डॉ. विश्वेश्वरैया जयंती: भारताच्या महान अभियंत्याला सलाम-सोमवार, १५ सप्टेंबर-🎂

[Atul Kaviraje]

डॉ. विश्वेश्वरैया जन्मदीन-

डॉ. विश्वेश्वरैया जयंती: भारताच्या महान अभियंत्याला सलाम-

आज, सोमवार, १५ सप्टेंबर, २०२५, आपण भारताचे महान अभियंता, विद्वान आणि राजकारणी डॉ. मोक्षगुंडम विश्वेश्वरैया यांची जयंती साजरी करत आहोत. हा दिवस देशभरात 'अभियंता दिवस' (Engineers' Day) म्हणून साजरा केला जातो, जो त्यांच्या अतुलनीय योगदानाला आणि राष्ट्रनिर्मितीतील त्यांच्या भूमिकेला आठवण्यासाठी एक विशेष प्रसंग आहे. डॉ. विश्वेश्वरैया यांचे जीवन ही एक प्रेरणा आहे की, एक व्यक्ती आपल्या ज्ञानाने, निष्ठेने आणि दूरदृष्टीने देशाच्या विकासात महत्त्वपूर्ण भूमिका कशी बजावू शकते.

त्यांना भारतात आधुनिक अभियांत्रिकीचे जनक मानले जाते. त्यांचे असे मत होते की, कोणत्याही देशाची प्रगती त्याच्या अभियांत्रिकी आणि तांत्रिक विकासावर अवलंबून असते. त्यांचे जीवन, एक साधे आणि शिस्तबद्ध जीवन होते, जे येणाऱ्या पिढ्यांसाठी एक आदर्श आहे.

डॉ. विश्वेश्वरैया जयंतीचे १० प्रमुख मुद्दे-

१. जयंतीचे महत्त्व (अभियंता दिवस):

डॉ. विश्वेश्वरैया यांचा जन्म १५ सप्टेंबर, १८६१ रोजी कर्नाटकातील चिक्काबल्लापुर जिल्ह्यात झाला होता.

त्यांच्या सन्मानार्थ, हा दिवस १९६८ पासून संपूर्ण भारतात 'अभियंता दिवस' म्हणून साजरा केला जातो. 🎂

हा दिवस देशातील सर्व अभियंत्यांना त्यांच्या योगदानाबद्दल धन्यवाद देण्याची संधी आहे. 👷�♂️👷�♀️

२. शिक्षण आणि सुरुवातीचे जीवन:

त्यांनी आपले प्राथमिक शिक्षण त्यांच्या गावात पूर्ण केले आणि नंतर बंगळूरच्या सेंट्रल कॉलेजमध्ये शिक्षण घेतले.

१८८३ मध्ये, त्यांनी पुणे येथील कॉलेज ऑफ सायन्स मधून सिव्हिल इंजिनिअरिंगमध्ये टॉप केले. 🎓

३. म्हैसूरची निर्मिती:

डॉ. विश्वेश्वरैया यांनी म्हैसूर राज्याचे दिवाण म्हणून काम केले.

त्यांच्या कार्यकाळात, म्हैसूरने शिक्षण, उद्योग आणि कृषी क्षेत्रात अभूतपूर्व प्रगती केली.

४. कृष्णराज सागर धरण (KRS Dam):

त्यांचे सर्वात महत्त्वाचे योगदान म्हैसूरमध्ये कृष्णराज सागर (KRS) धरणाचे बांधकाम होते. 🏞�

या धरणाने या भागातील शेती आणि वीज निर्मिती पूर्णपणे बदलली.

या प्रकल्पामुळे लाखो लोकांच्या जीवनात बदल घडला.

५. 'ब्लॉक सिस्टम'चा शोध:

त्यांनी पूर नियंत्रण आणि सिंचनासाठी 'ब्लॉक सिस्टम' नावाच्या प्रणालीचा शोध लावला. 🌊

ही प्रणाली आजही अनेक ठिकाणी वापरली जाते.

६. भारतरत्नचा सन्मान:

१९५५ मध्ये, त्यांना भारताच्या सर्वोच्च नागरी सन्मान, 'भारतरत्न' ने सन्मानित करण्यात आले. ⭐

हा सन्मान त्यांच्या विलक्षण अभियांत्रिकी कौशल्यासाठी आणि राष्ट्राप्रती केलेल्या सेवेसाठी देण्यात आला होता.

७. शिक्षणातील योगदान:

डॉ. विश्वेश्वरैया यांनी शिक्षणाच्या महत्त्वावर खूप भर दिला.

त्यांनी बंगळूरमधील इंजिनिअरिंग कॉलेज (आता युनिव्हर्सिटी विश्वेश्वरैया कॉलेज ऑफ इंजिनिअरिंग (UVCE) म्हणून ओळखले जाते) च्या स्थापनेत महत्त्वाची भूमिका बजावली. 🏫

८. दूरदृष्टी आणि प्रामाणिकपणा:

ते त्यांच्या प्रामाणिकपणा, शिस्त आणि दूरदृष्टीसाठी ओळखले जात होते.

त्यांचे असे मत होते की प्रत्येक काम पूर्ण निष्ठा आणि समर्पणाने केले पाहिजे.

९. आदर्श व्यक्तिमत्व:

ते आयुष्यभर 'साधे जीवन आणि उच्च विचार' या तत्त्वावर चालले.

ते एक प्रेरणादायक व्यक्तिमत्व होते, जे आजही लाखो अभियंते आणि तरुणांना प्रेरित करतात. 😊

१०. अभियंता दिवसाचा संकल्प:

या दिवशी, आपण डॉ. विश्वेश्वरैया यांच्या शिकवणींची आठवण केली पाहिजे.

त्यांच्या दाखवलेल्या मार्गावर चालून देशाच्या विकासात योगदान देण्याचा संकल्प घेतला पाहिजे.

हा दिवस आपल्याला सांगतो की तांत्रिक ज्ञानाचा उपयोग समाजाच्या कल्याणासाठी केला पाहिजे. 💖

इमोजी सारांश: 🎂👷�♂️👷�♀️🎓🏞�⭐🏫😊💖

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-15.09.2025-सोमवार.
===========================================