'रूमी दिवस (Rumi Day): वैश्विक प्रेम आणि सांस्कृतिक समन्वयाचा उत्सव'-1-📜❤️🌀🇺

[Atul Kaviraje]

Rumi Day-रुमी डे-सांस्कृतिक-अमेरिकन, कौतुक, ऐतिहासिक-

मराठी लेख - 'रूमी दिवस (Rumi Day): वैश्विक प्रेम आणि सांस्कृतिक समन्वयाचा उत्सव'-

थीम: सांस्कृतिक-अमेरिकन, प्रशंसा, ऐतिहासिक-भक्ती भावनेने परिपूर्ण, उदाहरणांसह, प्रतीके आणि इमोजीसह, संपूर्ण आणि विवेचनात्मक विस्तृत आणि प्रादीर्घ लेख।

मौलाना जलाल उद-दीन मुहम्मद रूमी, ज्यांना पाश्चात्त्य जगात केवळ 'रूमी' या नावाने ओळखले जाते, ते 13 व्या शतकातील एक महान पर्शियन कवी, सूफी संत आणि धर्मशास्त्रज्ञ होते. त्यांचा वाढदिवस, 30 सप्टेंबर, जगभरात 'रूमी दिवस' म्हणून साजरा केला जातो. हा दिवस त्यांच्या सार्वत्रिक प्रेम, शांती आणि आत्म्याच्या परमात्म्याशी मिलन या संदेशाला समर्पित आहे. रूमींची कविता सीमा, धर्म आणि वेळेच्या पलीकडे आहे, म्हणूनच ते आजही अमेरिकेत सर्वाधिक विकले जाणारे कवी आहेत, जे त्यांची असामान्य सांस्कृतिक प्रासंगिकता दर्शवते.

१. ऐतिहासिक पार्श्वभूमी: रूमींचे जीवन आणि प्रवास 🗺�
१.१. जन्म आणि स्थलांतर: रूमींचा जन्म 30 सप्टेंबर, 1207 रोजी बल्ख (सध्याचे अफगाणिस्तान) येथे झाला. मंगोलांच्या आक्रमणापासून वाचण्यासाठी, त्यांच्या कुटुंबाने मोठा प्रवास केला आणि अखेरीस कोन्या (तुर्की, ज्याला तेव्हा 'रूम' म्हटले जात असे) येथे स्थायिक झाले, जिथे त्यांनी त्यांचे बहुतेक आयुष्य व्यतीत केले.

१.२. विद्वान ते गूढवादी (Mystic): रूमी त्यांच्या सुरुवातीच्या जीवनात एक आदरणीय धर्मशास्त्रज्ञ आणि विद्वान होते. त्यांचे जीवन-परिवर्तन 1244 मध्ये शम्स तबरीझी नावाच्या भटक्या दरवेशाला (सूफी संत) भेटल्यानंतर झाले, जे त्यांचे आध्यात्मिक गुरू आणि आत्मीय मित्र बनले.

१.३. कालातीत साहित्य: शम्सच्या रहस्यमयरीत्या गायब झाल्यानंतर रूमींना तीव्र दुःख झाले, ज्यामुळे त्यांच्या कवितेचा असाधारण प्रवाह सुरू झाला. त्यांच्या प्रमुख कृतींमध्ये 'मसनवी-ए-मानवी' (Masnavi) आणि 'दीवान-ए-शम्स-ए-तबरेझी' (Divan-e Shams-e Tabrizi) यांचा समावेश आहे.

२. अमेरिकन सांस्कृतिक प्रशंसा: सर्वाधिक विक्री होणारे कवी 🇺🇸
२.१. पाश्चात्य लोकप्रियता: रूमींच्या कविता 20 व्या शतकाच्या उत्तरार्धापासून पश्चिमेकडील देशांमध्ये, विशेषतः संयुक्त राज्य अमेरिकेत, खूप लोकप्रिय झाल्या आहेत. अनुवादकांनी, विशेषतः कोलमैन बार्क्स यांनी केलेल्या साध्या अनुवादांमुळे, त्या लोकांपर्यंत पोहोचल्या.

