मराठी लेख - महाराज श्री अग्रसेन जयंती-1-

[Atul Kaviraje]

मराठी लेख - महाराज श्री अग्रसेन जयंती-

दिनांक: २२ सप्टेंबर, २०२५
वार: सोमवार

भारताच्या समृद्ध संस्कृती आणि इतिहासात, काही अशी व्यक्तिमत्त्वे आहेत ज्यांनी आपल्या दूरदृष्टी आणि असाधारण तत्त्वांमुळे समाजाची दिशा बदलली. असेच एक महान व्यक्तिमत्त्व होते महाराज श्री अग्रसेन, ज्यांची जयंती दरवर्षी अश्विन महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या प्रतिपदेला संपूर्ण भारतात मोठ्या उत्साहात साजरी केली जाते. हा दिवस त्यांच्या महान आदर्शांना, सामाजिक समरसतेला आणि आर्थिक तत्त्वांना आठवण्याचा आहे, ज्यांनी शतकांपूर्वीच एका समतावादी आणि समृद्ध समाजाची पायाभरणी केली.

१. प्रस्तावना आणि ऐतिहासिक पार्श्वभूमी
महाराज अग्रसेन, ज्यांना 'समाजवादाचे जनक' म्हणूनही ओळखले जाते, यांचा जन्म आजपासून सुमारे ५१४८ वर्षांपूर्वी द्वापर युगाच्या अंतिम काळात प्रताप नगर (ज्याला आज अग्रोहा म्हणून ओळखले जाते) येथे झाला होता.

अग्रसेनजींचा परिचय: ते सूर्यवंशी राजा वल्लभसेन यांचे पुत्र आणि भगवान रामाचे वंशज होते. त्यांनी आपल्या जीवनकाळात एक समृद्ध आणि न्यायपूर्ण राज्याची स्थापना केली.

अग्रोहाची स्थापना: त्यांनी अग्रोहा नावाच्या एका शक्तिशाली गणराज्याची स्थापना केली, जे आपल्या व्यापार, कृषी आणि सामाजिक धोरणांसाठी प्रसिद्ध होते. 🏰

२. 'एक वीट, एक रुपया'चे तत्त्व
महाराज अग्रसेन यांचे सर्वात प्रसिद्ध आणि दूरदृष्टीचे तत्त्व 'एक वीट, एक रुपया' होते, जे त्यांच्या सामाजिक समरसतेचा दृष्टिकोन दर्शवते.

सामाजिक समानता: जेव्हा कोणताही नवीन व्यक्ती त्यांच्या राज्यात येऊन राहण्यासाठी येत असे, तेव्हा राज्यातील प्रत्येक व्यक्ती त्याला स्वतःच्या वतीने 'एक वीट' आणि 'एक रुपया' देत असे.

परस्पर सहकार्य: या तत्त्वाने नवीन आलेल्या व्यक्तीला केवळ घर बांधण्यासाठी मदत केली नाही, तर त्याला समाजाचा एक अविभाज्य भागही बनवले. यामुळे समाजात ऐक्य आणि परस्पर सहकार्याची भावना मजबूत झाली. 🧱💰

३. न्याय आणि समान अधिकार
महाराज अग्रसेन यांनी एका अशा समाजाची निर्मिती केली, जिथे सर्वांना समान अधिकार आणि न्याय मिळत होता.

सामुदायिक बँक: त्यांनी एका सामुदायिक बँकेची स्थापना केली, जिथे गरजू लोकांना विना-व्याज कर्ज दिले जात होते. हे एक प्रारंभिक सहकारी मॉडेल होते.

कायद्याचे राज्य: त्यांच्या राज्यात कायद्याचे राज्य होते आणि सर्वांशी समान व्यवहार केला जात होता, मग तो श्रीमंत असो किंवा गरीब. ⚖️

४. व्यापार आणि अर्थव्यवस्थेचा विकास
महाराज अग्रसेन यांनी व्यापार आणि वाणिज्यला प्रोत्साहन दिले, ज्यामुळे त्यांचे राज्य आर्थिकदृष्ट्या समृद्ध झाले.

व्यापारिक धोरणे: त्यांनी असे व्यापारिक नियम बनवले जे सर्वांसाठी निष्पक्ष होते. त्यांनी व्यापाऱ्यांना प्रोत्साहित केले आणि त्यांना संरक्षण प्रदान केले.

समृद्ध राज्य: त्यांच्या धोरणांमुळे, अग्रोहा एक व्यापार केंद्र बनले, ज्यामुळे राज्याच्या समृद्धीत वाढ झाली. 📈

५. अग्रसेनजींचा त्याग आणि समर्पण
समृद्धीसोबतच, अग्रसेनजींनी त्याग आणि समर्पणाचेही अद्भुत उदाहरण सादर केले.

अहिंसेचे तत्त्व: एकदा त्यांनी यज्ञात एका प्राण्याचा बळी देण्यास नकार दिला, हे दर्शवून की ते अहिंसेवर विश्वास ठेवतात. 🕊�

जनतेची सेवा: त्यांनी आपले राज्य लोककल्याणासाठी समर्पित केले आणि नेहमी आपल्या प्रजेच्या भल्यासाठी काम केले. ❤️

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.09.2025-सोमवार.
===========================================