कझाकिस्तान-🇰🇿🌍🏞️📜🚀🍜

[Atul Kaviraje]

मराठी विश्वकोश: कझाकिस्तान-

कझाकिस्तान: मध्य आशियातील एक देश, जो जगातील सर्वात मोठा भू-आवेष्टित (landlocked) देश आहे. 🇰🇿-

कझाकिस्तान, मध्य आशियातील एक विशाल आणि वैविध्यपूर्ण देश आहे. त्याचे क्षेत्रफळ 2.7 दशलक्ष चौरस किलोमीटरपेक्षा जास्त आहे, जे त्याला जगातील नववा सर्वात मोठा देश बनवते. 🌍 त्याच्या सीमा रशिया, चीन, किर्गिस्तान, उझबेकिस्तान आणि तुर्कमेनिस्तानला लागून आहेत, आणि तो कॅस्पियन समुद्राच्या किनाऱ्यावर देखील आहे. त्याच्या विशाल भूमीमुळे इथे विविध प्रकारचे भूभाग (landscapes) आढळतात, जसे की गवताळ प्रदेश (steppes), पर्वत, वाळवंट आणि तलाव.

1. परिचय आणि भूगोल
कझाकिस्तानचा भूगोल त्याच्या ओळखीचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.

सर्वात मोठा भू-आवेष्टित देश: कझाकिस्तान चारही बाजूंनी जमिनीने वेढलेला आहे, याचा अर्थ त्याला कोणतीही सागरी सीमा नाही. 🏞�

राजधानी: त्याची राजधानी अस्ताना आहे, जी आधुनिक स्थापत्यशास्त्र आणि भविष्यकालीन इमारतींसाठी ओळखली जाते.

हवामान: इथले हवामान खंडीय (continental) आहे, जिथे उन्हाळा खूप गरम आणि हिवाळा खूप थंड असतो. ❄️☀️

2. इतिहास आणि संस्कृती
कझाकिस्तानचा इतिहास प्राचीन भटक्या (nomadic) जमातींशी जोडलेला आहे.

भटके जीवन: शतकानुशतके, कझाख लोक भटक्या जीवनशैलीत जगत होते, जे घोडे आणि गुरांवर अवलंबून होते. 🐎

सोव्हिएत काळ: 20 व्या शतकात, तो सोव्हिएत संघाचा एक भाग बनला आणि 1991 मध्ये सोव्हिएत संघाच्या विघटनानंतर एक स्वतंत्र राष्ट्र बनला. 📜

विविध संस्कृती: इथली संस्कृती मध्य आशियाई, रशियन आणि युरोपियन प्रभावांचे मिश्रण आहे.

3. अर्थव्यवस्था
कझाकिस्तान एक नैसर्गिक संसाधनांनी समृद्ध देश आहे.

तेल आणि वायू: तो जगातील सर्वात मोठ्या तेल आणि नैसर्गिक वायू उत्पादकांपैकी एक आहे. ⛽

खनिज संसाधने: इथे युरेनियम, तांबे आणि जस्त यांसारख्या खनिजांचाही मोठा साठा आहे.

कृषी: इथल्या अर्थव्यवस्थेत कृषीचेही महत्त्वाचे योगदान आहे, विशेषतः धान्य आणि पशुपालनाचे. 🌾

4. प्रमुख शहरे आणि पर्यटन
कझाकिस्तानमध्ये अनेक आकर्षक शहरे आणि नैसर्गिक स्थळे आहेत.

अस्ताना (Astana): ही राजधानी एक आधुनिक शहर आहे ज्यात बेयटेरेक टॉवर (Bayterek Tower) आणि खान शातीर (Khan Shatyr) सारखी अद्भुत स्थळे आहेत.

अल्माटी (Almaty): हे देशातील सर्वात मोठे शहर आहे, जे पर्वतांनी वेढलेले आहे. इथे मेडेयु स्केटिंग रिंग (Medeu Skating Rink) आणि कोक टोबे (Kok Tobe) यांसारखी पर्यटन स्थळे आहेत.

नैसर्गिक सौंदर्य: इथले राष्ट्रीय उद्यान आणि तलाव, जसे की कॅन्यन (Canyon) आणि अलकोल तलाव (Alakol Lake), पर्यटकांना आकर्षित करतात. 🏔�

5. कझाकिस्तान आणि अवकाश
कझाकिस्तानचे अवकाश संशोधनात एक विशेष स्थान आहे.

बायकॉनूर कॉस्मोड्रोम: इथे बायकॉनूर कॉस्मोड्रोम (Baikonur Cosmodrome) आहे, जे जगातील सर्वात जुने आणि सर्वात मोठे ऑपरेशनल स्पेस लाँच सुविधा आहे. 🚀

6. लोकसंख्या आणि भाषा
कझाकिस्तान एक बहु-जातीय देश आहे.

लोकसंख्या: इथली लोकसंख्या सुमारे 20 दशलक्ष आहे.

भाषा: कझाख भाषा इथली राज्यभाषा आहे, पण रशियन भाषेचाही मोठ्या प्रमाणावर वापर होतो. 🗣�

7. खाद्यपदार्थ आणि पदार्थ
कझाकिस्तानचे खाद्यपदार्थ भटक्या परंपरांनी प्रभावित आहेत.

बेस्बर्माक (Beshbarmak): हा इथला राष्ट्रीय खाद्यपदार्थ आहे, ज्यात उकडलेले मांस, नूडल्स आणि कांदे यांचा समावेश असतो. 🍜

घोड्याचे मांस: इथे घोड्याचे मांस एक लोकप्रिय खाद्यपदार्थ आहे.

कुमीस (Kumis): हे किण्वित (fermented) घोड्याच्या दुधापासून बनवलेले एक पारंपरिक पेय आहे.

8. खेळ
खेळ इथल्या संस्कृतीचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत.

घोड्यांशी संबंधित खेळ: भटक्या संस्कृतीमुळे इथे घोड्यांशी संबंधित खेळ खूप लोकप्रिय आहेत, जसे की कोकपार् (kokpar).

इतर खेळ: कुस्ती, मुष्टियुद्ध आणि आइस हॉकी देखील इथे लोकप्रिय आहेत. 🥊

9. राजकीय रचना
कझाकिस्तान एक एकात्मिक संसदीय गणराज्य आहे.

सरकार: इथे एक अध्यक्ष असतो जो राज्याचा प्रमुख असतो, आणि एक पंतप्रधान असतो जो सरकारचा प्रमुख असतो.

10. भविष्य आणि जागतिक भूमिका
कझाकिस्तान मध्य आशियामध्ये एक महत्त्वाची भूमिका बजावत आहे.

जागतिक सहकार्य: तो आपल्या शेजारील देशांसोबत आणि आंतरराष्ट्रीय संघटनांसोबत सक्रियपणे सहकार्य करतो.

विकास: तो एक स्थिर आणि विकसित होणारा राष्ट्र आहे, जो आपली आर्थिक शक्ती आणि जागतिक उपस्थिती वाढवत आहे. 📈

इमोजी सारांश: 🇰🇿🌍🏞�📜🚀🍜

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-11.09.2025-गुरुवार.
===========================================