ई. सी. जॉर्ज सुदर्शन: एक सिद्धांत भौतिकशास्त्रज्ञाचे योगदान 🌟१६ सप्टेंबर १९३१-2

[Atul Kaviraje]

जॉर्ज सुदर्शन (E. C. George Sudarshan)   १६ सप्टेंबर १९३१   सिद्धांत भौतिकशास्त्रज्ञ

ई. सी. जॉर्ज सुदर्शन: एक सिद्धांत भौतिकशास्त्रज्ञाचे योगदान 🌟-

९.१. वैज्ञानिक कुतूहल आणि स्वतंत्र विचारसरणी.

९.२. भारतीय संस्कृती आणि तत्त्वज्ञानाचा प्रभाव.

९.३. विज्ञानापलीकडील त्यांचे विचार.

वारसा आणि निष्कर्ष

१०.१. विज्ञान जगावर त्यांचा चिरस्थायी प्रभाव.

१०.२. त्यांचे कार्य आजही संशोधकांना प्रेरणा देते.

१०.३. समारोप: एक दूरदर्शी वैज्ञानिक.

१. परिचय: एक महान भारतीय वैज्ञानिक 🇮🇳
प्रा. ई. सी. जॉर्ज सुदर्शन, ज्यांना सहसा 'जी. सुदर्शन' या नावाने ओळखले जाते, हे एक अद्वितीय भारतीय सिद्धांत भौतिकशास्त्रज्ञ होते. त्यांचा जन्म १६ सप्टेंबर १९३१ रोजी केरळमधील पल्लम, कोट्टायम येथे झाला.  त्यांचे जीवन आणि कार्य हे विज्ञानाप्रती असलेल्या त्यांच्या अदम्य उत्कटतेचे आणि कठोर परिश्रमाचे प्रतीक आहे. त्यांना लहानपणापासूनच सृष्टीतील रहस्ये उलगडण्याची आवड होती, ज्यामुळे ते भौतिकशास्त्राकडे आकर्षित झाले. भारतीय विज्ञान परंपरेला त्यांनी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मोठे योगदान दिले आणि भारताचे नाव उज्ज्वल केले.

२. शिक्षण आणि प्रारंभिक कारकीर्द 📚
सुदर्शन यांचे प्रारंभिक शिक्षण केरळमध्ये झाले. त्यांनी मद्रास विद्यापीठातून (सध्याचे चेन्नई विद्यापीठ) पदवी प्राप्त केली. त्यांच्या बुद्धिमत्तेची चमक सुरुवातीपासूनच स्पष्ट दिसत होती. पुढे, त्यांनी मुंबई येथील टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामेंटल रिसर्च (TIFR) मध्ये संशोधन केले, जिथे त्यांना प्रसिद्ध भौतिकशास्त्रज्ञ होमी जहांगीर भाभा यांच्यासारख्या दिग्गजांसोबत काम करण्याची संधी मिळाली.  यानंतर, त्यांनी उच्च शिक्षणासाठी अमेरिकेकडे कूच केले आणि न्यूयॉर्कमधील रॉचेस्टर विद्यापीठातून पीएच.डी. पदवी संपादन केली.

३. V-A सिद्धांत (V-A Theory) चे जनक ✨
सुदर्शन यांच्या सर्वात महत्त्वाच्या योगदानांपैकी एक म्हणजे कमकुवत आंतरक्रियेचा (Weak Interaction) V-A सिद्धांत. १९५८ मध्ये, त्यांनी आणि रॉबर्ट मार्शक यांनी स्वतंत्रपणे हे सिद्ध केले की कमकुवत आंतरक्रिया केवळ 'वेक्टर' (Vector) आणि 'अक्षीय वेक्टर' (Axial Vector) या संयोजनातूनच घडतात.  हे एक क्रांतिकारी पाऊल होते, ज्याने कण भौतिकशास्त्रातील कमकुवत शक्तीचे स्वरूप स्पष्ट केले. दुर्दैवाने, याच कार्यासाठी रिचर्ड फेनमन (Richard Feynman) आणि मरे गेल-मॅन (Murray Gell-Mann) यांना नोबेल पारितोषिक मिळाले, परंतु सुदर्शन यांच्या योगदानाला योग्य ते श्रेय मिळाले नाही, हा विज्ञानाच्या इतिहासातील एक वादाचा विषय आहे.

सारांश (Emoji Summary):
🇮🇳👨�🔬⚛️🌟➡️📚🔬✨⚡💡🔄👨�🏫🏆🤔🌌

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-16.09.2025-मंगळवार.
===========================================