राष्ट्रीय सीलिएक रोग जागरूकता दिवस: ग्लूटनच्या पलीकडे एका आयुष्याकडे-

[Atul Kaviraje]

National Celiac Disease Awareness Day-राष्ट्रीय सेलिआक रोग जागरूकता दिवस-आरोग्य-जागरूकता

राष्ट्रीय सीलिएक रोग जागरूकता दिवस: ग्लूटनच्या पलीकडे एका आयुष्याकडे-

1. परिचय: एका शांत रोगाचा आवाज 📢

आज, 13 सप्टेंबर, राष्ट्रीय सीलिएक रोग जागरूकता दिवस आहे. हा दिवस सीलिएक रोगाबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी, त्याची लक्षणे, निदान आणि व्यवस्थापनाबद्दल माहिती पसरवण्यासाठी समर्पित आहे. हा एक असा रोग आहे जो अनेकदा ओळखला जात नाही, पण त्याचा आपल्या आरोग्यावर गंभीर परिणाम होतो.

2. सीलिएक रोग म्हणजे काय? 🧬

सीलिएक रोग एक autoimmune disorder आहे. हा त्या लोकांमध्ये होतो ज्यांना ग्लूटन (गहू, जव, राईमध्ये आढळणारे एक प्रोटीन) सहन होत नाही. जेव्हा असे लोक ग्लूटन असलेले पदार्थ खातात, तेव्हा त्यांचे शरीर लहान आतड्यांवर हल्ला करू लागते. यामुळे पोषक तत्वांचे शोषण योग्य प्रकारे होत नाही, ज्यामुळे शरीरात अनेक प्रकारच्या आरोग्य समस्या निर्माण होतात.

3. सीलिएक रोगाची लक्षणे 🤒

सीलिएक रोगाची लक्षणे व्यक्तीनुसार वेगवेगळी असू शकतात. काही सामान्य लक्षणे खालीलप्रमाणे आहेत:

पचन समस्या: जुलाब, सूज, पोटदुखी आणि गॅस.

पोषक तत्वांची कमतरता: ॲनिमिया (लोहाची कमतरता), थकवा, वजन कमी होणे.

त्वचेच्या समस्या: खाज सुटणारे पुरळ (dermatitis herpetiformis).

इतर लक्षणे: डोकेदुखी, सांधेदुखी, नैराश्य आणि ऑस्टियोपोरोसिस.

उदाहरण: एखादे मूल जे ग्लूटन खात असेल, त्याचे पोट नेहमी फुगलेले राहते आणि त्याच्या वयानुसार त्याची वाढ होत नाही, हे सीलिएकचे एक संभाव्य लक्षण असू शकते.

4. निदान आणि उपचार 🩺

सीलिएक रोगाचे निदान रक्त तपासणी आणि लहान आतड्यांच्या बायोप्सीने केले जाते. याचा एकमेव प्रभावी उपचार कडकपणे ग्लूटन-मुक्त आहाराचे पालन करणे आहे. ग्लूटन-मुक्त जीवनशैली स्वीकारल्याने आतड्यांना ठीक होण्यासाठी वेळ मिळतो आणि लक्षणांपासून आराम मिळतो.

5. जागरूकतेचे महत्त्व 💡

सीलिएक रोगाबद्दल जागरूकता वाढवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे कारण बरेच लोक त्याची लक्षणे दुर्लक्षित करतात किंवा त्यांना इतर आजारांची लक्षणे मानतात. योग्य वेळी निदान न झाल्यास कुपोषण, मज्जासंस्थेच्या समस्या आणि काही प्रकारच्या कर्करोगाचा धोका वाढू शकतो.

6. ग्लूटन-मुक्त जीवनशैली 🥗

ग्लूटन-मुक्त आहाराचा अर्थ केवळ गहू, जव आणि राईपासून बनवलेल्या पदार्थांपासून दूर राहणे नाही. ग्लूटन अनेक प्रसंस्कृत खाद्यपदार्थ, सॉस आणि काही औषधे व सौंदर्यप्रसाधनांमध्येही लपलेले असू शकते. ग्लूटन-मुक्त जीवनशैली स्वीकारण्यासाठी:

नैसर्गिक पदार्थ निवडा: फळे, भाज्या, मांस, मासे, अंडी, डाळी आणि नट्स.

ग्लूटन-मुक्त पर्याय शोधा: बाजारात तांदूळ, बाजरी, मका, क्विनोआ आणि राजगिऱ्यापासून बनवलेले अनेक ग्लूटन-मुक्त पदार्थ उपलब्ध आहेत.

लेबल वाचा: खाद्यपदार्थांच्या लेबलवर 'ग्लूटन-मुक्त' (gluten-free) चे चिन्ह नक्की पाहा.

7. सीलिएक रोग आणि इतर आरोग्य समस्या ⚠️

सीलिएक रोग असलेल्या लोकांना काही इतर autoimmune आजारांचा धोका वाढतो, जसे की:

टाइप 1 मधुमेह:

थायरॉईड रोग:

ॲनिमिया:

ऑस्टियोपोरोसिस:

योग्य वेळी निदान आणि उपचार केल्याने हे धोके कमी होऊ शकतात.

8. ग्लूटन-मुक्त प्रवासाला आधार 🧑�🤝�🧑

सीलिएक रोगाने पीडित व्यक्तीसाठी ग्लूटन-मुक्त जीवनशैली स्वीकारणे एक आव्हान असू शकते. कुटुंब आणि मित्रांचा पाठिंबा खूप महत्त्वाचा असतो. लोकांना ग्लूटन-मुक्त जेवण बनवायला शिकण्यासाठी प्रोत्साहित करा आणि सामाजिक कार्यक्रमांमध्ये ग्लूटन-मुक्त पर्याय उपलब्ध करून द्या.

9. आजच्या दिवसाचा संकल्प 🤝

राष्ट्रीय सीलिएक रोग जागरूकता दिनी आपण हा संकल्प केला पाहिजे की आपण या आजाराबद्दल जास्तीत जास्त लोकांना शिक्षित करू. ग्लूटन-मुक्त जीवनशैली स्वीकारणाऱ्या लोकांचा आपण सन्मान केला पाहिजे आणि त्यांच्यासाठी सुरक्षित खाद्यपदार्थांचे पर्याय सुनिश्चित करण्यात मदत केली पाहिजे.

10. सारांश आणि निष्कर्ष 📝

सीलिएक रोग एक गंभीर autoimmune आजार आहे, पण योग्य माहिती आणि ग्लूटन-मुक्त जीवनशैलीने त्याचे प्रभावीपणे व्यवस्थापन केले जाऊ शकते. हा दिवस आपल्याला आठवण करून देतो की आरोग्याबद्दल जागरूकता आणि एकमेकांना पाठिंबा देणे किती महत्त्वाचे आहे. चला, आपण सर्वजण मिळून या आजाराबद्दल जागरूकता वाढवूया आणि एक निरोगी समाजाची निर्मिती करूया.

इमोजी सारांश: 📢 जागरूकता दिवस 🚫 ग्लूटन मुक्त ❤️ आरोग्य आणि कल्याण 🌾 ग्लूटन-मुक्त पर्याय ✨ निरोगी जीवन

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-13.09.2025-शनिवार.
===========================================