मराठवाडा मुक्ति संग्राम दिन: शौर्य, संघर्ष आणि स्वाधीनतेचे प्रतीक-🇮🇳✊📜⚔️🦁🛡️

[Atul Kaviraje]

मराठवाडा मुक्तिदिन-

मराठवाडा मुक्ति संग्राम दिन: शौर्य, संघर्ष आणि स्वाधीनतेचे प्रतीक-

१७ सप्टेंबर २०२५, बुधवार

🇮🇳 १. मराठवाडा मुक्ति संग्राम दिनाचा परिचय आणि तिथी ✊
१७ सप्टेंबर २०२५, बुधवार रोजी मराठवाडा मुक्ति संग्राम दिनाची ७७ वी जयंती साजरी केली जाईल. हा दिवस मराठवाडा प्रदेशातील लोकांसाठी स्वातंत्र्य आणि स्वाभिमानाचे प्रतीक आहे. १७ सप्टेंबर १९४८ रोजीच मराठवाड्याचे हैदराबाद संस्थानातून भारतीय संघात विलीनीकरण झाले होते. हा दिवस त्या सर्व स्वातंत्र्यसैनिकांच्या बलिदानाचे स्मरण करण्यासाठी आहे, ज्यांनी या संघर्षात आपले जीवन अर्पण केले.

२. ऐतिहासिक पार्श्वभूमी: हैदराबाद संस्थानाचा भाग 📜
स्वातंत्र्याच्या वेळी, मराठवाडा प्रदेश, ज्यात सध्याचे औरंगाबाद, नांदेड, परभणी, हिंगोली, जालना, लातूर, उस्मानाबाद आणि बीड जिल्हे समाविष्ट होते, हैदराबाद संस्थानाचा भाग होता. १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारत स्वतंत्र झाला होता, पण हैदराबादचा निजाम भारतात विलीन होण्यास तयार नव्हता.

३. मराठवाड्याच्या लोकांचा संघर्ष 🗣�
मराठवाड्याच्या लोकांना आपली भाषा आणि संस्कृतीच्या आधारावर महाराष्ट्र राज्याचा भाग व्हायचे होते. त्यांनी हैदराबादच्या भारतात विलीनीकरणासाठी एक मोठे जन आंदोलन सुरू केले. या आंदोलनात स्वामी रामानंद तीर्थ, गोविंदभाई श्रॉफ, बाबासाहेब परांजपे आणि दिगंबरराव बिंदू यांसारख्या नेत्यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.

४. निजाम आणि रझाकारांचे क्रूर शासन ⚔️
निजामने हे आंदोलन दडपण्यासाठी शक्य ते सर्व प्रयत्न केले. त्याने आपल्या सैन्यासह रझाकार नावाच्या एका खासगी सैन्याचा वापर केला. कासिम रझवीच्या नेतृत्वाखालील या रझाकारांनी मराठवाड्याच्या लोकांवर अमानुष अत्याचार केले, ज्यात हत्या, लूटमार आणि महिलांचा अपमान यांचा समावेश होता. हे त्या काळातील सर्वात क्रूर उदाहरण होते.

५. सरदार वल्लभभाई पटेल यांची निर्णायक भूमिका 🦁
जेव्हा निजामने भारतात विलीन होण्यास नकार दिला आणि रझाकारांचा अत्याचार वाढू लागला, तेव्हा भारताचे तत्कालीन गृहमंत्री सरदार वल्लभभाई पटेल यांनी एक निर्णायक पाऊल उचलले. ते म्हणाले होते, "हैदराबाद हे भारताच्या पोटात एक कर्करोग आहे, ज्याला लवकरात लवकर बाहेर काढावे लागेल." त्यांची मजबूत इच्छाशक्ती आणि दूरदृष्टीने या समस्येचे निराकरण केले.

६. ऑपरेशन पोलो: लष्करी कारवाई 🛡�
१३ सप्टेंबर १९४८ रोजी, भारतीय सैन्याने हैदराबादला भारतात सामील करण्यासाठी ऑपरेशन पोलो सुरू केले. हे एक लष्करी अभियान होते, ज्याचा उद्देश निजामाचे शासन संपुष्टात आणणे होता. या ऑपरेशनदरम्यान भारतीय सैन्याने फक्त चार दिवसात हैदराबादला आपल्या नियंत्रणात घेतले.

७. १७ सप्टेंबर १९४८: मुक्तीचा दिवस 🕊�
१७ सप्टेंबर १९४८ रोजी, निजामने भारतीय सैन्यासमोर आत्मसमर्पण केले. हा दिवस मराठवाड्याच्या लोकांसाठी स्वातंत्र्य आणि सन्मानाचा दिवस होता. शतकानुशतके चाललेल्या गुलामगिरीतून आणि निजामाच्या अत्याचारातून त्यांना मुक्ती मिळाली.

८. हुतात्म्यांना श्रद्धांजली 🙏
या स्वातंत्र्य संग्रामात अनेक अज्ञात हुतात्म्यांनी आपल्या प्राणांची आहुती दिली. या दिवशी आपण त्या सर्व वीर हुतात्म्यांना श्रद्धांजली अर्पण करतो, ज्यांच्या बलिदानामुळे मराठवाड्याला स्वातंत्र्य मिळाले. त्यांचे बलिदान आपल्याला नेहमी प्रेरणा देत राहील.

९. सध्याचे महत्त्व 🌟
हा दिवस आपल्याला आठवण करून देतो की स्वातंत्र्य सहज मिळत नाही. हा आपल्याला आपल्या पूर्वजांच्या संघर्ष आणि बलिदानाचा आदर करायला शिकवतो. हे मराठवाड्याच्या लोकांच्या एकजूट, धैर्य आणि दृढ संकल्पाचे प्रतीक आहे.

१०. निष्कर्ष ✅
मराठवाडा मुक्ति संग्राम दिन ही केवळ एक ऐतिहासिक घटना नाही, तर तो एक असा उत्सव आहे जो आपल्याला आपल्या गौरवशाली इतिहासाची आठवण करून देतो. हा दिवस आपल्याला शिकवतो की न्याय आणि सत्याचा नेहमी विजय होतो, जरी यासाठी कितीही मोठा संघर्ष करावा लागला तरी.

इमोजी सारांश
🇮🇳✊📜⚔️🦁🛡�🕊�🙏🌟✅

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-17.09.2025-बुधवार.
===========================================