महावीर जैन संवत २५५२: अहिंसा, ज्ञान आणि शांतीचे नवीन वर्ष ☸️🕉️-1-

[Atul Kaviraje]

महावीर जैन संवत २५५२: अहिंसा, ज्ञान आणि शांतीचे नवीन वर्ष ☸️🕉�-

१. 📜 ऐतिहासिक पार्श्वभूमी आणि महत्त्व

मूळ आधार: जैन संवत ची सुरुवात भगवान महावीर यांच्या निर्वाण (मोक्ष) या घटनेपासून होते. ही तारीख जैन धर्मातील सर्वात महत्त्वाच्या तीर्थंकराच्या अस्तित्वाचा अंतिम आणि श्रेष्ठ बिंदू आहे.

वर्ष गणना: हा संवत २५५२ वर्षांपूर्वी, इ.स.पू. ५२७ मध्ये, भगवान महावीर यांच्या निर्वाणानंतर सुरू झाला.

तात्त्विक महत्त्व: हा दिन मोक्ष प्राप्ती, ऐहिक बंधनांपासून मुक्ती आणि शाश्वत आनंदाची सिद्धी याचे प्रतीक आहे. हा जन्म-मरण चक्रातून मुक्तीचा उत्सव आहे.

२. 🗓� तारीख आणि वेळ निश्चिती

हिंदू दिनदर्शिकेनुसार: हा दिवाळीच्या दुसऱ्या दिवशी, कार्तिक महिन्याच्या शुक्ल पक्षाची प्रतिपदा (पाडवा) रोजी साजरा केला जातो.

इंग्रजी दिनदर्शिकेनुसार: हा दरवर्षी ऑक्टोबर किंवा नोव्हेंबर महिन्यात येतो. यावर्षी तो २२ ऑक्टोबर, बुधवारी येत आहे.

उदाहरण: ज्याप्रमाणे ख्रिश्चन समुदाय जीजस क्राइस्ट यांच्या जन्मापासून वर्ष मोजतो, त्याचप्रमाणे जैन समुदाय महावीर स्वामी यांच्या निर्वाणापासून वर्ष मोजतो.

३. ☸️ भगवान महावीर यांचे सार आणि संदेश

अहिंसा परमो धर्म: त्यांचा मुख्य सिद्धांत, जो सर्व प्राण्यांप्रती अहिंसा, करुणा आणि आदर याचे शिक्षण देतो. 🕊�

अनेकांतवाद: हा सिद्धांत शिकवतो की कोणतेही सत्य एकमेव किंवा पूर्ण नाही, तर विविध दृष्टिकोनातून पाहता येते. यामुळे सहिष्णुता आणि बौद्धिक विनम्रता वाढते.

अपरिग्रह: अतिरिक्त साठा न ठेवण्याची भावना, जी आजच्या पर्यावरणवाद आणि साधेपणाच्या जीवनाशी थेट जोडलेली आहे. 🌍

४. 🏛� जैन धर्माचे मूळ सिद्धांत

पंच महाव्रत: (१) अहिंसा, (२) सत्य, (३) अस्तेय (चोरी न करणे), (४) ब्रह्मचर्य, (५) अपरिग्रह. हे संन्याशांसाठी मुख्य व्रते आहेत.

त्रिरत्न: (१) सम्यक दर्शन (योग्य श्रद्धा), (२) सम्यक ज्ञान (योग्य ज्ञान), (३) सम्यक चरित्र (योग्य आचरण). हे मोक्ष प्राप्तीच्या मार्गाचे तीन रत्न आहेत. 💎

कर्म सिद्धांत: हे शिकवते की प्रत्येक कर्म, चांगले की वाईट, आत्म्याशी जोडले जाते आणि भविष्यातील जीवनावर परिणाम करते.

५. 🎊 नववर्ष समारोह आणि परंपरा

ध्वजारोहण आणि दीप प्रज्वलन: मंदिरे आणि जैन धर्मशाळांमध्ये नवीन झंडे चढवले जातात आणि दिवे लावले जातात, जे ज्ञानाच्या प्रकाशाचे प्रतीक आहे. 🏮

सामूहिक प्रार्थना आणि प्रतिज्ञा: समुदाय एकत्र येऊन प्रार्थना करतो आणि नवीन वर्षात धार्मिक तत्त्वांचे पालन करण्याची प्रतिज्ञा घेतो.

परस्पर भेट आणि शुभेच्छा: लोक एकमेकांना भेटतात, "नवीन वर्षाच्या हार्दिक शुभेच्छा" म्हणतात आणि मिठाई वाटतात. 🍬

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.10.2025-बुधवार.
===========================================