पंत महाराज बाळेकुंद्री समाधी उत्सवाचा प्रारंभ: प्रेम आणि गुरुभक्तीचा महासंगम-1-

[Atul Kaviraje]

पंत महाराज बाळेकुंद्री समाधी उत्सव प्रIरंभ-बेळगाव-

पंत महाराज बाळेकुंद्री समाधी उत्सवाचा प्रारंभ: प्रेम आणि गुरुभक्तीचा महासंगम-

दिनांक: 08 ऑक्टोबर, 2025 (बुधवार)
स्थान: श्रीक्षेत्र बाळेकुंद्री, बेळगाव (कर्नाटक)
थीम: सद्गुरु श्री पंत महाराजांच्या चरणी भावपूर्ण वंदन

प्रतीक: 🪔 (आरती) 🙏 (गुरुभक्ती) 🧡 (प्रेम) 🕊� (शांती) 🎵 (भजन) 🌳 (औदुंबर वृक्ष)

भक्तिभावपूर्ण विवेचनात्मक लेख (Marathi Lekh)
श्री पंत महाराज बाळेकुंद्रीकर (दत्तात्रय रामचन्द्र कुलकर्णी) हे अवधूत संप्रदायातील एक महान संत आणि दत्तावतार मानले जातात. त्यांचे जीवन गुरुभक्ती, प्रेम आणि ज्ञान यांचा एक अद्भुत संगम होता. 16 ऑक्टोबर, 1905 (अश्विन कृष्ण तृतीया) रोजी त्यांनी बेळगाव येथे देहत्याग केला आणि त्यांचे पार्थिव शरीर बाळेकुंद्री येथे नेऊन अग्निसंस्कार करण्यात आले, जिथे आज त्यांचे समाधी स्थळ आहे. दरवर्षी, त्यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त, श्रीक्षेत्र बाळेकुंद्री येथे एक भव्य उत्सव (समाधी उत्सव) आयोजित केला जातो, ज्याचा 08 ऑक्टोबर, 2025 रोजी होणारा प्रारंभ भक्तांसाठी एक प्रेममय सोहळा असतो.

1. उत्सवाचा आध्यात्मिक आधार: गुरुभक्तीची पराकाष्ठा 🙏
हा उत्सव श्री पंत महाराजांबद्दल भक्तांच्या अनन्य गुरुभक्तीचे प्रतीक आहे.

1.1. 'प्रेम' हीच पंतांची देणगी: पंत महाराजांनी प्रेमालाच त्यांच्या शुद्ध भक्तीचा आधार मानले. त्यांचे प्रसिद्ध तत्त्वज्ञान आहे: "केवळ प्रेमाची देशकी (केवळ प्रेमाचा संदेश)"। हा उत्सव त्याच प्रेमाच्या पुनरुज्जीवनाचा सोहळा आहे.

1.2. पादुका पूजन: उत्सवाची सुरुवात सद्गुरूंच्या पादुकांचे पूजन करून होते, ज्या गुरुंच्या चरणकमलांच्या स्पर्शाने पावन झालेल्या आहेत. भक्त यात आपली संपूर्ण श्रद्धा अर्पण करतात.

2. उत्सवाचा शुभारंभ आणि पहिल्या दिवसाचे उपक्रम 🪔
08 ऑक्टोबर, 2025 (बुधवार) रोजी उत्सवाचा प्रारंभ पवित्र आणि भक्तिमय वातावरणात होईल.

2.1. प्रेमध्वज मिरवणूक: उत्सवाचे मुख्य आकर्षण 'प्रेमध्वज मिरवणूक' ने सुरू होते. प्रेम, एकता आणि सलोख्याचे प्रतीक असलेल्या गुरु ध्वजाला संपूर्ण परिसरातून फिरवण्याचा हा सोहळा आहे. (प्रतीक: 🚩)

2.2. काकड आरती: सूर्योदयापूर्वी काकड आरतीने उत्सवाचे वातावरण आध्यात्मिक ऊर्जेने भरून जाते. यामुळे भक्त दिवसभराच्या उपक्रमांसाठी तयार होतात.

3. श्रीक्षेत्र बाळेकुंद्रीचे महत्त्व 🌳
बेळगावजवळ असलेले बाळेकुंद्री हे साधे गाव दत्त संप्रदायाचे तीर्थक्षेत्र बनले आहे.

3.1. औदुंबर वृक्ष: समाधी स्थळाजवळ असलेला औदुंबर वृक्ष (ज्याला दत्त स्वरूप मानले जाते), भक्तांसाठी विशेष पूजनीय आहे. भक्त त्याची प्रदक्षिणा करून महाराजांचा आशीर्वाद घेतात.

3.2. दत्त मंदिर आणि पंतवाडा: येथे असलेले दत्त मंदिर आणि पंतवाडा हे भक्तांच्या निवास आणि सेवेचे (भोजन/कीर्तन) केंद्र आहे. (उदाहरण: भक्त निवास आणि भोजन व्यवस्था भक्तांसाठी उपलब्ध असते.)

4. महाप्रसादाची परंपरा: सेवा आणि समता 🍚
पंत महाराजांच्या उत्सवाचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे महाप्रसादाची (सामुदायिक भोजन) परंपरा.

4.1. एकाच पंक्तीत: येथे सर्व भक्त, त्यांची सामाजिक स्थिती काहीही असो, एकाच पंक्तीत बसून प्रसाद ग्रहण करतात. हे पंत महाराजांच्या समता आणि निरपेक्षता या तत्त्वज्ञानाचे दर्शन घडवते.

4.2. स्वयंसेवेचा भाव: भक्त स्वतः भोजन शिजवणे, वाढणे आणि स्वच्छतेत भाग घेतात, ज्यामुळे सेवेचे महत्त्व स्पष्ट होते. (प्रतीक: 🧑�🍳🤝)

5. भजन आणि कीर्तन: दत्तात्रय आणि गुरु महिमा 🎵
संपूर्ण उत्सवादरम्यान, विशेषतः पहिल्या दिवशी, भजन आणि कीर्तनाची धूम असते.

5.1. दत्तप्रेम लहरी: भक्तगण श्री पंत महाराजांनी रचलेल्या 'श्रीदत्तप्रेम लहरी - भजन गाथा' मधून भजन आणि पदे गातात. (उदाहरण: 'नित्य निरंजन दत्त पादुका, भक्तीने पूजा' - हे पद खूप लोकप्रिय आहे.)

5.2. सामूहिक भक्ती: कीर्तनातून भक्त सामूहिकरित्या गुरुंच्या महिमेचे गुणगान करतात, ज्यामुळे भक्तीचा भाव अधिक दृढ होतो.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-08.10.2025-बुधवार.
===========================================