भक्ती, श्रद्धा आणि रंगांचा महाकुंभ – श्री विठ्ठल बिरदेव यात्रा, पट्टण कोडोली-💛

[Atul Kaviraje]

बिरदेव यात्रा-पट्टण कोडोली, तालुका-हातकणंगले-

भक्ती, श्रद्धा आणि रंगांचा महाकुंभ – श्री विठ्ठल बिरदेव यात्रा, पट्टण कोडोली-

मराठी कविता: 'बिरोबाची हाक'-

चरण (Stanza)   मराठी कविता (Marathi Poem)   प्रत्येक चरणाचा मराठी अर्थ (Short Meaning)

१   पट्टण कोडोलीत, आज आहे पावन मेळा! बिरदेवाची यात्रा, रंग भरला प्रत्येक टेहळा! हातकणंगलेत बघा, उसळला आहे जन-सागर! आनंदाने भरले आहे, कोल्हापूरचे हे नगर!   अर्थ: पट्टण कोडोलीत आज पवित्र मेळा भरला आहे. बिरदेव यात्रेत प्रत्येक ठिकाणी उत्साह आणि रंग भरला आहे. हातकणंगलेत भक्तांचा समुदाय जमला आहे, कोल्हापूरचे हे गाव आनंदाने ओसंडून वाहत आहे.

२   पिवळ्या रंगाची हळद, भंडारा आहे उधळला! भक्तीचा हा रंग, प्रत्येक हृदयात मिसळला! बिरोबाच्या नावाचा, करतात जयजयकार! 'चांगभलं'च्या नादात, निघाला प्रत्येक तारा!   अर्थ: पिवळ्या रंगाची हळद (भंडारा) हवेत उधळली जात आहे. भक्तीचा हा रंग प्रत्येक भक्ताच्या मनात मिसळला आहे. बिरोबाच्या नावाचा जयजयकार करत आहेत, आणि 'चांगभलं'च्या आवाजात प्रत्येक जण सहभागी झाला आहे.

३   फरांडे बाबांचा, बघा निराळा हेडम! येणाऱ्या उद्याचा, देतात सर्वांना मरहम! 'भाकणूक' आहे त्यांची, भविष्याची कहाणी! ऐकून नतमस्तक होते, प्रत्येक भक्ताची ही राणी!   अर्थ: फरांडे बाबांचे अद्भुत हेडम नृत्य बघा. ते भविष्याची (भाकणुकीच्या रूपाने) माहिती देतात. त्यांची भाकणूक भविष्याची कहाणी आहे, जी ऐकून प्रत्येक भक्त आदराने नतमस्तक होतो.

४   विठ्ठल आणि बिरदेव, हरी-हर यांचा मिलाप! दूर करतात भक्तांचे, प्रत्येक दुःख आणि पाप! शाकाहाराचा संदेश, हे मंदिर सांगते! प्रत्येक जीवावर प्रेम करा, हेच आपल्याला शिकवते!   अर्थ: विठ्ठल आणि बिरदेव हरि (विष्णू) आणि हर (शिव) यांचा मिलाफ आहेत. ते भक्तांचे सर्व दुःख आणि पाप दूर करतात. हे मंदिर शाकाहाराचा संदेश देते, आणि प्रत्येक प्राण्यावर प्रेम करायला शिकवते.

५   खेलोबा भक्ताचा, आजही आहे मोठा मान! अंजनगावाहून येतात, करतात पायी दान! अकरा दिवसांची पायी यात्रा, श्रद्धेचा आधार! अशी भक्ती बघून, सर्वांना येतो खूप प्यार!   अर्थ: खेलोबा भक्ताच्या वंशजांचा आजही खूप आदर आहे. ते अंजनगावाहून पायी चालत येतात आणि सेवा करतात. अकरा दिवसांची ही पायी यात्रा त्यांच्या श्रद्धेचा आधार आहे, अशी भक्ती पाहून सर्वांना प्रेम वाटू लागते.

६   ढोल-ताशे वाजत आहेत, आनंद आहे अपार! बिरोबाची महती, घुमते वारंवार! बाळलोकर, खारीक, भक्त अर्पण करतात सारे! सगळीकडे सुखाचे, दिवस रहावेत आता!   अर्थ: ढोल आणि ताशे वाजत आहेत, आनंद खूप मोठा आहे. बिरोबाची महती वारंवार घुमत आहे. भक्त बाळलोकर (मेंढीचे केस) आणि खारीक अर्पण करतात. आता आपल्यासोबत नेहमी सुखाचे दिवस राहोत, हीच प्रार्थना आहे.

७   दिव्य ज्योतीचे हे, अद्भुत आहे दृश्य! भक्तीत बुडाला आहे, प्रत्येक प्राणी निःसंशय! बिरदेव तुम्हाला देतील, शक्ती आणि वरदान! पट्टण कोडोलीची, यात्रा आहे महान!   अर्थ: ही दिव्य प्रकाशाची एक अद्भुत शोभा आहे. प्रत्येक प्राणी भक्तीत लीन झाला आहे. भगवान बिरदेव तुम्हाला शक्ती आणि आशीर्वाद देवो. पट्टण कोडोलीची ही यात्रा खूप महान आहे.

बिरोबाच्या नावानं चांगभलं! 💛🙏🏼✨

--अतुल परब
--दिनांक-12.10.2025-रविवार.
===========================================