डॉ. मोहन आगाशे: अभिनय आणि वैद्यकीय क्षेत्रातील दुहेरी प्रवास-1-

[Atul Kaviraje]

डॉ. मोहन आगाशे: अभिनय आणि वैद्यकीय क्षेत्रातील दुहेरी प्रवास-

परिचय

मराठी आणि हिंदी चित्रपटसृष्टीतील एक अनोखे व्यक्तिमत्व, डॉ. मोहन आगाशे यांचा जन्म २३ ऑक्टोबर १९४७ रोजी झाला. ते केवळ एक प्रभावी अभिनेतेच नाहीत, तर एक सुप्रसिद्ध मानसोपचार तज्ज्ञ (Psychiatrist) आणि शिक्षणतज्ञही आहेत. कला आणि विज्ञान या दोन्ही क्षेत्रांत त्यांनी आपले कर्तृत्व सिद्ध केले आहे. त्यांचा प्रवास हा केवळ एका व्यक्तीचा नसून, दोन भिन्न क्षेत्रांमधील एक सुंदर संगम आहे. हा लेख त्यांच्या आयुष्यातील विविध टप्प्यांवर, त्यांच्या अभिनयावर आणि वैद्यकीय क्षेत्रातील योगदानावर सखोल प्रकाश टाकेल.

प्रमुख मुद्दे आणि विश्लेषण
१. शिक्षण आणि प्रारंभिक जीवन
डॉ. मोहन आगाशे यांनी वैद्यकीय शिक्षण घेतले आणि ते मानसोपचार तज्ज्ञ म्हणून ओळखले गेले. त्यांनी बी.जे. मेडिकल कॉलेज, पुणे येथे शिक्षण घेतले आणि नंतर मानसोपचार विभागात प्राध्यापक म्हणूनही काम केले. वैद्यकीय पेशात असतानाही त्यांना रंगभूमीची आणि अभिनयाची आवड होती.

२. अभिनयाची सुरुवात
डॉ. आगाशे यांनी त्यांच्या अभिनयाच्या प्रवासाची सुरुवात प्रायोगिक रंगभूमीपासून केली. १९७० च्या दशकात ते पुणे येथील 'आयएनटी' (Indian National Theatre) या नाट्य संस्थेशी जोडले गेले. त्यांनी अनेक नाटकांमध्ये काम केले आणि त्यांच्या अभिनयाची दखल घेतली गेली.

३. मराठी चित्रपटसृष्टीतील योगदान
मराठी चित्रपटांमध्ये त्यांनी विविध प्रकारच्या भूमिका साकारल्या. 'सामना' (१९७४) या चित्रपटातील त्यांची भूमिका खूप गाजली. या चित्रपटातील त्यांचा अभिनय आजही मराठी चित्रपटसृष्टीतील एक महत्त्वाचा टप्पा मानला जातो. 'सिंहासन' (१९७९) आणि 'कथा दोन गणपतरावांची' यांसारख्या चित्रपटांमध्येही त्यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका साकारल्या.

४. हिंदी चित्रपटसृष्टीतील प्रवेश
मराठी चित्रपटांमध्ये यश मिळवल्यानंतर डॉ. आगाशे यांनी हिंदी चित्रपटसृष्टीतही प्रवेश केला. त्यांनी 'मंथन' (१९७६), 'मिर्च मसाला' (१९८७) आणि 'रंग दे बसंती' (२००६) यांसारख्या यशस्वी चित्रपटांमध्ये काम केले. त्यांच्या अभिनयातील सहजता आणि प्रभावी व्यक्तिमत्त्व यामुळे ते हिंदी चित्रपटांमध्येही लोकप्रिय झाले.

५. श्याम बेनेगल यांच्यासोबतचे काम
दिग्दर्शक श्याम बेनेगल यांच्यासोबत डॉ. आगाशे यांनी अनेक चित्रपटांमध्ये काम केले. त्यांच्या अभिनयातील खोली आणि बौद्धिकता यामुळे श्याम बेनेगल यांनी त्यांच्यावर विश्वास ठेवला. 'मंथन' आणि 'मिर्च मसाला' यांसारख्या चित्रपटांतील त्यांचे काम खूप गाजले.

६. आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील योगदान
डॉ. आगाशे यांनी आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही काम केले आहे. त्यांनी अनेक परदेशी चित्रपटांमध्ये भूमिका साकारल्या, ज्यामुळे भारतीय अभिनयाला जागतिक ओळख मिळाली. त्यांच्या अभिनयातील वेगळेपण आणि नैसर्गिक शैली परदेशी दिग्दर्शकांनाही आकर्षित करत असे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-20.10.2025-सोमवार.
===========================================