भारतीय आश्विन मासारंभ: भक्ती, निसर्ग आणि सणांचा संगम-1-🍂➡️🙏➡️🌾➡️🎊➡️🔱➡️🏹➡️

[Atul Kaviraje]

भारतीय  अIश्विन मासारंभ-

भारतीय आश्विन मासारंभ: भक्ती, निसर्ग आणि सणांचा संगम-

भारतीय पंचांगानुसार, आश्विन महिना वर्षाचा सातवा महिना आहे, जो चातुर्मासाच्या समाप्तीचे प्रतीक आहे. हा महिना निसर्गातील बदलांचे, भक्तीच्या लाटेचे आणि सणांच्या आगमनाचे संकेत देतो. शरद ऋतूच्या सुरुवातीमुळे वातावरणात एक नवीन ऊर्जा आणि ताजेपणा येतो. हा महिना विशेषतः देवी दुर्गा आणि इतर देवतांच्या पूजेसाठी समर्पित आहे, आणि त्याची सुरुवात पितृ पक्षाने होते, जिथे पूर्वजांचे स्मरण केले जाते. आश्विन महिन्यातील प्रत्येक दिवस, प्रत्येक सण, आपल्याला आपली संस्कृती, कुटुंब आणि अध्यात्मिकतेशी खोलवर जोडतो.

1. आश्विन महिन्याची ओळख
आश्विन, ज्याला 'आसू' असेही म्हणतात, हिंदू कॅलेंडरनुसार सातवा महिना आहे. तो साधारणपणे सप्टेंबर आणि ऑक्टोबर महिन्यांच्या दरम्यान येतो. हा महिना पावसाळ्याच्या समाप्तीचे आणि शरद ऋतूच्या प्रारंभाचे प्रतीक आहे. या महिन्याच्या सुरुवातीपासून वातावरण सुखद आणि स्वच्छ होते, ज्यामुळे सणांसाठी अनुकूल वातावरण तयार होते.

1.1. ऋतू बदल: या महिन्यात जास्त उष्णता नसते आणि जास्त थंडीही नसते. हवामान आल्हाददायक होते, ज्यामुळे निसर्गात एक नवीन ताजेपणा येतो. 🌬�🍂

1.2. धार्मिक महत्त्व: हा महिना विशेषतः धार्मिक विधी आणि पूजा-अर्चासाठी महत्त्वपूर्ण मानला जातो. 🙏

2. आश्विन महिन्याच्या सुरुवातीचे महत्त्व
आश्विन महिन्याची सुरुवात पितृ पक्षाने होते, जो पूर्वजांना श्रद्धांजली वाहण्याचा काळ आहे. या काळात, लोक आपल्या दिवंगत पूर्वजांसाठी तर्पण आणि श्राद्ध करतात. हा श्रद्धा आणि आदराचा महिना आहे, जिथे आपण आपल्या मुळांशी जोडले जातो.

2.1. पितृ पक्ष: पितृ पक्ष 16 दिवसांचा तो कालावधी आहे, जेव्हा कुटुंबातील लोक आपल्या पूर्वजांच्या आत्म्याच्या शांतीसाठी धार्मिक विधी करतात. 🕊�

2.2. कर्मकांड आणि श्रद्धा: हा पक्ष आपल्याला शिकवतो की आपले पूर्वज आपल्या जीवनाचा अविभाज्य भाग आहेत आणि आपण त्यांचा आदर केला पाहिजे. 🕯�

3. प्रमुख सण आणि उत्सव
आश्विन महिन्याला उत्सवांचा महिना म्हणतात. पितृ पक्षाच्या समाप्तीनंतर, देवी दुर्गाच्या पूजेचा महाउत्सव, शारदीय नवरात्री, सुरू होते.

3.1. शारदीय नवरात्री: हा नऊ दिवसांचा सण आहे, जिथे देवी दुर्गाच्या नऊ रूपांची पूजा केली जाते. हे स्त्री शक्ती, शौर्य आणि वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचे प्रतीक आहे. 🚩🔱

3.2. दसरा (विजय दशमी): नवरात्रीच्या दहाव्या दिवशी दसरा साजरा केला जातो, जेव्हा भगवान रामाने रावणाचा वध केला होता. हे वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचे प्रतीक आहे. 🏹🔥

3.3. शरद पौर्णिमा: आश्विन महिन्याच्या पौर्णिमेला शरद पौर्णिमा म्हणतात, जी चंद्राच्या शीतलतेसाठी आणि सौंदर्यासाठी ओळखली जाते. 🌕

4. कृषी आणि निसर्गाशी संबंध
भारतीय संस्कृतीमध्ये प्रत्येक महिन्याचा संबंध शेती आणि निसर्गाशी आहे. आश्विन महिना तो काळ आहे जेव्हा शेतकरी खरीप पिकांची कापणी करण्याची तयारी करतात.

4.1. पीक काढणी: या महिन्यात शेतात भात, बाजरी आणि मका यांसारखी पिके पिकून तयार होतात. 🌾🌽

4.2. निसर्गाचे सौंदर्य: या महिन्यात आकाश स्वच्छ आणि निर्मळ होते, ज्यामुळे रात्री चंद्र आणि तारे अधिक स्पष्ट दिसतात. 🌌

5. ज्योतिषीय आणि खगोलीय महत्त्व
आश्विन महिन्याचे नाव अश्विनी नक्षत्रावरून पडले आहे. या महिन्याच्या पौर्णिमेला चंद्र अश्विनी नक्षत्रात असतो, ज्यामुळे त्याचे नाव आश्विन पडले.

5.1. नक्षत्रांचा प्रभाव: भारतीय ज्योतिषशास्त्रानुसार, या महिन्यात विविध ग्रह आणि नक्षत्रांची स्थिती आपल्या जीवनावर खोलवर परिणाम करते. 🔭✨

5.2. शुभ कार्य: अनेक लोक या महिन्याला नवीन कामे, विवाह आणि इतर शुभ विधींसाठी शुभ मानतात. 💍

आश्विन महिना: इमोजी सारांश
🍂➡️🙏➡️🌾➡️🎊➡️🔱➡️🏹➡️🌙➡️💖

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-23.09.2025-मंगळवार.
===========================================