द्विदल व्रत - धान्यांच्या त्यागाचे अध्यात्मिक महत्त्व- 'द्विदल व्रताची हाक'-

[Atul Kaviraje]

द्विदलव्रत-

द्विदल व्रत - धान्यांच्या त्यागाचे अध्यात्मिक महत्त्व-

मराठी कविता: 'द्विदल व्रताची हाक'-

थीम: द्विदल व्रताचा त्याग, शनीची शांती आणि आत्म-संयमाचे महत्त्व.

1. प्रथम चरण: व्रताची हाक
आज द्विदलाचा करायचा आहे त्याग,
व्रताची आहे ही पवित्र हाक।
सोडा डाळ आणि सारी अनासक्ती,
मनात भरून घ्या भक्तीचे सार।

मराठी अर्थ: आज आपल्याला डाळींचा त्याग करायचा आहे, ही व्रताची पवित्र मागणी आहे. डाळींचा त्याग करून मनातील सारे वैराग्य सोडून द्या आणि मनात भक्तीचे सार भरा.

2. द्वितीय चरण: शनि प्रदोषचा दिवस
आज शनिवार आणि प्रदोषाचा योग,
शिवा 🔱 ची कृपा बरसते खास।
संयमाने टळे शनीचा रोग,
पूर्ण होवो मनातील प्रत्येक आस।

मराठी अर्थ: आज शनिवार आणि प्रदोष व्रताचा शुभ संयोग आहे, ज्यावर भगवान शिवाची विशेष कृपा बरसते. संयम ठेवल्याने शनीमुळे होणारे कष्ट दूर होतात आणि मनातील प्रत्येक इच्छा पूर्ण होते.

3. तृतीय चरण: डाळींचा त्याग
मूग, उडीद, हरभरा सर्व आहेत वर्ज्य,
सोडा बेसन आणि अहंकाराचा भाव।
शरीर होवो हलके, मन होवो संतुलित,
वाढो सात्विकतेचा सद्भाव।

मराठी अर्थ: मूग, उडीद आणि हरभरा यांसारख्या सर्व डाळी वर्ज्य आहेत. बेसन आणि अहंकाराचा भाव सोडून द्या. शरीर हलके आणि मन संयमित होवो, ज्यामुळे सात्विकतेचा सद्भाव वाढेल.

4. चतुर्थ चरण: द्विपुष्करचे फळ
द्विपुष्कर ➕2️⃣ चा शुभ आहे संयोग,
दुप्पट फळ देईल आजचे दान।
व्रताने मिळो आरोग्याचा भोग,
वाढेल तेज आणि खरे ज्ञान।

मराठी अर्थ: आज द्विपुष्कर योगाचा शुभ संयोग आहे, ज्यामुळे आज केलेले दान आणि व्रत दुप्पट फळ देईल. व्रतामुळे आरोग्याचा लाभ मिळेल आणि व्यक्तीचे तेज आणि खरे ज्ञान वाढेल.

5. पंचम चरण: मनाला साधणे
हे व्रत आहे इंद्रियांना साधण्याचा मार्ग,
जीभेवर 👅 करायचे आहे नियंत्रण।
मनाची मिटो प्रत्येक अंध-इच्छा,
तपाने मिळो आत्म-पोषण।

मराठी अर्थ: हे व्रत आपल्या इंद्रियांना वश करण्याचा मार्ग आहे, ज्यात जिभेवर (स्वाद) नियंत्रण ठेवायचे आहे. मनाची प्रत्येक चुकीची इच्छा मिटून जाते आणि तपस्येने आत्मिक पोषण मिळते.

6. षष्ठम चरण: साधे भोजन
फळे 🍎 आणि कंदमुळे असो आहार,
खा भगर, प्या दूध 🥛 शुद्ध।
जीवनात येवो शांतीची बहार,
मिटून जावो प्रत्येक शत्रु, प्रत्येक युद्ध।

मराठी अर्थ: या व्रतामध्ये फळे आणि कंदमुळांचे सेवन करावे लागते. भगर खा आणि शुद्ध दूध प्या. यामुळे जीवनात शांतता येते आणि प्रत्येक प्रकारचा शत्रुभाव तसेच संघर्ष संपुष्टात येतो.

7. सप्तम चरण: संकल्पाची शक्ती
संकल्प अटल असो, मन न होवो चंचल,
हाच आहे साधनेचा आधार।
द्विदल व्रताने होवो जीवन मंगल,
शिवाचे मिळो प्रेम आणि आशीर्वाद।

मराठी अर्थ: संकल्प दृढ असावा आणि मन विचलित होऊ नये, हाच साधनेचा आधार आहे. द्विदल व्रतामुळे जीवन मंगलमय होवो आणि भगवान शिवाचे प्रेम तसेच आशीर्वाद प्राप्त होवो.

--अतुल परब
--दिनांक-04.10.2025-शनिवार.
===========================================