जितन राम मांझी — ६ ऑक्टोबर १९४४-2-

[Atul Kaviraje]

जितन राम मांझी — ६ ऑक्टोबर १९४४

जितन राम मांझी: एक चरित्र आणि कर्तृत्व-

📖 जितन राम मांझी: एक विस्तृत विवेचनात्मक लेख (१० मुख्य मुद्द्यांनुसार)
१. बालपण आणि शिक्षण: संघर्षाचा पाया 👶

जितन राम मांझी यांचा जन्म ६ ऑक्टोबर १९४४ रोजी बिहारमधील गया जिल्ह्यातील महकार गावात एका अत्यंत गरीब दलित (मुसहर) कुटुंबात झाला. त्यांचे बालपण दारिद्र्य आणि सामाजिक भेदभावात गेले. 😥 समाजाच्या तळागाळातील या परिस्थितीतूनही त्यांनी शिक्षणाचे महत्त्व ओळखले. 📚 कठोर परिश्रमानंतर, त्यांनी गया कॉलेजमधून इतिहासात पदवी संपादन केली. हे शिक्षण केवळ त्यांच्यासाठीच नव्हे, तर त्यांच्या समाजासाठी एक आशेचा किरण बनले. यामुळेच ते प्रशासकीय सेवेत (ब्लॉक डेव्हलपमेंट ऑफिसर) प्रवेश करू शकले, जो त्यांच्या राजकीय प्रवासाचा पहिला टप्पा ठरला.

२. राजकीय जीवनाची सुरुवात आणि प्रारंभिक कारकीर्द 🏛�

१९८० मध्ये, काँग्रेस पक्षात प्रवेश करून मांझी यांनी आपल्या राजकीय प्रवासाला सुरुवात केली. त्याच वर्षी ते बिहार विधानसभेचे सदस्य म्हणून निवडून आले. 🗳� काँग्रेसच्या नेतृत्वाखाली त्यांनी अनेक महत्त्वाच्या मंत्रिपदांची जबाबदारी सांभाळली, ज्यात शिक्षण, समाज कल्याण आणि आदिवासी कल्याण यांचा समावेश होता. या काळात त्यांनी आपल्या प्रशासकीय क्षमतेचा परिचय दिला आणि दलितांच्या प्रश्नांवर लक्ष केंद्रित करण्यास सुरुवात केली.

३. विविध पदे आणि कार्यकाळ: राजकीय प्रवासाचे टप्पे 🛤�

काँग्रेसमधून बाहेर पडल्यानंतर मांझी यांनी अनेक राजकीय पक्षांसोबत काम केले. त्यांनी राष्ट्रीय जनता दल (RJD) आणि नंतर जनता दल (युनायटेड) (JDU) मध्ये प्रवेश केला. प्रत्येक पक्षांतर्गत त्यांनी महत्त्वाचे योगदान दिले. 🤝 त्यांच्या राजकीय प्रवासातील हे बदल त्यांचे लवचिक आणि धोरणी व्यक्तिमत्त्व दर्शवतात. त्यांच्या मते, हे बदल त्यांच्या समाजाच्या हितासाठी होते, जेणेकरून ते अधिक प्रभावीपणे काम करू शकतील.

४. मुख्यमंत्रीपदाचा कार्यकाल: अनपेक्षित संधी आणि आव्हाने 👑

२०१४ च्या लोकसभा निवडणुकीतील पराभवानंतर, नितीश कुमार यांनी मुख्यमंत्रीपदाचा राजीनामा दिला. त्यांच्या जागी एक दलित चेहरा म्हणून जितन राम मांझी यांची निवड झाली. 👑 हा एक अनपेक्षित निर्णय होता, ज्याने त्यांना अचानक बिहारच्या सर्वोच्च पदावर आणले. त्यांच्या ९ महिन्यांच्या कार्यकाळात त्यांनी अनेक लोकप्रिय निर्णय घेतले, ज्यात गरिबांसाठी मोफत शिक्षण, आरक्षण आणि शेतकऱ्यांसाठी योजनांचा समावेश होता.

५. महाआघाडी आणि जनता दल (यु) सोबतचे संबंध: दुरावलेले नाते 💔

मुख्यमंत्रीपदावर असताना, मांझी आणि नितीश कुमार यांच्यातील संबंध ताणले गेले. ⚡️ नितीश कुमार यांना पुन्हा मुख्यमंत्री व्हायचे होते, पण मांझी यांनी राजीनामा देण्यास नकार दिला. यामुळे JDU मध्ये फूट पडली आणि मांझी यांना राजीनामा द्यावा लागला. हा बिहारच्या राजकारणातील एक ऐतिहासिक क्षण होता, ज्यामुळे मांझी यांनी स्वतंत्र राजकीय मार्ग निवडला.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-06.10.2025-सोमवार. 
===========================================