कबीर दास- 🌺 दोहा ५: गुरू आणि देवत्व 🌺⏱️💯🔄-1-

[Atul Kaviraje]

कबीर दास जी के दोहे-

बलिहारी गुरु आपनो, घड़ी-घड़ी सौ सौ बार।
मानुष से देवत किया करत न लागी बार॥५॥

🙏 संत कबीर दास जींचे दोहे - गुरू महिमा 🙏

🌺 दोहा ५: गुरू आणि देवत्व 🌺
दोहा:

बलिहारी गुरु आपनो, घड़ी-घड़ी सौ सौ बार। मानुष से देवत किया, करत न लागी बार॥५॥

(दोह्याचा मराठी अर्थ): मी माझ्या सद्गुरूंच्या चरणी प्रत्येक क्षणाला, शेकडो वेळा समर्पित (न्योछावर) होतो. कारण, त्यांनी एका सामान्य मनुष्याला देवत्व (ज्ञान/मुक्ती) प्राप्त करून दिले आणि असे करण्यासाठी त्यांना क्षणभरही वेळ लागला नाही.

✍️ भक्तीभावपूर्ण दीर्घ मराठी कविता (०७ कडवी) ✍️
१. प्रथम चरण: बलिहारा समर्पण 🙏

गुरूराया तुम्ही माझे, 🙇 मी बलिहारी झालो, तुमच्या चरणी या जीवना, घडी-घडी वाहीलो. प्रत्येक श्वासासोबत, सौ-सौ वार वंदन, अखंड भक्तीने तुम्हाला, करी मी नित्य अर्पण.

(प्रत्येक पदाचा मराठी अर्थ):

गुरूराया तुम्ही माझे, मी बलिहारी झालो: हे गुरुराज! तुम्ही माझे सर्वस्व आहात, मी तुमच्यावर पूर्णपणे न्योछावर (समर्पित) झालो आहे.

तुमच्या चरणी या जीवना, घडी-घडी वाहीलो: माझे हे जीवन मी तुमच्या पायाशी, प्रत्येक क्षणाला समर्पित केले आहे.

प्रत्येक श्वासासोबत, सौ-सौ वार वंदन: माझ्या प्रत्येक श्वासासोबत, मी तुम्हाला शेकडो वेळा, असंख्य वेळा नमस्कार करतो.

अखंड भक्तीने तुम्हाला, करी मी नित्य अर्पण: माझी भक्ती अखंड आहे, मी स्वतःला तुम्हाला रोज अर्पण करतो.

२. द्वितीय चरण: मनुष्याचे स्वरूप 👤

मी मानुष होतो साधा, अज्ञानाचा अंधार, माया-मोहात गुंतलेला, संसाराचा भार. काम-क्रोध, लोभ-मोहाचे, होते हृदयी घर, गुरुवीण नसे किंमत, मी भटकणारा नर.

(प्रत्येक पदाचा मराठी अर्थ):

मी मानुष होतो साधा, अज्ञानाचा अंधार: मी एक सामान्य मनुष्य होतो, ज्याच्या जीवनात अज्ञान आणि अंधार होता.

माया-मोहात गुंतलेला, संसाराचा भार: मी या जगाच्या (संसाराच्या) मोहात अडकलेला होतो आणि मला त्याचा भार वाटत होता.

काम-क्रोध, लोभ-मोहाचे, होते हृदयी घर: माझ्या हृदयात काम, क्रोध, लोभ आणि मोहाचे विकार भरलेले होते.

गुरुवीण नसे किंमत, मी भटकणारा नर: गुरूंशिवाय माझ्या जीवनाला काही अर्थ नव्हता, मी फक्त भटकणारा जीव होतो.

३. तृतीय चरण: देवत्व प्रदान ✨

ज्ञानाचा स्पर्श तुमचा, झाले माझे देवत रूप, अंधार दूर सारुनी, दाविले खरे स्वरूप. आत्मा-परमात्मा भेटीचा, लाविले मला छंद, सामान्य मनुष्याचा केला, महान असा प्रबंध.

(प्रत्येक पदाचा मराठी अर्थ):

ज्ञानाचा स्पर्श तुमचा, झाले माझे देवत रूप: तुमच्या ज्ञानाचा स्पर्श झाल्यावर, माझ्या सामान्य रूपाचे रूपांतर देवत्वात झाले.

अंधार दूर सारुनी, दाविले खरे स्वरूप: तुम्ही माझ्या जीवनातील अज्ञान दूर केले आणि मला माझे खरे आत्मिक स्वरूप दाखवले.

आत्मा-परमात्मा भेटीचा, लाविले मला छंद: आत्मा आणि परमेश्वर यांच्या भेटीची ओढ तुम्ही माझ्या मनात निर्माण केली.

सामान्य मनुष्याचा केला, महान असा प्रबंध: एका सामान्य माणसाला तुम्ही महान (ज्ञानी) बनवले, ही मोठी किमया केली.

४. चतुर्थ चरण: त्वरित कृपा ⚡

ही कृपा तुमची घडता, करत न लागी बार, क्षणार्धात दूर केली, भवसागराची धार. अज्ञानाची जाळी तुटली, विवेक झाला जागृत, तुमच्या दृष्टीच्या तेजानी, जीवन झाले पावन त्वरित.

(प्रत्येक पदाचा मराठी अर्थ):

ही कृपा तुमची घडता, करत न लागी बार: तुमच्या कृपेने हे मोठे कार्य घडायला, क्षणभरही विलंब लागला नाही.

क्षणार्धात दूर केली, भवसागराची धार: जगाच्या (संसाराच्या) बंधनातून तुम्ही मला एका क्षणात मुक्त केले.

अज्ञानाची जाळी तुटली, विवेक झाला जागृत: माझ्या मनातील अज्ञानाची जाळी तुटली आणि माझा विवेक (बुद्धी) जागा झाला.

तुमच्या दृष्टीच्या तेजानी, जीवन झाले पावन त्वरित: तुमच्या कृपादृष्टीच्या सामर्थ्याने माझे जीवन लगेच पवित्र आणि शुद्ध झाले.

५. पंचम चरण: कबीरांची धन्यता 💖

गुरू कृपेचा हा अनुभव, शब्दातीत असे खास, त्यामुळेच कबीर गातो, गुरू महिमेचा ध्यास. तुम्हीच दिले सत्य ज्ञान, तुम्हीच दिले प्रेम, जीवनात गुरूकृपेचा, हाच एक सुंदर नेम.

(प्रत्येक पदाचा मराठी अर्थ):

गुरू कृपेचा हा अनुभव, शब्दातीत असे खास: गुरूंनी केलेल्या कृपेचा हा अनुभव शब्दांनी सांगण्यासारखा नाही, तो खूप खास आहे.

त्यामुळेच कबीर गातो, गुरू महिमेचा ध्यास: म्हणूनच कबीर दास नेहमी गुरूंच्या मोठेपणाचे गुणगान करतात.

तुम्हीच दिले सत्य ज्ञान, तुम्हीच दिले प्रेम: तुम्हीच मला खरे ज्ञान आणि ईश्वरी प्रेम दिले.

जीवनात गुरूकृपेचा, हाच एक सुंदर नेम: जीवनात गुरूंची कृपा प्राप्त करणे, हाच सर्वात सुंदर नियम आहे.

--अतुल परब
--दिनांक-03.11.2025-सोमवार.
===========================================