📍श्री तुळजा भवानी नवरात्र उत्सव प्रारंभ - देव मुंजेश्वर-पोईप, मालवण - 1-

[Atul Kaviraje]

श्री तुळजा भवानी नवरात्र उत्सव प्रIरंभ-देव मुंजेश्वर- पोईप, तालुका-मालवण-

📍श्री तुळजा भवानी नवरात्र उत्सव प्रारंभ - देव मुंजेश्वर-पोईप, मालवण -

1. उत्सवाचे महत्त्व आणि ऐतिहासिक पार्श्वभूमी 📜

नवरात्र, ज्याला शक्ती आणि भक्तीचा महापर्व म्हटले जाते, संपूर्ण भारतात मोठ्या उत्साहात आणि श्रद्धेने साजरा केला जातो. महाराष्ट्राच्या कोकण प्रदेशातही हा उत्सव आपली एक विशेष ओळख ठेवतो. मालवणमधील पोईप गावात, विशेषतः देव मुंजेश्वर येथे असलेल्या श्री तुळजा भवानीचे मंदिर आणि येथील नवरात्र उत्सव याच ओळखीचे एक जिवंत उदाहरण आहे. हा उत्सव केवळ धार्मिक विधींपुरता मर्यादित नाही, तर येथील स्थानिक संस्कृती, परंपरा आणि सामुदायिक एकतेचेही प्रतीक आहे.

2. मंदिराची वास्तुकला आणि आध्यात्मिकता 🕌

श्री तुळजा भवानीचे मंदिर पारंपरिक कोंकणी शैलीत बांधले आहे, ज्याची साधेपणा आणि शांतता भक्तांना आपल्याकडे खेचते. मंदिराच्या आजूबाजूची नैसर्गिक सुंदरता आणि कोकणचे शांत वातावरण एक आध्यात्मिक माहोल निर्माण करते.

कलात्मक सजावट ✨: नवरात्रात मंदिराला फुले, रंगीबेरंगी झालरी आणि पारंपरिक दिव्यांनी भव्यपणे सजवले जाते. रात्री याची चमचमती रोषणाई एक अद्भुत आणि मनमोहक दृश्य प्रस्तुत करते.

शांततामय वातावरण 🧘�♀️: मंदिर परिसरातील शांत आणि स्वच्छ वातावरण ध्यान आणि पूजेसाठी अत्यंत अनुकूल आहे. येथे आल्यावर मनाला असीम शांती आणि सकारात्मकतेचा अनुभव होतो.

3. नवरात्रीचे नऊ दिवस - मातेची नऊ रूपे 🙏

नवरात्रात आई तुळजा भवानीसोबतच आई दुर्गेच्या नऊ रूपांच्या पूजेला विशेष महत्त्व आहे. प्रत्येक दिवशी एका विशेष रूपाची पूजा केली जाते, जे शक्ती, ज्ञान आणि साहसाचे प्रतीक आहे.

घटस्थापना 🏺: नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी घटस्थापना केली जाते, जो या नऊ दिवसीय उत्सवाचा प्रारंभ आहे. हा कलश समृद्धी आणि शुभतेचे प्रतीक मानला जातो.

अखंड ज्योत 🔥: नऊ दिवस मंदिरामध्ये एक अखंड ज्योत प्रज्वलित केली जाते, जी भक्तांच्या अटूट श्रद्धेचे आणि देवीच्या निरंतर कृपेचे प्रतीक आहे.

4. पूजा-अर्चा आणि धार्मिक विधी 🎶

देव मुंजेश्वर-पोईपमध्ये नवरात्रात अनेक प्रकारचे धार्मिक विधी केले जातात.

आरती आणि भजन 🥁: सकाळी आणि संध्याकाळी विशेष आरती आणि भजनांचे आयोजन होते, ज्यात मोठ्या संख्येने भक्त सहभागी होतात. या भजनांमुळे संपूर्ण वातावरण भक्तिमय होते.

सप्तशती पाठ 📖: देवीच्या महिमेचे वर्णन करण्यासाठी दुर्गा सप्तशतीचा पाठ केला जातो, ज्यामुळे सकारात्मक ऊर्जेचा संचार होतो.

हवन-यज्ञ 🔥: अष्टमी आणि नवमीच्या दिवशी हवन-यज्ञाचे आयोजन केले जाते, ज्यामुळे वातावरण शुद्ध होते आणि भक्तांच्या श्रद्धेला बळ मिळते.

5. सांस्कृतिक कार्यक्रम आणि लोकनृत्य 💃🕺

नवरात्र केवळ धार्मिक विधींपुरता मर्यादित नाही, तर तो येथील स्थानिक संस्कृतीलाही दर्शवितो.

गरबा आणि दांडिया 👯�♀️: महाराष्ट्रात गरबा आणि दांडियाचे प्रचलन खूप वाढले आहे. येथेही तरुण आणि वृद्ध पारंपरिक वेशभूषेत या नृत्यांचा आनंद घेतात, ज्यामुळे उत्सवात एक नवी ऊर्जा भरली जाते.

पारंपरिक लोकगीत 🎶: नवरात्रात स्थानिक लोकगीत आणि भक्तिगीत गायली जातात, जी उत्सवात चार चांद लावतात.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.09.2025-सोमवार.
===========================================