आयम्बील ओळी समाप्ती (नवपद ओळी): आत्म-साधनेचा महाउत्सव-1-🙏✨

[Atul Kaviraje]

आयम्बील ओळी समाप्ती (नवपद ओळी): आत्म-साधनेचा महाउत्सव-

दिनांक: 07 ऑक्टोबर, 2025 (मंगळवार)
पर्व: आश्विन आयम्बील ओळी समाप्ती (नवपद ओळीचा समारोप)
विषय: भक्तिमय, विवेचनात्मक आणि विस्तृत लेख

जैन धर्मात आयम्बील ओळीला शाश्वत पर्व मानले जाते, जे चैत्र आणि आश्विन महिन्यातील शुक्ल सप्तमीपासून पौर्णिमेपर्यंत (एकूण नऊ दिवस) साजरे केले जाते. 07 ऑक्टोबर 2025 रोजी या नऊ दिवसांच्या आत्म-शुद्धीकारक तपश्चर्येचा पवित्र समारोप होत आहे. हा दिवस केवळ उपवास संपल्याचा नाही, तर नवपदांच्या (अरिहंत, सिद्ध, आचार्य, उपाध्याय, साधू तसेच सम्यक् दर्शन, ज्ञान, चारित्र्य, तप) आराधनेतून प्राप्त झालेल्या शुद्धी आणि आध्यात्मिक शक्तीच्या सिद्धीचा महाउत्सव आहे 🙏✨।

10 प्रमुख मुद्द्यांमध्ये आयम्बील ओळीचा (नवपद ओळीचा) भक्तिमय आणि विवेचनात्मक परिचय

1. सणाचे स्वरूप आणि तिथी 🗓�
पर्व: नवपद ओळी (नऊ पदांची आराधना).

कालावधी: नऊ दिवस (आश्विन शुक्ल सप्तमी ते पौर्णिमा).

समाप्ती तिथी (2025): 07 ऑक्टोबर, मंगळवार (आश्विन पौर्णिमा).

महत्त्व: हा सण रोग निवारण आणि कर्मांचा क्षय करण्यासाठी साजरा केला जातो.

प्रतीक: नवपदांची स्थापना 🕉�, कॅलेंडर 📅।

2. आयम्बील तपाची कठोरता आणि विशिष्टता 🍚
आयम्बीलचा अर्थ: ही एक विशिष्ट कठोर तपश्चर्या आहे, ज्यामध्ये एका आसनावर बसून दिवसातून फक्त एकदाच भोजन केले जाते.

भोजनाचे स्वरूप: आहारात तूप, तेल, दूध, दही, गूळ आणि मसाल्यांचा (सहा रसांचा) पूर्णपणे त्याग केला जातो. भोजन चविष्ट नसलेले (अरसाहार) आणि अत्यंत साधे (उकडलेले धान्य) असते.

उद्देश: जिभेच्या चवीवर (रसना इंद्रिय) विजय मिळवणे आणि आत्म-संयम वाढवणे.

उदाहरण: प्राचीन काळात, या तपश्चर्येतूनच श्रीपाल राजाला कुष्ठरोगातून मुक्ती मिळाली होती.

प्रतीक: स्वादरहित धान्य 🌾, तोंडावर पट्टी (संयम) 😷।

3. नवपदांच्या आराधनेचे रहस्य 🌟
नवपद (Nine Tattvas): ही नऊ पदे जैन धर्माची मूलभूत तत्त्वे आहेत, ज्यांची अनुक्रमे एकेक दिवस पूजा आणि तपश्चर्या केली जाते.

अरिहंत पद (शुक्ल सप्तमी)

सिद्ध पद (शुक्ल अष्टमी)

आचार्य पद (शुक्ल नवमी)

उपाध्याय पद (शुक्ल दशमी)

साधू पद (शुक्ल एकादशी)

सम्यक् दर्शन (शुक्ल द्वादशी)

सम्यक् ज्ञान (शुक्ल त्रयोदशी)

सम्यक् चारित्र (शुक्ल चतुर्दशी)

सम्यक् तप (पौर्णिमा - समारोपाचा दिवस)

प्रतीक: नवपद चक्र ☸️, नऊ बिंदू 9️⃣।

4. समारोप (पारणा) चे महत्त्व 🎁
तपाची पूर्तता: 07 ऑक्टोबर, ओळीच्या शेवटच्या दिवशी, नवपदांची विधिवत पूजा आणि तपश्चर्या पूर्ण होते.

पारणा: उपवास सोडणे (पारणा) दुसऱ्या दिवशी (अष्टमी) केले जाते. पारणा अत्यंत साधेपणाने, शक्यतो मुनिराज किंवा गुरु भगवंतांच्या उपस्थितीत, शुद्ध आणि साध्या आहाराने केले जाते.

पारणाचे फळ: तपश्चर्येचे फळ त्याच क्षणी प्राप्त होते जेव्हा तपस्वी विनयपूर्वक आणि निर्दोष भावाने पारणा करतो.

प्रतीक: भोजनाचे ताट 🍲, हात जोडणे 🙏।

5. कर्मांच्या क्षयाचे सिद्धांत 🔥
अनादी कर्म: जैन दर्शनानुसार, तपश्चर्या हेच अनादी काळापासून चिकटलेल्या कर्मांना नष्ट करण्याचे एकमेव साधन आहे.

आयम्बीलची विशिष्टता: सहा रसांचा त्याग केल्याने चवीवरील आसक्ती (तृष्णा) तुटते, ज्यामुळे नवीन कर्मांचे बंधन थांबते आणि संचित कर्मांची निर्जरा (क्षय) होते.

प्रतीक: कर्मांचे जळणे 🔥, तराजू (न्याय) ⚖️।

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-07.10.2025-मंगळवार.
===========================================