पॅगनिझम (Paganism)-1-🌳✨🌙📜

[Atul Kaviraje]

जागतिक ज्ञानकोश: पॅगनिझम (Paganism)-

पॅगनिझम (Paganism) हा एक व्यापक शब्द आहे जो मुख्य जागतिक धर्मांच्या (जसे की ख्रिस्ती धर्म, इस्लाम, यहुदी धर्म) बाहेर असलेल्या विविध आध्यात्मिक विश्वास आणि प्रथांना संदर्भित करण्यासाठी वापरला जातो. हा कोणताही एकच धर्म नाही, तर तो निसर्ग-केंद्रित आणि बहुदेववादी (polytheistic) धार्मिक प्रणालींचा एक समूह आहे. 🌲✨

1. पॅगनिझमची व्याख्या (Definition of Paganism) 📜
मूळतः, "पॅगन" हा शब्द लॅटिन शब्द 'paganus' पासून आला आहे, ज्याचा अर्थ 'ग्रामीण' किंवा 'गावचा' असा होतो. ख्रिस्ती धर्माच्या प्रसारादरम्यान, हा शब्द शहरी भागांच्या बाहेर जुन्या, निसर्ग-आधारित धर्मांचे पालन करणाऱ्या लोकांसाठी वापरला गेला.

आधुनिक पॅगनिझम (Modern Paganism): आज, हा शब्द त्या धार्मिक आणि आध्यात्मिक चळवळींना संदर्भित करतो ज्या प्राचीन पूर्व-ख्रिस्ती युरोपीयन धर्मांना पुन्हा जिवंत करतात किंवा त्यांच्याकडून प्रेरणा घेतात.

2. मुख्य वैशिष्ट्ये (Main Characteristics) 🌿☀️
पॅगनिझमची अनेक मुख्य वैशिष्ट्ये आहेत जी त्याला इतर धर्मांपासून वेगळे करतात.

बहुदेववाद: 🏛� पॅगनवादी अनेक देवी-देवतांवर विश्वास ठेवतात, जे अनेकदा निसर्गाच्या शक्तींचे प्रतिनिधित्व करतात.

निसर्ग-केंद्रित: 🌳 पॅगनिझममध्ये निसर्ग, पृथ्वी आणि ब्रह्मांडाशी एक खोल संबंध असतो.

चक्रे आणि ऋतू: 🔄 पॅगनवादी अनेकदा सौर आणि चंद्र चक्र आणि ऋतूंच्या बदलांचा उत्सव साजरा करतात.

देवी-देवतांची पूजा: 👑 यात देवी-देवतांची पूजा, जादूटोणा आणि विधींचा समावेश असतो.

3. पॅगनिझमचे प्रमुख प्रकार (Major Types of Paganism) 🔱
पॅगनिझम हा एक छत्री शब्द आहे ज्या अंतर्गत अनेक वेगवेगळ्या विश्वास प्रणाली येतात.

विक्का (Wicca): हा आधुनिक पॅगनिझमचा एक प्रमुख प्रकार आहे जो जादूटोणा (witchcraft), निसर्गाची पूजा आणि देवी आणि देवता दोन्हीवर विश्वास ठेवण्यावर केंद्रित आहे.

असेटरु (Ásatrú): हा एक नव-पॅगनवादी धर्म आहे जो प्राचीन नॉर्स धर्मावर (Norse religion) आधारित आहे, ज्यात ओडिन आणि थोर सारख्या देवतांची पूजा केली जाते.

केल्टिक पॅगनिझम (Celtic Paganism): हा प्राचीन केल्टिक लोकांच्या विश्वासांवर आधारित आहे, ज्यात निसर्ग आत्मा आणि देवतांची पूजा समाविष्ट आहे.

नॉर्डिक पॅगनिझम (Nordic Paganism): स्कॅन्डिनेव्हियाचे प्राचीन धर्म.

4. धार्मिक विश्वास आणि तत्त्वज्ञान (Religious Beliefs & Philosophy) 🧘�♀️
पॅगनिझममध्ये कोणताही एकच धार्मिक ग्रंथ नाही, तर तो वैयक्तिक अनुभव आणि परंपरांवर आधारित आहे.

कर्म आणि पुनर्जन्म: ♻️ अनेक पॅगनवादी कर्म आणि पुनर्जन्मावर विश्वास ठेवतात, जिथे आत्मा एका चक्रात राहतो.

वैयक्तिक अध्यात्म: ✨ हा धर्म कोणत्याही संघटित चर्च किंवा पदानुक्रमावर अवलंबून नाही; तो वैयक्तिक आध्यात्मिक शोधावर अधिक भर देतो.

निसर्गाची पवित्रता: 🏞� पॅगनवादी मानतात की निसर्ग आणि त्याचे सर्व घटक पवित्र आहेत.

5. प्रतीक आणि विधी (Symbols & Rituals) 🌙🌟
पॅगनिझममध्ये अनेक प्रतीक आणि विधींचा वापर होतो.

पेंटाग्राम (Pentagram): पेंटाग्राम पाच तत्वांचे (पृथ्वी, वायू, अग्नी, जल आणि आत्मा) प्रतिनिधित्व करतो.

ट्रिपल मून (Triple Moon): 🌙 हे देवीच्या तीन पैलूंचे (कुमारी, माता आणि वृद्ध स्त्री) प्रतीक आहे.

विधी: 🕯� विधी अनेकदा निसर्गात, विशेषतः जंगले, नद्या किंवा टेकड्यांजवळ केले जातात, ज्यात मेणबत्त्या पेटवणे आणि मंत्रोच्चार करणे समाविष्ट असते.

ईमोजी सारांश: 🌳✨🌙📜

🌳: निसर्ग-केंद्रित विश्वास

✨: अध्यात्म आणि जादू

🌙: चंद्र चक्र आणि विधी

📜: प्राचीन इतिहास

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-19.09.2025-शुक्रवार.
===========================================