सप्तश्रृंगीदेवी नवरात्रोत्सव, सप्तश्रृंग गड: भक्ती आणि श्रद्धेचा महापर्व-🙏🌺✨🎶

[Atul Kaviraje]

सप्तश्रुंगीदेवी नवरात्र प्रIरंभ-सप्तश्रुंग गड-

सप्तश्रृंगीदेवी नवरात्रोत्सव, सप्तश्रृंग गड: भक्ती आणि श्रद्धेचा महापर्व-

सप्तश्रृंगीदेवी नवरात्रोत्सव, हा महाराष्ट्रातील नाशिक जिल्ह्याच्या सप्तश्रृंग गडावर साजरा होणारा एक अत्यंत पवित्र आणि भव्य उत्सव आहे. हे स्थान देवी सप्तश्रृंगीचे निवासस्थान मानले जाते. सप्तश्रृंगी म्हणजे 'सात शिखरांची देवी'. हे मंदिर भारतातील साडेतीन शक्तिपीठांपैकी एक आहे, ज्यामुळे याचे धार्मिक महत्त्व खूप मोठे आहे. हा उत्सव विशेषतः शारदीय नवरात्रीच्या काळात आयोजित केला जातो. नऊ दिवसांपर्यंत चालणारा हा सोहळा पारंपरिक उत्साह, भक्ती आणि सांस्कृतिक वारशाचा अप्रतिम संगम आहे. या वर्षी, हा उत्सव 22 सप्टेंबर, 2025 पासून सुरू होत आहे. 🙏🌺

१. सप्तश्रृंगीदेवी मंदिराचा इतिहास आणि महत्त्व
सप्तश्रृंग गडावरील हे मंदिर एक प्राचीन आणि पौराणिक स्थळ आहे.

(अ) पौराणिक कथा: मान्यतेनुसार, जेव्हा महिषासुराने देवी-देवतांना त्रास दिला, तेव्हा सर्व देवी-देवतांच्या शक्तीने एकत्रित होऊन देवी सप्तश्रृंगीचा अवतार घेतला. या देवीने महिषासुराचा वध केला.

(ब) शक्तिपीठाचे महत्त्व: हे मंदिर देवी सतीच्या खांद्याच्या पडण्याने बनले होते, ज्यामुळे ते एक महत्त्वाचे शक्तिपीठ बनले. 🕉�

२. उत्सवाचा प्रारंभ आणि वातावरण
सप्तश्रृंगीदेवी नवरात्रोत्सवाचा प्रारंभ घटस्थापनेने होतो, जो नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी म्हणजे 22 सप्टेंबर, 2025 रोजी आहे.

(अ) उत्सवाचे वातावरण: घटस्थापनेसोबतच संपूर्ण सप्तश्रृंग गड आणि आसपासच्या गावांमध्ये भक्तिमय आणि उत्साहाचे वातावरण पसरते. मंदिराला फुलांनी, दिव्यांनी आणि रोषणाईने सजवले जाते. ✨

(ब) भक्तांचे आगमन: महाराष्ट्रच्या विविध भागातून आणि शेजारच्या राज्यांतूनही भाविक देवीच्या दर्शनासाठी येतात.

३. नवरात्रीचे नऊ दिवस आणि पूजा विधी
उत्सवाच्या नऊ दिवसांत मंदिरात विशेष पूजा-अर्चा आणि धार्मिक विधी होतात.

(अ) दैनिक पूजा: दररोज सकाळी आणि संध्याकाळी देवीची विशेष आरती केली जाते. भक्त देवीला साडी, फुले आणि नैवेद्य अर्पण करतात.

(ब) जागरण आणि भजन: रात्री भजन-कीर्तन आणि जागरण आयोजित केले जाते, ज्यात भक्त रात्रभर देवीचा जयघोष करतात. 🎶

४. पारंपरिक विधी आणि उत्सव
उत्सवादरम्यान पारंपरिक विधी आणि उत्सव मोठ्या उत्साहात साजरे होतात.

