आश्विन मासारंभ- आश्विन मास: भक्ती आणि साधनेचा काळ-🙏🕊️✨🏹🌺🌕🌾🍏💖

[Atul Kaviraje]

आश्विन मासारंभ-

आश्विन मास: भक्ती आणि साधनेचा काळ-

आश्विन मास हिंदू पंचांगानुसार सातवा महिना आहे. हा महिना धार्मिक, आध्यात्मिक आणि सांस्कृतिक दृष्टिकोनातून अत्यंत महत्त्वाचा मानला जातो. या महिन्याची सुरुवात पितृ पक्षाने होते आणि त्याचा शेवट शरद पौर्णिमेने होतो. हा महिना भक्ती, दान, स्नान आणि ध्यानासाठी उत्तम मानला जातो, ज्यात निसर्गही एक नवीन रूप धारण करतो. 🙏🌸

१. आश्विन मासाचे महत्त्व
आश्विन महिन्याला 'आश्विन' हे नाव अश्विन नक्षत्रावरून मिळाले आहे. या महिन्यात अनेक महत्त्वाचे सण आणि धार्मिक विधी येतात, जे याला विशेष बनवतात. हा महिना आपल्याला निसर्गाशी जोडले जाण्याची, पूर्वजांचा सन्मान करण्याची आणि देवी-देवतांची पूजा करण्याची संधी देतो.

(अ) धार्मिक महत्त्व: या महिन्यात पितृ पक्ष, नवरात्री, दसरा आणि शरद पौर्णिमा यांसारखे मोठे सण येतात, जे याला अत्यंत शुभ बनवतात.

(ब) आध्यात्मिक महत्त्व: हा महिना आपल्याला आत्मचिंतन आणि साधनेसाठी प्रेरित करतो, ज्यामुळे मन आणि आत्म्याची शुद्धी होते.

२. आश्विन मासातील प्रमुख तिथी
आश्विन महिन्यात अनेक महत्त्वाच्या तिथी असतात, ज्यांना विशेष धार्मिक महत्त्व आहे.

पितृ पक्ष (पौर्णिमेपासून अमावस्येपर्यंत): हा पूर्वजांना तर्पण, श्राद्ध आणि पिंडदान करण्याचा काळ आहे. या काळात पूर्वजांच्या आत्म्याच्या शांतीसाठी प्रार्थना केली जाते. 🕊�

शारदीय नवरात्री (प्रतिपदेपासून नवमीपर्यंत): हा देवी दुर्गेच्या नऊ दिवसांच्या पूजा-अर्चेचा सण आहे. या काळात घटस्थापना, दुर्गा पूजा आणि कन्या पूजन केले जाते. ✨

विजयादशमी (दशमी): हा सण वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचे प्रतीक आहे. या दिवशी भगवान रामाने रावणाचा वध केला होता. 🏹

शरद पौर्णिमा (पौर्णिमा): या दिवशी चंद्र आपल्या १६ कलांनी पूर्ण होतो आणि चंद्राच्या किरणांमधून अमृताची वर्षा होते. 🌕

३. आश्विन मासात पूजा आणि विधी
या महिन्यात केल्या जाणाऱ्या पूजा-अर्चांना विशेष महत्त्व आहे.

पितृ पक्षात श्राद्ध: पूर्वजांना प्रसन्न करण्यासाठी आणि त्यांचा आशीर्वाद मिळवण्यासाठी श्राद्ध केले जाते.

नवरात्रीत दुर्गा पूजा: या काळात देवी दुर्गेच्या नऊ रूपांची पूजा केली जाते, ज्यामुळे शक्ती आणि समृद्धी प्राप्त होते. 🌺

शरद पौर्णिमेला चंद्राची पूजा: या रात्री खीर बनवून चंद्राच्या प्रकाशात ठेवण्याची प्रथा आहे, जी अमृतासारखी मानली जाते.

४. आश्विन मासात दानाचे महत्त्व
या महिन्यात दान-धर्माला विशेष महत्त्व आहे.

अन्नदान: गरीब आणि गरजूंना अन्न दान केल्याने पुण्य मिळते.

वस्त्रदान: वस्त्र दान केल्याने सुख-समृद्धी येते.

पूर्वजांच्या नावाने दान: पूर्वजांच्या आत्म्याच्या शांतीसाठी दान करणे खूपच शुभ मानले जाते.

५. आश्विन मास आणि निसर्ग
या महिन्यात निसर्गातही विशेष बदल पाहायला मिळतात.

हवामान: या महिन्यात हवामान आल्हाददायक होते, ज्यामुळे निसर्गात नवीन ऊर्जा संचारते.

पिके: हा महिना नवीन पिके काढण्याचा आणि पेरण्याचा काळ असतो. 🌾

६. आश्विन मासात खाण्यापिण्याचे महत्त्व
या महिन्यात खाण्यापिण्यावर विशेष लक्ष दिले पाहिजे.

हलके जेवण: पित्त शांत करण्यासाठी हलके आणि सहज पचणारे अन्न खावे.

हंगामी फळे: हंगामी फळे आणि भाज्या खाल्ल्याने शरीर निरोगी राहते. 🍏

७. आश्विन मासातील कथा
या महिन्याशी संबंधित अनेक पौराणिक कथा आहेत.

पितृ पक्षाची कथा: गरुड पुराणात पितृ पक्षाच्या महत्त्वाचे वर्णन केले आहे.

दुर्गा सप्तशती: नवरात्रीत देवी दुर्गेच्या महात्म्याच्या कथेचे वाचन केले जाते.

८. आश्विन मासात प्रवासाचे महत्त्व
या महिन्यात तीर्थयात्रा करणेही शुभ मानले जाते.

गंगा स्नान: पूर्वजांच्या शांतीसाठी गंगेत स्नान करणे अत्यंत पुण्यकारक मानले जाते.

तीर्थदर्शन: या महिन्यात धार्मिक स्थळांच्या भेटीने मनाला शांती मिळते.

९. आश्विन मास आणि ज्योतिषीय महत्त्व
ज्योतिषशास्त्राच्या दृष्टिकोनातूनही हा महिना महत्त्वाचा आहे.

ग्रहांचा प्रभाव: या महिन्यात ग्रहांच्या स्थितीत बदल होतो, जो सर्व राशींवर प्रभाव टाकतो.

पूजेमुळे लाभ: ग्रहांचा अशुभ प्रभाव कमी करण्यासाठी पूजा-अर्चा आणि दान-धर्म करावा.

१०. आश्विन मासाचा संदेश
हा महिना आपल्याला जीवनातील महत्त्वाच्या मूल्यांची आठवण करून देतो.

सन्मान: आपण आपल्या पूर्वजांचा आणि मोठ्यांचा आदर केला पाहिजे.

भक्ती: आपण देवी-देवतांप्रति खरी भक्ती ठेवली पाहिजे.

अहिंसा: आपण सर्व प्राण्यांप्रति दया आणि प्रेमाची भावना ठेवली पाहिजे. 💖

Emoji सारांश: 🙏🕊�✨🏹🌺🌕🌾🍏💖

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.09.2025-सोमवार.
===========================================