आयुध नवमी / शस्त्र पूजा: पराक्रम, समर्पण आणि ज्ञानाचे पूजन- ⚔️🛡️🔱📚🔧-1-

[Atul Kaviraje]

आयुध नवमी-शस्त्र पूजा-आयुध पुजन-

विषय: आयुध नवमी / शस्त्र पूजा: पराक्रम, समर्पण आणि ज्ञानाचे पूजन-

⚔️🛡�🔱📚🔧

1. प्रस्तावना: आयुध नवमीचा परिचय
1.1. तिथी आणि महत्त्व: आयुध नवमी (शस्त्र पूजा) शारदीय नवरात्रीच्या नवव्या दिवशी म्हणजेच महानवमीला साजरी केली जाते. हा दिवस माता दुर्गेने महिषासुरावर अंतिम विजय मिळवण्याच्या तयारीचे प्रतीक आहे.

1.2. पूजेचा उद्देश: या दिवशी त्या सर्व साधनांची (आयुधांची) पूजा केली जाते, ज्यांचा उपयोग व्यक्ती आपल्या जीवन जगण्यासाठी, संरक्षणासाठी आणि कर्तव्य पूर्ण करण्यासाठी करतो.

1.3. शक्तीची संकल्पना: ही पूजा केवळ शस्त्रांची नसून, त्यांच्यामागील दैवी शक्ती (देवी दुर्गा) आणि त्या शक्तीला चालना देणाऱ्या मनुष्याच्या पराक्रमाबद्दल आदर व्यक्त करते.

2. पौराणिक आणि ऐतिहासिक आधार
2.1. देवी दुर्गा आणि महिषासुर: पौराणिक कथेनुसार, माता दुर्गेने नवमी तिथीलाच महिषासुराशी भीषण युद्ध केले आणि दशमीला (दसरा) त्याचा वध केला. या युद्धात देवीच्या अनेक शस्त्रांचे महत्त्व होते.

2.2. राम आणि पांडव: मानले जाते की भगवान रामाने रावणावर विजय मिळवण्यापूर्वी याच दिवशी आपली शक्ती जागृत केली होती. तसेच, पांडवांनीही अज्ञातवासानंतर आपल्या शस्त्रांचे पूजन केले होते.

3. शस्त्र पूजेचा व्यापक अर्थ (आध्यात्मिक आयुध)
3.1. भौतिक शस्त्र: सेना, पोलीस आणि योद्ध्यांसाठी तलवार, बंदूक, भाला इत्यादींची पूजा, जी संरक्षण आणि न्यायाचे प्रतीक आहेत.

3.2. कर्माची साधने: व्यापारी आपल्या वही-खात्यांची, कारागीर आपल्या हत्यारांची, लेखक आपल्या पेनची आणि विद्यार्थी आपल्या पुस्तकांची पूजा करतात. ही सर्व त्यांच्या जीवनाची 'आयुधे' आहेत.

4. पूजेची पद्धत आणि विधी
4.1. शुद्धीकरण: सर्व शस्त्रे आणि साधने प्रथम स्वच्छ केली जातात, जे आपल्या कर्मांच्या शुद्धीचे प्रतीक आहे.

4.2. अर्पण आणि श्रृंगार: साधनांना हळद, कुमकुम, चंदन लावले जाते आणि फूल, माळा अर्पण केल्या जातात. ही त्यांच्याबद्दल कृतज्ञता आणि आदर व्यक्त करण्याची पद्धत आहे.

5. कृतज्ञता आणि आदराची भावना
5.1. कर्माबद्दल आभार: ही पूजा आपल्याला शिकवते की ज्या साधनांच्या माध्यमातून आपण उपजीविका करतो आणि कर्तव्ये पार पाडतो, त्यांच्याबद्दल कृतज्ञ असले पाहिजे.

5.2. निर्जीव वस्तूत जीवन: हिंदू धर्म मानतो की प्रत्येक वस्तूमध्ये दैवी चेतनेचा वास आहे. शस्त्र पूजा या विश्वासाला पुष्टी देते की आपली साधने देखील आपल्या यशात भागीदार आहेत.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-01.10.2025-बुधवार. 
===========================================