संत सेना महाराज-सेना न्हावी भक्त भला। तेणे देव भुलाविला-2-

[Atul Kaviraje]

                         "संत चरित्र"
                         ------------

        संत सेना महाराज-

२. कडवे: "तेणे देव भुलाविला।"

शब्दशः अर्थ: त्या (भक्त सेना न्हावी) ने देवाला मोहित केले.

विस्तृत विवेचन:

हा अभंगाचा गाभा आहे. 'भुलाविला' या शब्दाचा अर्थ 'मोह पाडणे' किंवा 'भुरळ घालणे' असा होतो. याचा अर्थ असा की, संत सेना न्हावी यांच्या भक्तीत इतकी ताकद होती की खुद्द देवालाही तिच्यापुढे नतमस्तक व्हावे लागले.

या ओळीमागे एक प्रसिद्ध कथा आहे. एकदा राजाच्या दरबारात सेना न्हावींना बोलावले होते. ते विठ्ठलाच्या भजनात इतके रमून गेले होते की ते राजाकडे जायला विसरले. राजा रागावला, तेव्हा विठ्ठलाने सेना न्हावीचे रूप धारण केले आणि राजाच्या केसांची निगा राखली. विठ्ठलाच्या स्पर्शाने राजाला विलक्षण अनुभव आला आणि त्याला देवाचे दर्शन झाले. जेव्हा खऱ्या सेना न्हावींना बोलावले गेले, तेव्हा ही गोष्ट उघड झाली.

या कथेचा अर्थ असा आहे की, जेव्हा भक्त आपल्या कामात आणि भक्तीत इतका तल्लीन होतो की त्याला जगाचे भान राहत नाही, तेव्हा देव स्वतः त्याचे काम करायला येतो. देवालाही आपल्या भक्तावर किती प्रेम आहे आणि तो आपल्या भक्तासाठी कोणत्याही थराला जाऊ शकतो, हे यातून सिद्ध होते. 'भुलाविला' हा शब्द देवाच्या भक्तावरील प्रेमाची आणि भक्ताच्या भक्तीच्या सामर्थ्याची सर्वोच्च अभिव्यक्ती आहे.

समारोप आणि निष्कर्ष (Conclusion and Summary)
समारोप:
संत नामदेवांनी रचलेला हा छोटासा अभंग भक्तीची खरी व्याख्या सांगतो. तो आपल्याला शिकवतो की देव आणि भक्त यांच्यातील नाते हे कोणत्याही सामाजिक बंधनांनी, जातीने किंवा प्रतिष्ठेने ठरत नाही, तर ते केवळ निस्सीम श्रद्धा, प्रेम आणि निष्कपटतेवर आधारित असते. संत सेना न्हावी यांची कथा हे सिद्ध करते की भक्तीमध्ये गरीब-श्रीमंत, उच्च-नीच असा कोणताही भेद नसतो.

निष्कर्ष:
या अभंगातून मिळणारा निष्कर्ष असा आहे की, तुमच्या कामाचे स्वरूप काहीही असो, तुम्ही ते काम देवाचेच कार्य समजून निष्ठेने केले पाहिजे. जर तुमच्या मनात शुद्ध भक्ती असेल, तर देव स्वतः तुमच्या मदतीसाठी धावून येतो. संत सेना न्हावी यांच्या उदाहरणावरून हे स्पष्ट होते की, जेव्हा तुम्ही स्वतःला पूर्णपणे देवाच्या चरणी समर्पित करता, तेव्हा देव स्वतः तुमच्यामध्ये प्रवेश करून तुमचे कार्य करतो. हेच 'सेना न्हावी भक्त भला। तेणे देव भुलाविला' या अभंगाचे खरे सार आहे. हा अभंग आपल्याला आपल्या दैनंदिन जीवनातही भक्ती आणि कर्तव्य यांचा संगम साधण्याची प्रेरणा देतो.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-15.09.2025-सोमवार.
===========================================