अविधवा नवमी: एक पवित्र श्राद्ध आणि सन्मानाचा सण-सोमवार, १५ सप्टेंबर, २०२५-🙏🕊️

[Atul Kaviraje]

अविधवा नवमी-

अविधवा नवमी: एक पवित्र श्राद्ध आणि सन्मानाचा सण-

आज, सोमवार, १५ सप्टेंबर, २०२५, पितृ पक्षाची नवमी तिथी आहे, ज्याला 'अविधवा नवमी' म्हणून ओळखले जाते. हा दिवस त्या स्त्रियांना समर्पित आहे, ज्यांचे निधन त्यांच्या पतीच्या हयातीतच झाले. हा सण त्या सर्व सौभाग्यवती स्त्रियांचे स्मरण करण्यासाठी, त्यांचा सन्मान करण्यासाठी आणि त्यांच्या आत्म्याच्या शांतीसाठी श्राद्ध कर्म करण्याचा एक विशेष प्रसंग आहे. या दिवशी श्राद्ध केल्याने घरात सुख, समृद्धी आणि शांती नांदते.

अविधवा नवमी म्हणजे 'ज्याचा पती जिवंत आहे', आणि हे नाव त्या सौभाग्यवती स्त्रियांना श्रद्धांजली वाहण्यासाठी ठेवले आहे, ज्यांनी आपल्या जीवनकाळात पतिव्रता धर्माचे पालन केले.

अविधवा नवमीचे १० प्रमुख मुद्दे-

१. अविधवा नवमीचे महत्त्व:

हा दिवस विशेषतः त्या स्त्रियांसाठी आहे, ज्यांचे निधन त्यांच्या पतीच्या आधी झाले.

या दिवशी श्राद्ध आणि तर्पण केल्याने त्यांच्या आत्म्याला शांती मिळते.

ही परंपरा आपल्याला आपल्या कुटुंबातील त्या माता आणि पत्नींप्रति कृतज्ञता व्यक्त करण्याची संधी देते, ज्यांनी आपले जीवन कुटुंबासाठी समर्पित केले.

२. श्राद्धाचा उद्देश:

श्राद्धाचा मुख्य उद्देश पितरांच्या आत्म्यांना शांती देणे आहे. 🙏

असे मानले जाते की श्राद्धाद्वारे पितर प्रसन्न होतात आणि आपल्या वंशजांना सुख, समृद्धी आणि उत्तम आरोग्याचा आशीर्वाद देतात.

३. श्राद्ध विधी आणि अनुष्ठान:

या दिवशी श्राद्ध कर्मासाठी कुतुप मुहूर्त किंवा रोहिण मुहूर्त सर्वात शुभ मानला जातो.

दुपारच्या वेळी, घराच्या दक्षिण दिशेला एका विशेष ठिकाणी श्राद्ध केले जाते.

या दिवशी पिंड दान आणि तर्पणला विशेष महत्त्व आहे.

४. विशेष भोजन आणि प्रसाद:

श्राद्धासाठी विशेष भोजन तयार केले जाते, ज्यात खीर, पुरी आणि इतर सात्विक पदार्थ समाविष्ट असतात. 🥣

भोजन बनवताना लसूण आणि कांद्याचा वापर केला जात नाही.

हे भोजन सर्वात आधी दिवंगत आत्म्यांना अर्पण केले जाते.

५. ब्राह्मण भोजनाचे महत्त्व:

श्राद्धानंतर, ब्राह्मणांना आदराने घरी आमंत्रित केले जाते आणि त्यांना भोजन दिले जाते.

अशी मान्यता आहे की ब्राह्मणांना दिलेले भोजन थेट पितरांपर्यंत पोहोचते. 🧑�🤝�🧑

६. काकबली आणि गो ग्रास:

श्राद्धाच्या भोजनाचा काही भाग कावळ्यांना (काकबली) आणि गायीला (गो ग्रास) दिला जातो.

कावळ्यांना यमदूतांचे प्रतीक मानले जाते आणि गायीला पवित्र मानले जाते, ज्यांच्याद्वारे भोजन पितरांपर्यंत पोहोचते. 🕊�🐄

७. कथा आणि पौराणिक संदर्भ:

महाभारतात भीष्म पितामहांनी श्राद्धाचे महत्त्व सांगितले होते.

अशी मान्यता आहे की भगवान राम यांनीही आपले वडील दशरथांसाठी श्राद्ध केले होते, ज्यामुळे ही परंपरा अधिक मजबूत झाली.

८. पितृ दोषाचे निवारण:

अविधवा नवमीचे श्राद्ध केल्याने पितृ दोष दूर होतो.

यामुळे घरात सुख-शांती येते आणि कुटुंबातील सदस्यांना त्यांच्या कामात यश मिळते. ✨

९. आधुनिक काळात अविधवा नवमी:

आजही, अनेक लोक श्राद्ध विधीचे पालन करतात.

जे लोक ब्राह्मणांना आमंत्रित करू शकत नाहीत, ते भोजन दान करून किंवा मंदिरात जाऊन हे अनुष्ठान पूर्ण करतात.

हा दिवस कुटुंबाला एकत्र आणण्याची आणि आपल्या मुळांशी जोडण्याची संधी प्रदान करतो.

१०. श्राद्धाचा संकल्प आणि आशीर्वाद:

या दिवशी श्राद्धाचा संकल्प करताना, आपण आपल्या पूर्वजांचे आभार मानतो.

हा दिवस आपल्याला सांगतो की आपल्या पूर्वजांचा सन्मान करणे आणि त्यांच्या आठवणी जपून ठेवणे किती महत्त्वाचे आहे.

श्रद्धेने केलेले हे कर्म, येणाऱ्या पिढ्यांसाठी सुख आणि समृद्धीचा मार्ग मोकळा करते. 💖

इमोजी सारांश: 🙏🕊�🐄✨💖🥣

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-15.09.2025-सोमवार.
===========================================