श्री दत्त उत्सव: शेणगाव (तालुका-भुदरगड), महाराष्ट्र- 🕉️🙏🌟-1-

[Atul Kaviraje]

श्री दत्त उत्सव-शेणगाव,तालुका-भुदरगड-

श्री दत्त उत्सव: शेणगाव (तालुका-भुदरगड), महाराष्ट्र-

🕉�🙏🌟

तारीख: 18 ऑक्टोबर 2025, शनिवार (भक्ती आणि अध्यात्माचा दिवस)

कोल्हापूर जिल्ह्यातील भुदरगड तालुक्यात असलेले शेणगाव येथील श्री एकमुखी दत्त मंदिर, महाराष्ट्रातील दत्त संप्रदायाच्या भक्तांसाठी एक अत्यंत जागृत आणि पवित्र तीर्थक्षेत्र आहे. हे स्थान भगवान दत्तात्रेयाच्या त्रिमूर्ती स्वरूपाच्या उपासनेचे केंद्र आहे, जे ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश यांचे संयुक्त रूप आहेत. येथील उत्सव, विशेषत: दत्त जयंती आणि गुरुपौर्णिमा दरम्यान, अद्वितीय भक्ती आणि श्रद्धेचा संचार करतो.

(मराठी अनुवाद - 10 प्रमुख मुद्दे)

1. श्री दत्त स्वरूप आणि शेणगाव मंदिराचा परिचय 🌟
(a) दत्तात्रेयांची त्रिमूर्ती: भगवान दत्तात्रेयांना त्रिदेव (ब्रह्मा, विष्णू, महेश) यांचा एकत्रित अवतार मानले जाते. त्यांचे हे स्वरूप भक्ती, ज्ञान आणि वैराग्याचा सर्वोच्च आदर्श आहे. दत्त उपासना आपल्याला जीवनातील गुरूचे महत्त्व समजावते.

(b) एकमुखी दत्ताचे वैशिष्ट्य: शेणगावचे मंदिर त्यांच्या 'एकमुखी दत्त' मूर्तीसाठी प्रसिद्ध आहे. हे स्वरूप दर्शवते की जरी भगवान दत्तांमध्ये त्रिदेवांची शक्ती सामावलेली आहे, तरीही ते एकाच परमतत्त्वाच्या रूपात संपूर्ण सृष्टीला मार्गदर्शन करतात. 🧑�🤝�🧑🐕�🦺

2. मंदिराचा इतिहास आणि प्राचीनता 📜
(a) प्राचीनतेचा पुरावा: हे दत्त स्थान अति प्राचीन मानले जाते. येथील वास्तुकला आणि मूर्तींचे स्वरूप या भागाचा समृद्ध धार्मिक वारसा दर्शवते. हे मंदिर शतकानुशतके भक्तांच्या श्रद्धेचे केंद्र राहिले आहे.

(b) गुरु परंपरेचा प्रभाव: शेणगावचे दत्त मंदिर स्थानिक गुरु परंपरा आणि दत्त भक्तांनी जपले आहे, जिथे अनेक संतांनी येऊन साधना केली आहे आणि या स्थानाची पवित्रता वाढवली आहे.

3. उत्सवाचे स्वरूप आणि वेळ 📅
(a) दत्त जयंती (मुख्य उत्सव): शेणगावचा मुख्य उत्सव मार्गशीर्ष पौर्णिमेला येणाऱ्या दत्त जयंतीच्या निमित्ताने असतो, जेव्हा हजारो भक्त येथे जन्मकाळ सोहळा साजरा करण्यासाठी एकत्र येतात.

(b) दैनिक आणि साप्ताहिक उत्सव: तथापि, येथे प्रत्येक गुरुवारी (दत्त दिन) आणि अमावस्या/पौर्णिमेला विशेष पूजा-अर्चा आणि भजन-कीर्तनाचे आयोजन केले जाते, ज्यामुळे वर्षभर भक्तीचे वातावरण टिकून राहते.

4. भक्तिमय वातावरण आणि श्रद्धा 🙏
(a) पादुका पूजनाचे महत्त्व: या मंदिरात भगवान दत्तात्रेयांच्या चरण पादुकांचे पूजन विशेषत्वाने केले जाते. पादुका गुरूंच्या स्वरूपाचे प्रतीक आहेत आणि त्यांच्या पूजनाने भक्तांना गुरु तत्त्वाची अनुभूती होते.

(b) भजन, कीर्तन आणि दिंडी: उत्सवादरम्यान महाराष्ट्राची पारंपारिक दिंडी (पालखी सोहळा) काढली जाते, आणि रात्रभर भजन, कीर्तन तसेच दत्त-नामस्मरणाचे आयोजन होते, ज्यामुळे संपूर्ण परिसर भक्तीत लीन होतो. 🥁🎶

5. पूजा पद्धत आणि विधी 🕯�
(a) अभिषेक आणि रुद्राभिषेक: दैनंदिन पूजेत भगवान दत्तांचा पंचामृत अभिषेक (दूध, दही, तूप, मध, साखर) केला जातो. विशेष प्रसंगी रुद्राभिषेक आयोजित केला जातो.

(b) दत्त माला मंत्र जप: भक्तगण येथे 'श्री गुरुदेव दत्त' आणि 'दिगंबरा दिगंबरा श्रीपाद वल्लभ दिगंबरा' या मंत्रांचा जप करतात. हा जप भक्तांना मानसिक शांती आणि शक्ती प्रदान करतो.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-18.10.2025-शनिवार.
===========================================