💐💐 कुपोषण: भारतात एक गंभीर आव्हान-

[Atul Kaviraje]

कुपोषण: भारतातील एक गंभीर आव्हान-
💐💐
कुपोषण: भारतात एक गंभीर आव्हान-

🎶 मराठी कविता - कुपोषण: भारतात एक आव्हान 🇮🇳-

1. प्रथम चरण (चरण 1)
भुकेचा नाही, पोषणाचा हा, खोलवरचा संग्राम।
कुपोषणाच्या छायेने रोखले, प्रत्येक बाळाचे काम।।
कमी उंची, वजनही अल्प, शरीर दिसते दुर्बळ।
भारत मातेच्या कुशीत, का हा रोग होतो प्रबळ?

मराठी अर्थ: हे भुकेचे नाही, तर पोषणाचे एक मोठे युद्ध आहे. कुपोषणाच्या काळ्या छायेने प्रत्येक मुलाचा विकास थांबवला आहे. मुलांची उंची कमी आहे, वजनही अल्प आहे, आणि शरीर कमकुवत दिसते. भारत मातेच्या कुशीत हा रोग इतका प्रभावी का होत आहे?

2. द्वितीय चरण (चरण 2)
पोट भरले, पण जीवनसत्त्वे, खनिजे नाही मिळाली।
लपलेल्या या भुकेमुळे, फुले उमलण्यापूर्वीच कोमेजली।।
लोहाच्या (Iron) कमतरतेमुळे रक्त, होते कमजोर।
अज्ञानाच्या दोऱ्याने बांधली, जीवनाची प्रत्येक पहाट।।

मराठी अर्थ: पोट तर भरले, पण व्हिटॅमिन आणि खनिजे मिळू शकली नाहीत. या लपलेल्या भुकेमुळे फुले (मुले) उमलण्यापूर्वीच कोमेजतात. लोहाच्या कमतरतेमुळे रक्त कमकुवत होते. अज्ञानाचा धागा जीवनाच्या प्रत्येक सकाळला (प्रगतीला) बांधून ठेवत आहे.

3. तृतीय चरण (चरण 3)
गंदगी, गरिबीची मुळे, याने खोलवर रुजवली।
संसर्गाची लाट येते, पोषक तत्वे गमावली।।
जी आई स्वतः कुपोषित, ती स्वस्थ बाळ कसे सांभाळेल?
ज्ञान आणि धनाशिवाय, ही पिढी कशी सावरणार?

मराठी अर्थ: कुपोषणाने घाण आणि गरिबीची मुळे खोलवर रोवली आहेत. वारंवार संसर्ग येतो, ज्यामुळे शरीर पोषक तत्वे गमावते. जी आई स्वतः कुपोषित आहे, ती निरोगी बाळाला कसे जन्म देईल आणि पाळेल? ज्ञान आणि पैशाच्या अभावात ही नवीन पिढी कशी विकसित होईल?

4. चतुर्थ चरण (चरण 4)
पोषण अभियानाची मशाल, घरोघरी पोहोचेल।
आयसीडीएसची सेवा, प्रत्येक बाळाला सांभाळेल।।
अन्नाचे फोर्टिफिकेशन होईल, तांदूळ आणि डाळीत येईल जीव।
दूध, फळे, भाज्या असाव्यात ताटात, तेव्हाच हे काम होईल महान।।

मराठी अर्थ: पोषण अभियानाची जागरूकता प्रत्येक घरापर्यंत पोहोचेल. एकात्मिक बाल विकास सेवा (ICDS) प्रत्येक मुलाची काळजी घेईल. तांदूळ आणि डाळीत कृत्रिमरित्या पोषक तत्व (फोर्टिफिकेशन) मिसळले जातील. ताटामध्ये दूध, फळे आणि भाज्या असतील, तेव्हाच हे मोठे काम यशस्वी होईल.

5. पंचम चरण (चरण 5)
स्वच्छतेचा संकल्प हवा, पाणी असावे शुद्ध आणि साफ।
आजाराला लागो कुलूप, मिळो सर्वांना आराम।।
स्तनपान हीच पहिली लस, सहा महिन्यांपर्यंत अनिवार्य।
योग्य वेळी पूरक आहार देणे, हेच प्रत्येक आईचे कार्य।।

मराठी अर्थ: स्वच्छतेचा संकल्प घ्यावा, आणि पाणी शुद्ध आणि स्वच्छ असावे. आजारांना कुलूप लागावे, आणि सर्वांना दिलासा मिळावा. स्तनपान हीच पहिली लस आहे, जी सहा महिन्यांपर्यंत आवश्यक आहे. योग्य वेळी पूरक आहार सुरू करणे, हेच प्रत्येक आईचे कर्तव्य आहे.

6. षष्ठम चरण (चरण 6)
सहकार्य असो प्रत्येक क्षेत्राचे, कृषी, आरोग्य आणि शिक्षण।
कुपोषणाशी लढायचे आहे, हेच बनो सर्वांचे ध्येय।।
महिला जेव्हा होतील सशक्त, तेव्हा पोषणाचे ज्ञान वाढेल।
डेटाच्या देखरेखीने, प्रत्येक प्रयत्न पुढे जाईल।।

मराठी अर्थ: कृषी, आरोग्य आणि शिक्षण यांसारख्या प्रत्येक क्षेत्राचे सहकार्य असले पाहिजे. कुपोषणाशी लढणे, हेच सर्वांचे व्रत बनले पाहिजे. महिला जेव्हा सशक्त होतील, तेव्हा पोषणाचे ज्ञान वाढेल. आकडेवारीच्या देखरेखीमुळे प्रत्येक प्रयत्नाला यश मिळेल.

7. सप्तम चरण (चरण 7)
चॅलेंज आहे मोठे हे, पण आपले इरादे आहेत मजबूत।
निरोगी बाळ, निरोगी माता असो, भविष्य असो खूप सुंदर।।
कुपोषणाला हरवू, राष्ट्राला निरोगी बनवू।
तेव्हाच आपण जागतिक स्तरावर, खरी चमक मिळवू।।

मराठी अर्थ: हे आव्हान मोठे आहे, पण आपले संकल्प मजबूत आहेत. बाळ निरोगी असो, माता निरोगी असो, आणि भविष्य खूप सुंदर असो. आपण कुपोषणाला हरवू आणि राष्ट्राला निरोगी बनवू. तेव्हाच आपल्याला जागतिक पातळीवर आपली खरी ओळख आणि चमक प्राप्त होईल.

--अतुल परब
--दिनांक-05.10.2025-रविवार.
===========================================