तकला जगप्रसिद्ध आहेत.

पश्मीना शाल: ही तिच्या उत्कृष्ट गुणवत्तेसाठी आणि उबदारपणासाठी ओळखली जाते, जी हाताने बनवली जाते. 🧣

गालिचे आणि रग: येथील हाताने विणलेले गालिचे आणि रग खूप लोकप्रिय आहेत. 🧵

पेपर माशे: ही एक पारंपरिक कला आहे ज्यात कागदाच्या लगद्यापासून रंगीबेरंगी आणि सुंदर वस्तू बनवल्या जातात. 🖌�

9. पाककला (Cuisine) 🍲

जम्मू आणि काश्मीरची पाककला देखील खूप वैविध्यपूर्ण आणि स्वादिष्ट आहे.

काश्मिरी वजवान: हे एक पारंपरिक बहु-व्यंजन असलेले काश्मिरी जेवण आहे जे सहसा विवाहसोहळे आणि सणांमध्ये दिले जाते. 🍽�

प्रमुख पदार्थ: रोगन जोश, यखनी आणि दम आलू येथील लोकप्रिय पदार्थ आहेत.

10. निष्कर्ष (Conclusion) ✨

जम्मू आणि काश्मीर आपल्या भौगोलिक आणि सांस्कृतिक वारशासाठी एक अतुलनीय स्थान आहे. हा प्रदेश शतकानुशतके सौंदर्य, आध्यात्मिकता आणि संघर्षाचे प्रतीक राहिला आहे. येथील लोकांची लवचिकता आणि पाहुणचाराची भावना, त्याला एक अविस्मरणीय ठिकाण बनवते. त्याचे रक्षण करणे आणि शांती राखणे हे आपले सर्वांचे कर्तव्य आहे.

📝 इमोजी सारांश (Emoji Saransh) 📝
🏔�➡️🌷➡️📜➡️☀️➡️❄️➡️🕌➡️🏞�➡️🍎➡️🧣➡️🙏

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-10.09.2025-बुधवार.
===========================================