(अ) देवीचे दर्शन: भक्त देवीच्या दर्शनासाठी गडावर चढतात, ज्यात अनेक पायऱ्या चढून जावे लागते.

(ब) 'गरबा आणि दांडिया': नवरात्रीच्या काळात गरबा आणि दांडियाचे आयोजन केले जाते, ज्यात तरुण आणि वृद्ध दोन्ही उत्साहाने भाग घेतात. 💃

५. महाप्रसाद आणि भंडारा
उत्सवादरम्यान भक्तांसाठी महाप्रसादाचे वाटप करणे एक महत्त्वाची परंपरा आहे.

(अ) भंडाऱ्याचे आयोजन: मंदिर प्रशासन आणि स्थानिक लोक मिळून रोज भक्तांसाठी भोजनाची व्यवस्था करतात, ज्याला भंडारा म्हणतात.

(ब) सेवा भाव: हा भंडारा निस्वार्थ सेवा आणि आपुलकीचे प्रतीक आहे. 🍛

६. सांस्कृतिक कार्यक्रम आणि जत्रा
सप्तश्रृंगीदेवी उत्सवादरम्यान मंदिर परिसरात एक मोठी जत्राही भरते.

(अ) मनोरंजन: जत्रेत लहान मुलांसाठी पाळणे, खेळणी आणि खाण्यापिण्याचे स्टॉल्स असतात, जे उत्सवाचे वातावरण अधिक आनंदी बनवतात. 🎠

(ब) धार्मिक कार्यक्रम: अनेक ठिकाणी देवीच्या जीवनावर आधारित धार्मिक कार्यक्रम आणि नाटके सादर केली जातात.

७. नवमी आणि विजयादशमी
नवरात्रीचा समारोप नवमी आणि दहाव्या दिवशी विजयादशमीने होतो.

(अ) कन्या पूजन: नवमीच्या दिवशी कन्या पूजन केले जाते, ज्यात लहान मुलींना देवीचे रूप मानून त्यांची पूजा केली जाते.

(ब) दसरा: विजयादशमीच्या दिवशी रावण दहन केले जाते, जे वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचे प्रतीक आहे. 🏹

८. सुरक्षा आणि व्यवस्था
एवढ्या मोठ्या संख्येने भाविकांच्या आगमनामुळे सुरक्षा आणि व्यवस्थेवर विशेष लक्ष दिले जाते.

(अ) गर्दी नियंत्रण: गर्दी नियंत्रित करण्यासाठी पोलीस आणि स्वयंसेवक विशेष उपाय करतात.

(ब) स्वच्छता: उत्सवादरम्यान स्वच्छतेची विशेष काळजी घेतली जाते.

९. सप्तश्रृंगीदेवी नवरात्रोत्सवाचे सामाजिक महत्त्व
हा उत्सव केवळ धार्मिक नाही, तर सामाजिक एकता आणि सद्भावनेचेही प्रतीक आहे.

(अ) बंधुत्व: हा उत्सव सर्व धर्म आणि समुदायातील लोकांना एकत्र आणतो.

(ब) आपुलकी: लोक एकमेकांना शुभेच्छा देतात आणि आपुलकी आणि सद्भावनेला प्रोत्साहन देतात. 🤝

१०. सप्तश्रृंगीदेवी उत्सवाचा संदेश
हा उत्सव आपल्याला अनेक महत्त्वाचे संदेश देतो.

भक्ती आणि विश्वास: हा आपल्याला खरी भक्ती आणि विश्वासाचे महत्त्व शिकवतो.

शक्तीचा सन्मान: हा नारी शक्तीचा सन्मान करण्याचा संदेश देतो, कारण देवी ही शक्तीचे रूप आहे.

एकता: हा उत्सव आपल्याला एकत्र राहून कोणतेही कार्य करण्याची प्रेरणा देतो. 💖

Emoji सारांश: 🙏🌺✨🎶💃🍛🎠🏹🤝💖

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.09.2025-सोमवार.
===========================================