पतीस ओवाळणे: भाव, भक्ती आणि संस्कृतीचे अनोखे एकत्रीकरण 👰‍♀️🙏🤵-1-

[Atul Kaviraje]

पतीस ओवाळणे: भाव, भक्ती आणि संस्कृतीचे अनोखे एकत्रीकरण 👰�♀️🙏🤵-

१. 📜 परिचय आणि अर्थगर्भिता

शाब्दिक अर्थ: 'ओवाळणे' या शब्दाची उत्पत्ती मराठीतील 'ओवा' (ज्वारी) या शब्दापासून झाली आहे, याचा अर्थ धान्य. याचा विस्तारित अर्थ 'सन्मानपूर्वक अर्पण करणे' असा आहे.

संक्षिप्त व्याख्या: ही एक पारंपरिक हिंदू रीत आहे ज्यात पत्नी विशेष पूजन विधीद्वारे आपल्या पतीचे दीर्घायुष्य, आरोग्य आणि कल्याण यासाठी प्रार्थना करते.

मूलभूत भाव: ही केवळ एक रीत नाही, तर पतीच्या प्रती समर्पण, सन्मान आणि गहन प्रेमाची अभिव्यक्ती आहे.

२. 🗓� रीतीचे प्रमुख प्रसंग

व्रत-सण: संक्रांत, नाग पंचमी, वट सावित्री, हरितालिका तीज इत्यादी विशेष दिवस. 🎊

शुभ दिवस: पतीचा वाढदिवस, वर्धापनदिन सारखे वैयक्तिक शुभ प्रसंग. 🎂

सामान्य दिवस: काही कुटुंबांमध्ये हे दररोज किंवा प्रत्येक शुक्रवारी केले जाते.

उदाहरण: वट सावित्री व्रताच्या दिवशी सावित्रीने यमराजाकडून आपल्या पती सत्यवानचे जीवन परत मिळवले होते. याच प्रेरणेने पत्न्या या दिवशी पतीचे दीर्घ जीवन मागतात.

३. 🪔 पूजेची विस्तृत विधी

स्नान आणि शुद्धता: पत्नी सकाळी स्नान करून स्वच्छ वस्त्रे (अनेकदा लाल किंवा पिवळी साडी) परिधान करते.

आसन: पतीला चौकी किंवा आसनावर पूर्व किंवा उत्तर दिशेकडे तोंड करून बसवले जाते.

संकल्प: पतीच्या कपाळावर अक्षत आणि कुंकू लावून, दीप लावून संकल्प घेतला जातो.

ओवाळणे मुख्य क्रम: थाळीत कुंकू, अक्षत, फुले, दुर्वा आणि प्रसाद ठेवून पतीच्या चारही बाजूंनी ३, ५ किंवा ७ वेळा फिरणे.

४. 🌿 पूजन साहित्य आणि त्याचा प्रतीकात्मक अर्थ

कुंकू: शुभता, समृद्धी आणि सकारात्मक ऊर्जेचे प्रतीक. 🔴

अक्षत (तांदूळ): पूर्णता, समृद्धी आणि शांतीचे प्रतीक. 🍚

दुर्वा: दीर्घायुष्य आणि आरोग्याचे प्रतीक. 🌱

फुले: प्रेम, शुद्धता आणि कोमल भावनांचे प्रतीक. 🌸

प्रसाद (गोड): जीवनातील गोडी आणि सुखद नातेसंबंधांचे प्रतीक. 🍬

५. 📿 मंत्रोच्चार आणि प्रार्थनेचे महत्त्व

वैदिक मंत्र: "दीर्घायुष्य भव" यांसारख्या मंत्रांचा उच्चार.

स्तुती: "सुखी भव, दीर्घायु भव, निरोगी भव" यांसारख्या आशीर्वादाने युक्त प्रार्थना.

मौन भाव: अनेक वेळा मौन राहून हृदयातून केलेल्या प्रार्थनेचे स्वत:चे महत्त्व असते.

उदाहरण: पत्नी मनातून प्रार्थना करते - "हे देवा, माझे पति नेहमी निरोगी, सुरक्षित आणि आनंदी रहावेत."

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.10.2025-बुधवार.
===========================================