📝 मराठी लेख: सामाजिक सेवा आणि त्याचे महत्त्व यावर कृष्णाचे तत्त्वज्ञान 📝-

[Atul Kaviraje]

(कृष्णाचे समाजसेवेचे तत्त्वज्ञान आणि त्याचे महत्त्व)
कृष्णाची 'समाजसेवेची' कल्पना आणि त्याचे महत्त्व-
(कृष्णाचे समाजसेवेवरील तत्वज्ञान आणि त्याचे महत्त्व)
कृष्णाचा 'समाजसेवा' विचार आणि त्याचे महत्त्व-
(Krishna's Philosophy on Social Service and Its Importance)
Krishna's idea of ��'social service' and its importance-

📝 मराठी लेख: सामाजिक सेवा आणि त्याचे महत्त्व यावर कृष्णाचे तत्त्वज्ञान 📝-

दिनांक: 21 ऑक्टोबर, 2025 - मंगळवार

कृष्णाचे तत्त्वज्ञान केवळ धर्म आणि अध्यात्म्यापुरते मर्यादित नाही, तर ते कर्मयोगाच्या माध्यमातून नि:स्वार्थ सामाजिक सेवेच्या महत्त्वावरही सखोल प्रकाश टाकते. भगवान कृष्णांनी श्रीमद्भगवद्गीतेत स्पष्ट केले आहे की मानवी जीवनाचा खरा उद्देश केवळ मोक्ष मिळवणे नाही, तर समाजाप्रती असलेल्या आपल्या कर्तव्यांचे पालन करताना समग्र कल्याणासाठी योगदान देणे आहे.

🕊� कृष्णाच्या तत्त्वज्ञानातील सामाजिक सेवेचे 10 प्रमुख मुद्दे 🕊�

निष्काम कर्मयोग सिद्धांत (नि:स्वार्थ कृतीचे तत्त्व): 'कर्मण्येवाधिकारस्ते मा फलेषु कदाचन' (कर्मावरच तुमचा अधिकार आहे, फळांवर कधीच नाही).

सारांश: सामाजिक सेवा कोणत्याही वैयक्तिक लाभाची किंवा फळाच्या इच्छेशिवाय केली पाहिजे. हेच खरे निष्काम कर्म आहे.

लोक-संग्रह (जगाचे कल्याण): कृष्णाने कर्म करण्याचा उद्देश 'लोक-संग्रह' सांगितला आहे, ज्याचा अर्थ जगाचे कल्याण किंवा समाजाची भलाई आहे.

सारांश: ज्ञानी पुरुषाने अज्ञानी लोकांसाठी मार्गदर्शक म्हणून कार्य करून समाजाला योग्य दिशेने नेले पाहिजे.

समत्व बुद्धी (समानता): खरी सेवा तेव्हा होते जेव्हा सेवक, सेवित आणि सेवेची साधने या तिघांनाही समान दृष्टीने पाहिले जाते.

सारांश: सर्व प्राण्यांमध्ये एकाच ब्रह्माचा (ईश्वराचा) अंश पाहणे आणि कोणताही भेदभाव न करणे.

यज्ञ भावना (त्यागाची भावना): आपल्या संसाधनांचे (वेळ, पैसा, ज्ञान) इतरांसाठी समर्पण करणे.

सारांश: सामाजिक सेवेला एक पवित्र यज्ञ मानणे, जो सृष्टीचे चक्र चालू ठेवण्यासाठी आवश्यक आहे.

भूत-दया किंवा सर्वभूत-हित (सर्व प्राण्यांसाठी करुणा): सर्व प्राण्यांवर दया करणे आणि त्यांचे हित चिंतणे.

सारांश: केवळ मनुष्यच नाही, तर प्राणी, पक्षी आणि निसर्गाप्रतीही सेवेची भावना ठेवणे.

स्वधर्म पालन (आपले कर्तव्य पूर्ण करणे): प्रत्येक व्यक्तीने आपली क्षमता आणि स्थितीनुसार समाजाप्रती आपली जबाबदारी पार पाडावी.

सारांश: आपले विशिष्ट कर्तव्य (स्वधर्म) पाळताना सामाजिक सेवा करणे.

सेवा हीच पूजा (सेवा हीच उपासना): गरजूंना दिलेली सेवा म्हणजे साक्षात ईश्वराची पूजा होय.

सारांश: दीन-दुबळ्यांची सेवा हाच देवाला प्रसन्न करण्याचा सर्वात सोपा मार्ग आहे.

योगः कर्मसु कौशलम् (कार्यातील उत्कृष्टता): कर्म दक्षता, निष्ठा आणि गुणवत्तेसह केले पाहिजे.

सारांश: सामाजिक सेवा पूर्ण समर्पण आणि उच्च मानकांसह करणे.

आसक्तीचा त्याग (कार्यापासून अलिप्तता): सेवा करताना परिणाम किंवा सन्मानाची आसक्ती ठेवू नये.

सारांश: सेवा करत राहा, पण मी हे केले आहे, या अहंकारापासून दूर राहा.

आध्यात्मिक प्रगतीचे साधन (आध्यात्मिक वाढीचे माध्यम): नि:स्वार्थ सेवा मनाची शुद्धी करते आणि मोक्षाच्या मार्गावर नेते.

सारांश: सामाजिक सेवा आत्म-साक्षात्काराच्या प्रवासातील एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.10.2025-बुधवार.
===========================================