'श्री अंबाबाई यात्रा, देशिंग (सांगली): शक्ती, भक्ती आणि मातृ-करुणेचा उत्सव'-1-🔱

[Atul Kaviraje]

श्री अंबाबाई यात्रा-देशिंग, जिल्हा-सांगली-

मराठी लेख - 'श्री अंबाबाई यात्रा, देशिंग (सांगली): शक्ती, भक्ती आणि मातृ-करुणेचा उत्सव'-

थीम: भक्ती भावनेने परिपूर्ण, उदाहरणांसह, चित्रात्मक वर्णन, प्रतीके आणि इमोजीसह, संपूर्ण आणि विवेचनात्मक विस्तृत लेख।

देशिंग (जिल्हा सांगली) येथील श्री अंबाबाईचे मंदिर या भागातील भक्तांसाठी साडेतीन शक्तिपीठांपैकी एक असलेल्या कोल्हापूरच्या महालक्ष्मीसारखेच पूजनीय आहे. अंबाबाईला महालक्ष्मीचे रूप मानले जाते, जी आपल्या भक्तांवर करुणा आणि समृद्धीचा वर्षाव करते. येथील वार्षिक यात्रा (उत्सव) संपूर्ण गाव आणि आसपासच्या परिसरातील धार्मिक आणि सांस्कृतिक एकतेचे प्रतीक असते, जिथे भक्ती, श्रद्धा आणि उत्साहाचा संगम पाहायला मिळतो.

१. देवीचा परिचय: अंबाबाई-महालक्ष्मी स्वरूप 🔱
१.१. शक्ती आणि समृद्धीची देवी: अंबाबाई नावाचा अर्थ आहे 'आई' (अंबा)। त्यांना महालक्ष्मीचे (धन आणि समृद्धीची देवी) रूप मानले जाते, जी शक्ती आणि ऐश्वर्य दोन्ही प्रदान करते.

१.२. कोल्हापूरशी संबंध: सांगली जिल्ह्यातील अनेक मंदिरे, विशेषतः अंबाबाई/महालक्ष्मीची मंदिरे, कोल्हापूर येथील मुख्य शक्तिपीठाच्या अखंड परंपरेशी जोडलेली आहेत.

१.३. कुलदेवीची आस्था: देशिंग आणि आसपासच्या अनेक कुटुंबांसाठी अंबाबाई कुलदेवी आहेत, ज्यांच्या पूजेशिवाय कोणतेही शुभ कार्य सुरू होत नाही.

२. देशिंग यात्रेची वेळ आणि स्वरूप 🔔
२.१. नवरात्र उत्सव: अंबाबाईची सर्वात मोठी आणि प्रमुख यात्रा (उत्सव) बहुतेक करून शारदीय नवरात्रीदरम्यान (घटस्थापनेपासून विजयादशमी) साजरी केली जाते. 🌙

२.२. विशेष दिवस: मंगळवार आणि शुक्रवार रोजी देवीची विशेष पूजा आणि आरती आयोजित केली जाते, ज्यात भक्तांची मोठी गर्दी होते.

२.३. पालखी आणि शोभायात्रा: यात्रेच्या मुख्य दिवशी, देवीची पालखी संपूर्ण गावातून शोभायात्रेच्या रूपात फिरवली जाते. भक्तगण ढोल-ताशांच्या गजरात 'अंबाबाईचा उदो उदो'चा जयघोष करतात. 🥁

३. मंदिराची रचना आणि दिव्यता 🏛�
३.१. वास्तुकला: स्थानिक अंबाबाई मंदिरांच्या वास्तुकलेत अनेकदा हेमाडपंथी किंवा मराठा शैलीचा प्रभाव दिसून येतो, जो त्याचे ऐतिहासिक महत्त्व दर्शवतो.

३.२. मूर्तीचे तेज: मंदिराच्या गाभाऱ्यातील अंबाबाईची तेजस्वी आणि सुसज्जित मूर्ती पाहून भक्तांना असीम शांतीचा अनुभव येतो.

३.३. पवित्रता: मंदिर परिसराची पवित्रता आणि शांत वातावरण भक्तांना ध्यान आणि प्रार्थनेसाठी आदर्श स्थान प्रदान करते.

४. भक्तांचे नवस आणि आस्था 🙏
४.१. नवस (अंगिकार): अंबाबाईला 'नवसाला पावणारी देवी' (नवस पूर्ण करणारी देवी) म्हणून पूजले जाते. भक्त नोकरी, विवाह, संतती किंवा रोगमुक्तीसाठी नवस मागतात.

४.२. नवस पूर्ण झाल्यावर: नवस पूर्ण झाल्यावर, भक्त देवीला सोने किंवा चांदीचे दागिने, साड्या अर्पण करतात किंवा मंदिरात भंडारा (महाप्रसाद) आयोजित करतात.

४.३. उदाहरण: एका भक्ताने आपल्या मुलीच्या विवाहासाठी केलेला नवस पूर्ण झाल्यावर, त्याने संपूर्ण यात्रेदरम्यान चालत जाऊन देवीप्रती आपली श्रद्धा व्यक्त केली. 🚶�♂️

५. धार्मिक आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम 🎶
५.१. जागरण आणि गोंधळ: यात्रेदरम्यान रात्री जागरण आणि गोंधळ (देवीची गाणी आणि स्तुतीचा पारंपारिक लोकनृत्य/नाट्य) आयोजित केला जातो, जी महाराष्ट्राची विशिष्ट भक्ती परंपरा आहे.

५.२. भजन-कीर्तन: गाव आणि परिसरातील भजन मंडळी भजन-कीर्तन सादर करतात, ज्यामुळे संपूर्ण वातावरण भक्तीमय होते.

५.३. कन्या पूजन: नवरात्रीत कन्या पूजनाला विशेष महत्त्व असते, ज्यात लहान मुलींना देवीचे स्वरूप मानून त्यांची पूजा केली जाते. 👧

इमोजी सारansh (Emoji Summary):
🔱🚩🦁💖💰 - अंबाबाई (महालक्ष्मी) शक्तिपीठ, जयघोष, करुणा आणि समृद्धीचे प्रतीक।

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.09.2025-मंगळवार. 
===========================================