श्री स्वामी समर्थ आणि त्यांचे 'प्राप्ती' आणि 'त्याग' चे तत्त्वज्ञान-1-🕉️-

[Atul Kaviraje]

श्री स्वामी समर्थ आणि त्यांचे 'प्राप्ती' आणि 'त्याग' यांचे तत्वज्ञान -
(श्री स्वामी समर्थ यांचे 'प्राप्ती' आणि 'त्याग' यांचे तत्वज्ञान)
श्री स्वामी समर्थ आणि त्याचे 'प्राप्ति' व 'त्याग' तत्त्वज्ञान-
(The Philosophy of 'Attainment' and 'Renunciation' by Shri Swami Samarth)
Shri Swami Samarth and his philosophy of 'attainment' and 'sacrifice' –

श्री स्वामी समर्थ आणि त्यांचे 'प्राप्ती' आणि 'त्याग' चे तत्त्वज्ञान-

विषय: श्री स्वामी समर्थ: 'प्राप्ती' आणि 'त्याग' चा समन्वय - एक व्यावहारिक आध्यात्मिक तत्त्वज्ञान 🕉�-

श्री स्वामी समर्थ, जे भगवान दत्तात्रेयांचे चौथे अवतार मानले जातात, त्यांचे जीवन आणि शिकवण, विशेषतः 'प्राप्ती' (Attainment) आणि 'त्याग' (Renunciation) या तत्त्वज्ञानावर आधारित आहे. स्वामी समर्थांचे तत्त्वज्ञान कठोर वैराग्याचे नाही, तर गृहस्थ जीवनात राहूनही आध्यात्मिक संतुलन साधण्याचा एक व्यावहारिक मार्ग शिकवते. त्यांनी भक्तांना 'भिऊ नकोस, मी तुझ्या पाठीशी आहे' चे अभय दिले आणि शिकवले की जीवनातील भौतिक प्राप्तीचा आनंद तेव्हाच आहे जेव्हा त्यात त्यागाची भावना समाविष्ट असेल.

१. 'प्राप्ती' चे स्वामी समर्थीय तत्त्वज्ञान (प्राप्तीचे तत्त्वज्ञान) 🌟

अ. भौतिक प्राप्तीची स्वीकृती:
स्वामी समर्थांनी त्यांच्या भक्तांना भौतिक सुखे किंवा इच्छांच्या प्राप्तीपासून दूर केले नाही. त्यांनी शिकवले की जर एखादा गृहस्थ प्रामाणिकपणे कर्म करत असेल, तर त्याला धन, आरोग्य आणि कुटुंबाचे सुख प्राप्त करण्याचा अधिकार आहे।

ब. 'प्रारब्धाचा' सन्मान:
त्यांच्या तत्त्वज्ञानात हे स्वीकारले आहे की व्यक्तीला त्याच्या पूर्वकर्मानुसार काही गोष्टी प्राप्त होतात, त्या आनंदाने स्वीकारल्या पाहिजेत।

क. खरी प्राप्ती:
भक्तांसाठी सर्वात मोठी प्राप्ती गुरूची कृपा आणि मोक्ष प्राप्ती आहे, जी सांसारिक प्राप्तीपेक्षा श्रेष्ठ आहे।

२. 'त्याग' चा आध्यात्मिक आधार (त्यागाचा आधार) 🤲

अ. आसक्तीचा त्याग:
स्वामी समर्थांनुसार, खरा त्याग वस्तू सोडण्यात नाही, तर त्या वस्तूंची आसक्ती (Attachment) आणि मोह सोडण्यात आहे। 🔗❌

ब. अहंकाराचा त्याग:
सर्वात महत्त्वाचा त्याग अहंकाराचा (Ego) आहे। जेव्हा भक्त 'मी' ची भावना सोडतो, तेव्हाच तो गुरूंप्रती पूर्णपणे समर्पित होऊ शकतो।

क. फलाशेचा त्याग:
आपल्या कर्मांच्या फळाच्या इच्छेचा (फलाकांक्षा) त्याग करणे, जे गीतेच्या निष्काम कर्मयोगाशी सुसंगत आहे।

३. समन्वयाचे सूत्र: 'प्राप्ती' मध्ये 'त्याग' (समन्वयाचे सूत्र) ⚖️

अ. भोगात योग:
स्वामी समर्थांनी शिकवले की भौतिक वस्तूंचा उपभोग घेतानाही, त्यांना ईश्वराचा प्रसाद मानून उपभोग घ्यावा, ज्यामुळे त्यात भोगाची नाही, तर योगाची भावना येईल।

ब. दान आणि सेवा:
प्राप्त धन आणि संसाधनांचा काही भाग दान (त्यागाचे भौतिक रूप) आणि सेवेत वापरावा, ज्यामुळे संपत्तीबद्दलचा मोह वाढणार नाही। 🍚

क. संतुलन:
हे तत्त्वज्ञान गृहस्थांना वैरागी न बनवता, वैराग्याच्या भावनेने जगण्याचे संतुलन शिकवते।

४. भक्तांचे समर्पण आणि अभयदान (अभयदान) 🛡�

अ. 'भिऊ नकोस मी तुझ्या पाठीशी आहे':
हे स्वामी समर्थांचे प्रसिद्ध अभयदान आहे।

ब. पूर्ण विश्वास:
हा मंत्र भक्तांना जीवनातील संघर्षात कोणत्याही भयाशिवाय कर्म करण्याची आणि परिणाम गुरूंच्या चरणी त्यागून देण्याची शक्ती देतो।

क. निर्भयतेची प्राप्ती:
या अभयदानामुळे भक्तांना निर्भयतेची (Fearlessness) प्राप्ती होते, जी सर्व भौतिक प्राप्तींपेक्षा मोठी आहे।

५. गुरुभक्तीची पराकाष्ठा (गुरुभक्तीची पराकाष्ठा) 💖

अ. गुरुच त्रिमूर्ती:
भक्तांसाठी स्वामी समर्थ हेच ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश आहेत। त्यांच्याप्रती पूर्ण समर्पण हीच सर्वात मोठी आध्यात्मिक साधना आहे।

ब. आज्ञापालन:
गुरूंच्या आज्ञेचे पालन करणे, ज्यात आपल्या वैयक्तिक सुखांचा आणि इच्छांचा त्याग अंतर्भूत आहे।

क. नामस्मरण:
'श्री स्वामी समर्थ जय जय स्वामी समर्थ' चे नामस्मरण (जप) करणे हेच भक्तांसाठी आध्यात्मिक प्राप्तीचे मुख्य साधन आहे। 🔔

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-23.10.2025-गुरुवार.
===========================================