निखिल बॅनर्जी – १४ ऑक्टोबर १९३१ -भारतीय शास्त्रीय सितार वादक.-1-🎂🎶🕉️✨🌏🧑‍🏫⭐

[Atul Kaviraje]

निखिल बॅनर्जी (Nikhil Banerjee) – १४ ऑक्टोबर १९३१ -भारतीय शास्त्रीय सितार वादक.-

निखिल बॅनर्जी: सितार वादनातील एक शांत आणि तेजस्वी तारा-

आज, १४ ऑक्टोबर, आपण भारतीय शास्त्रीय संगीतातील एक महान सितार वादक उस्ताद निखिल बॅनर्जी यांची जयंती साजरी करत आहोत. त्यांचा जन्म १४ ऑक्टोबर १९३१ रोजी कलकत्ता (सध्याचे कोलकाता), पश्चिम बंगाल येथे झाला. पंडित निखिल बॅनर्जी यांनी त्यांच्या शांत आणि सुमधुर सितार वादनाने जगभरातील संगीत रसिकांना मंत्रमुग्ध केले. ते केवळ एक वादक नव्हते, तर एक निष्ठूर साधक होते, ज्यांनी आपले जीवन संगीताच्या साधनेसाठी समर्पित केले. त्यांच्या वादनातील शांतता आणि आध्यात्मिक खोली त्यांना इतरांपेक्षा वेगळे ठरवते.

या लेखात, आपण निखिल बॅनर्जी यांच्या जीवनप्रवासाचा, त्यांच्या संगीत कारकिर्दीचा, आणि भारतीय शास्त्रीय संगीतातील त्यांच्या अतुलनीय योगदानाचा सविस्तर आढावा घेणार आहोत.

१. सुरुवातीचे जीवन आणि संगीतातील आवड
जन्म आणि बालपण: १४ ऑक्टोबर १९३१ रोजी एका संगीतप्रेमी कुटुंबात जन्मलेल्या निखिल बॅनर्जी यांना लहानपणापासूनच संगीताची आवड होती. 🎂

कौटुंबिक वारसा: त्यांचे वडील जितेंद्रनाथ बॅनर्जी एक प्रसिद्ध सितार वादक होते, त्यांच्याकडूनच निखिलजींनी संगीताचे प्राथमिक धडे घेतले.

गहन साधना: त्यांनी संगीताची साधना अत्यंत गांभीर्याने केली. त्यांचे सुरुवातीचे शिक्षण उस्ताद अलाउद्दीन खान यांच्याकडून झाले, जे मैहर घराण्याचे संस्थापक होते. 🎶

२. मैहर घराण्याचे वारसदार
उस्ताद अलाउद्दीन खान यांचा शिष्य: निखिल बॅनर्जी हे उस्ताद अलाउद्दीन खान यांचे एक महत्त्वपूर्ण शिष्य होते. त्यांच्या कठोर मार्गदर्शनाखाली निखिलजींनी सितार वादनाची कला आत्मसात केली.

कठोर प्रशिक्षण: उस्ताद अलाउद्दीन खान यांनी त्यांना तासन्तास रियाज करायला लावला. त्यांच्या प्रशिक्षणामुळे निखिलजींचे वादन अत्यंत अचूक आणि परिपूर्ण झाले. 🧘�♂️

३. सितार वादनाची अनोखी शैली
शांत आणि आध्यात्मिक वादन: निखिल बॅनर्जी यांच्या वादनाची सर्वात मोठी ओळख म्हणजे त्याची शांतता आणि आध्यात्मिक खोली. ते राग केवळ वाजवत नव्हते, तर त्यात एक ध्यानस्थ भाव निर्माण करत होते.

भावनांची अभिव्यक्ती: त्यांच्या वादनातून राग आणि भावनांचा एक विलक्षण संगम साधला जात असे. ते प्रत्येक स्वराला एक वेगळी ओळख देत असत.

परंपरा आणि नवनिर्मिती: त्यांनी मैहर घराण्याच्या परंपरेचे पालन केले, परंतु त्यांनी आपल्या वादनात एक वेगळी शैली विकसित केली, ज्यामुळे त्यांचे वादन अधिक आकर्षक झाले.

४. आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील ओळख
जागतिक संगीतकार: निखिल बॅनर्जी यांनी अनेक आंतरराष्ट्रीय संगीत महोत्सवांमध्ये आपली कला सादर केली.

संगीत रसिकांना मंत्रमुग्ध: त्यांनी आपल्या वादनाने परदेशी संगीत रसिकांना भारतीय शास्त्रीय संगीताची ओळख करून दिली. 🌏 त्यांच्या शांत वादनामुळे त्यांना 'शांततेचे दूत' म्हणूनही ओळखले जाते.

५. पुरस्कार आणि सन्मान
पद्मभूषण: १९८७ मध्ये त्यांना भारत सरकारकडून पद्मभूषण या सर्वोच्च नागरी पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. ⭐

संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार: त्यांना संगीत नाटक अकादमी पुरस्कारानेही गौरवण्यात आले. हे पुरस्कार त्यांच्या अतुलनीय योगदानाचा गौरव होते.

इमोजी सारांश: 🎂🎶🕉�✨🌏🧑�🏫⭐💔💖

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-14.10.2025-मंगळवार.
===========================================