गोवा देवी भगवती उत्सव: भक्ती, परंपरा आणि 'पुनव'ची रात्र-🌙

[Atul Kaviraje]

देवी भगवती उत्सव-गोवा-

गोवा देवी भगवती उत्सव: भक्ती, परंपरा आणि 'पुनव'ची रात्र (07 ऑक्टोबर, 2025 - मंगळवार)-
🌸
1. प्रथम चरण: पौर्णिमेचे आगमन 🌙-

आश्विन मासाची शुभ्र पौर्णिमा, आली ही पावन रात।
गोवा भूमीत भक्ती दाटे, देवीची मिळते साथ।
पर्णेमची ही पावन भूमी, उत्सवाचा आहे आज समा,
देवी भगवतीच्या चरणांशी, झुकते सर्वांचे माथा इथे।

मराठी अर्थ: हा चरण आश्विन पौर्णिमेच्या पवित्र आगमनाचे आणि गोव्यातील पर्णेममध्ये असलेल्या उत्सवाच्या वातावरणाचे वर्णन करतो, जिथे सर्व भक्त देवी भगवतीच्या चरणांशी नतमस्तक होतात.

2. द्वितीय चरण: मंदिराची भव्यता 🛕
दीपस्तंभ उभे आहेत उंच, प्रकाशाची करतात गोष्ट,
हजारो दिव्यांनी लखलखले, जणू चांदण्यांची वरात।
काळ्या दगडाचे दोन गजराज, दारावरती स्वागत करती,
मंदिराची ही प्राचीन शोभा, देते शांती आणि शक्ती।

मराठी अर्थ: यामध्ये मंदिराच्या भव्य दीपस्तंभांचे वर्णन आहे, जे हजारो दिव्यांनी उजळलेले आहेत. प्रवेशद्वारावर काळ्या दगडाचे दोन हत्ती (गजराज) उभे आहेत, जे भक्तांचे स्वागत करतात, आणि मंदिराच्या प्राचीन सौंदर्यामुळे शांती मिळते.

3. तृतीय चरण: तरंगांची मिरवणूक 🚩
सजलेल्या आहेत उंच तरंगा, रंगीबेरंगी फुलांनी,
उत्साह भरला आहे भक्तांमध्ये, सुगंध येतो कुलांनी।
सातेरीच्या घरी जाते रात्री, पाहुणचाराला पावन,
मंगळवारी परत येते, मन होते आनंदित श्रावण।

मराठी अर्थ: हा चरण उत्सवातील मुख्य आकर्षण 'तरंगां' (सजवलेल्या खांबां) च्या मिरवणुकीचे वर्णन करतो. या तरंगा रात्री श्री सातेरी मंदिरात पाहुण्या म्हणून जातात आणि मंगळवारी (07 ऑक्टोबर) परत येतात, ज्यामुळे भक्तांचे मन प्रसन्न होते.

4. चतुर्थ चरण: भूतनाथाची अनोखी कथा 👻
देव भूतनाथ वनातून येतात, आपला राग दाखवायला,
मंदिर नाही मिळाले त्यांना, जगाला हे सांगायला।
भक्त समजावतात, मागे चालतात, एकच रट लावतात,
"बान तू सायबा" म्हणत-म्हणत, त्यांना ते शांत करतात।

मराठी अर्थ: या चरणामध्ये अनोखी परंपरा 'भूतनाथाचा' राग शांत करण्याचे वर्णन आहे. भक्त त्यांच्या मागे चालून, "आम्ही तुमचे मंदिर बांधू" (बान तू सायबा) असे म्हणत त्यांना शांत करतात.

5. पंचम चरण: सांस्कृतिक रंग 🥁
वाद्ये वाजतात, घुंगरूंचे नाद, गूंजतो आहे सर्व दिशांना,
लोक-कला आणि भक्ती-गीत, देतात मनाला नवी ऊर्जा।
महाजन आणि शाही परिवार, सर्व मिळून ही रीत पाळतात,
पिढ्यानपिढ्या हा उत्सव, भक्ती-प्रेमाचा मार्ग सांगतात।

मराठी अर्थ: यामध्ये उत्सवाच्या सांस्कृतिक पैलूंचे, जसे वाद्यांचे आवाज, लोक-कला आणि भक्ती-गीतांचे वर्णन आहे. हा उत्सव समुदाय आणि राजघराण्यांना एकत्र आणतो, जे पिढ्यानपिढ्या ही परंपरा पुढे नेतात.

6. षष्ठम चरण: आई भगवतीचे रूप 💖
अष्टभुजा धारण केलेली आई, शक्ती-दयेचे रूप,
दुष्टांचा संहारक आहे, तुझे तेज अनुपम।
भक्तांचे रक्षण करते, देते अभय दान,
तूच दुर्गा, तूच पार्वती, तूच आहे हे जग।

मराठी अर्थ: हा आई भगवतीच्या अष्टभुजा स्वरूपाचे गुणगान करतो, जे शक्ती आणि दयेचे प्रतीक आहे. त्या भक्तांचे रक्षण करतात आणि अभय (निर्भयता) प्रदान करतात.

7. सप्तम चरण: उत्सवाचा संदेश 🕊�
शरद चांदण्याची निर्मळता, मनात भरते शीतलता,
दूर होवो सर्व द्वेष-अंधार, येवो जीवनात सरलता।
पुनव उत्सवाची ही वेळ, देवो सर्वांना सुख आणि ज्ञान,
गोमंतकची ही धरोहर, भारताची आहे ओळख.

मराठी अर्थ: अंतिम चरण पौर्णिमेच्या चांदण्याची शीतलता आणि उत्सवाचा अंतिम संदेश दर्शवतो - मनातून द्वेष दूर व्हावा, जीवनात सरळता यावी, आणि हा गोमंतक (गोवा) चा अनोखा सांस्कृतिक वारसा भारताची ओळख आहे.

--अतुल परब
--दिनांक-07.10.2025-मंगळवार.
===========================================