पेडणे दसरा महोत्सव - गोवा - परंपरा, लोकदेवता आणि कोकणी संस्कृतीचा अनोखा संगम ✨🙏

[Atul Kaviraje]

दसरा महोत्सव-पेडणे-गोवा-

पेडणे दसरा महोत्सव - गोवा - परंपरा, लोकदेवता आणि कोकणी संस्कृतीचा अनोखा संगम ✨🙏-

मराठी कविता: पेडणेचा अनोखा दसरI-

1. पहिले चरण
कोकण किनारी, उत्तर गोव्यात धाम, पेडणे प्रसिद्ध, जिथे वसे श्रीराम. दसरा इथे आहे, 'दासरो' त्याचे नाव, भगवती, रावलनाथाला झुकतो भाव.
मराठी अर्थ: गोव्याच्या कोकण किनाऱ्यावर, उत्तर गोव्यात एक पवित्र ठिकाण आहे. पेडणे (Pernem) प्रसिद्ध आहे, जिथे भगवान रामाचे वास्तव्य आहे. येथे दसरा 'दासरो' या नावाने ओळखला जातो, जिथे प्रामुख्याने देवी भगवती आणि भगवान रावलनाथ यांना आदराने नमन केले जाते.
प्रतीक: 🌊, 🚩, 🙏

2. दुसरे चरण
विजयदशमी ते पूनवेपर्यंत मेळा, लोकदेवतांचा चालतो इथे खेळ. **'तरंग मेळ'**वर भक्त नाचती, साड्यांनी लपेटलेले, दिव्य छत्र साचती.
मराठी अर्थ: हा उत्सव विजयदशमीपासून पौर्णिमेपर्यंत चालतो, जिथे लोकदेवतांच्या लीला (खेळ) होतात. भक्तगण 'तरंग मेळ' नावाचे पारंपरिक नृत्य करतात. ही दिव्य छत्रे (तरंग) साड्यांनी सजवलेली असतात.
प्रतीक: 📅, 💃, 🌈

3. तिसरे चरण
रावलनाथ-भगवतीचा होतो लग्न सोहळा, सृष्टीतील सुख-शांतीचा चालतो ओढा. प्रकृती आणि पुरुषाचा मिलन साजरे, जीवनात नवीन पिके पुन्हा यावे.
मराठी अर्थ: भगवान रावलनाथ आणि देवी भगवती यांचा प्रतीकात्मक विवाह (शिवलग्न) सोहळा होतो. हा सृष्टीमध्ये सुख आणि शांततेसाठी चाललेला एक विधी आहे. या उत्सवाने प्रकृती आणि पुरुष (शिव आणि शक्ती) यांचा मिलन साजरा करतात, जेणेकरून जीवनात नवीन पिके आणि समृद्धी यावी.
प्रतीक: 💑, 🌾, 💖

4. चौथे चरण
'पावनर' ची रीत अनोखी इथे, पाच कुळे देतात महाभोजन जिथे. घरोघरी देवाचे आगमन होते, एकतेने भरलेले सर्वांचे मन होते.
मराठी अर्थ: येथे 'पावनर' नावाची अनोखी अतिथी सत्कार (पाहुणचार) परंपरा आहे, जिथे पाच विशिष्ट कुटुंबे (कुळे) संपूर्ण समाजासाठी महाभोजनाचे आयोजन करतात. या काळात देवता स्वतः भक्तांच्या घरी येतात, असे मानले जाते आणि या महाप्रसादाने सर्वांचे मन एकतेने भरून जाते.
प्रतीक: 🍲, 🤝, 🏘�

5. पाचवे चरण
राख भोपळा कापून देतात मान, गेलेल्या युगातील बलिदानांचे गुणगान. पूर्वजांच्या मुक्तीचा हा आहे विधी, वाईटावर चांगलीची सदा होते सिद्धी.
मराठी अर्थ: येथे राख भोपळा कापून (मानवी बलिदानाच्या ऐवजी) सन्मान दिला जातो. हा विधी त्या पूर्वजांच्या बलिदानांचे कौतुक करतो. हा विधी पूर्वजांच्या आत्म्याच्या मुक्तीसाठी आहे आणि तो दर्शवतो की चांगल्याची सिद्धी वाईटावर नेहमी होते.
प्रतीक: 🗡�, 👻, 👑

6. सहावे चरण
संध्याकाळ झाली, 'आपट्याची' पाने हातात, सोनं लुटवा, म्हणा- "द्या माझी साथ." शुभेच्छा आणि प्रेमाचे हे प्रतीक, नवे जीवन असो मंगल, असो सटीक.
मराठी अर्थ: संध्याकाळ झाल्यावर, भक्त एकमेकांना आपट्याची पाने देतात. ही सोन्याची प्रतीकात्मक देवाणघेवाण आहे, आणि सर्वजण एकमेकांना साथ देण्यास सांगतात. हे प्रेम आणि शुभेच्छांचे प्रतीक आहे, ज्यामुळे नवीन जीवन शुभ आणि यशस्वी होते.
प्रतीक: 🌿, 🟡, 😊

7. सातवे चरण
रात्रभर घुमे 'गोंधळा' चा ताल, पेडणेचा दासरो, मिटवतो काळ. हे लोकदेवता! तुझी महिमा महान, टिकून राहो गोव्याची लोक-ओळख.
मराठी अर्थ: रात्रभर गोंधळ लोकनृत्याचा ताल ऐकू येतो. पेडणेचा हा दसरा उत्सव सर्वांचे दुःख (काळ) मिटवतो. हे लोकदेवतांनो! तुमची महती खूप मोठी आहे, आणि गोव्याची ही अनोखी लोक-ओळख कायम टिकून राहो.
प्रतीक: 🥁, ✨, 🗺�

--अतुल परब
--दिनांक-07.10.2025-मंगळवार.
===========================================