२.२. सार्वत्रिक आकर्षण: त्यांच्या लोकप्रियतेचे मुख्य कारण म्हणजे त्यांची कविता दैवी प्रेम, आत्मीयता आणि अहंकार सोडणे यांसारख्या सार्वत्रिक मानवी विषयांवर केंद्रित आहे, जी कोणत्याही एका धर्मापुरती किंवा संस्कृतीपुरती मर्यादित नाही.

२.३. आधुनिक प्रभाव: हॉलीवूडमधील व्यक्तिमत्त्वे आणि संगीतकार देखील रूमींच्या श्लोकांचा वापर करतात, ज्यामुळे ते आध्यात्मिक शोधाचे प्रतीक बनले आहेत.

३. रूमी दिवसाचा उद्देश: प्रेमाचे आवाहन ❤️
३.१. प्रेम हाच धर्म: रूमी दिवसाचा मुख्य संदेश त्यांच्या प्रसिद्ध कोटमध्ये समाविष्ट आहे: "माझा धर्म प्रेम आहे, आणि माझी तत्त्वे फक्त मीच आहे।" (The religion of love is separate from all faiths.)

३.२. आध्यात्मिक पुनरुत्थान: हा दिवस लोकांना भौतिकवादी जीवनापासून दूर जाऊन आत्म्याचा प्रवास, आंतरिक शांती आणि दैवी मिलन यावर लक्ष केंद्रित करण्यास प्रेरित करतो.

३.३. समावेशकतेचे प्रतीक: रूमींच्या कविता सर्व धर्मांच्या (मुस्लिम, ख्रिश्चन, ज्यू, बौद्ध) अनुयायांना प्रेरणा देतात, ज्यामुळे हा दिवस धार्मिक बहुलवाद आणि सहिष्णुतेचे एक महान प्रतीक बनतो.

४. प्रमुख तात्विक सिद्धांत: सूफीवाद आणि समाँ 🌀
४.१. अस्तित्वाची एकता (Unity of Being): रूमीच्या तत्त्वज्ञानाचे मूळ सूत्र हे आहे की ईश्वर आणि मानवी आत्मा एक आहेत; भौतिक जग केवळ एक भास आहे, आणि त्या एकतेला प्राप्त करणे हे ध्येय आहे.

४.२. 'समाँ' (Whirling Dervishes): रूमींनी संगीत, कविता आणि नृत्य याला देवापर्यंत पोहोचण्याचा मार्ग सांगितला. त्यांच्या अनुयायांनी 'मेवलेवी ऑर्डर' (मेवलेवी संप्रदाय) ची स्थापना केली, ज्याचा मुख्य विधी समाँ (फिरणे किंवा व्हर्लिंग दरवेश) आहे, जे ब्रह्मांडाच्या घूर्णानाचे प्रतीक आहे.

४.३. बासरी (नेय) चे महत्त्व: रूमींच्या कवितेत 'नेय' (बासरी किंवा रीड फ्लूट) वारंवार येते, जे ईश्वरापासून दुरावलेल्या आत्म्याच्या विलापाचे प्रतीक आहे.

५. रूमी दिवसावरील समारंभ आणि उपक्रम 🕯�
५.१. काव्य वाचन: जगभरात, विशेषतः अमेरिकेतील विद्यापीठे आणि सांस्कृतिक केंद्रांमध्ये, रूमींच्या कवितांचे वाचन आणि त्यांच्या शिकवणींवर चर्चा आयोजित केली जाते.

५.२. संगीत आणि जikr: सूफी संगीत कार्यक्रम, ज्यात नेय वादन आणि झीक्र (ईश्वराच्या नावांचे जप) यांचा समावेश असतो, आयोजित केले जातात.

५.३. आत्म-चिंतन: लोक या दिवसाचा उपयोग ध्यान, आत्म-चिंतन आणि वैयक्तिक आध्यात्मिक प्रवासावर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी करतात.

इमोजी सारansh (Emoji Summary):
📜❤️🌀🇺🇸🌍 - रूमी (कवी), वैश्विक प्रेम, समाँ (चक्र), अमेरिकेतील लोकप्रियता आणि जागतिक संस्कृती।

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.09.2025-मंगळवार. 
===========================================