🚩 संतुबाई यात्रा: हेरवाड (शिरोळ) - भक्ती आणि नवसाची पावन भूमी 🌺-1-

[Atul Kaviraje]

मराठी लेख: संतुबाई यात्रा: हेरवाड (शिरोळ) - भक्ती आणि नवसाची पावन भूमी-

दिनांक: 24 ऑक्टोबर, 2025 - शुक्रवार

🚩 संतुबाई यात्रा: हेरवाड (शिरोळ) - भक्ती आणि नवसाची पावन भूमी 🌺-

'आई संतुबाईच्या नावानं चांगभलं!'

महाराष्ट्रातील कोल्हापूर जिल्ह्यातील, शिरोळ तालुक्यातील हेरवाड गावात असलेले आई संतुबाई देवीचे मंदिर एक अत्यंत जागृत आणि पवित्र देवस्थान मानले जाते. हे मंदिर स्थानिक भक्तांसाठी आणि आसपासच्या भागातील लोकांसाठी श्रद्धेचे प्रमुख केंद्र आहे. दरवर्षी, विशेषतः नवरात्र आणि त्यानंतर किंवा स्थानिक पंचांगानुसार, येथे एक भव्य यात्रा (जत्रा) आयोजित केली जाते.

24 ऑक्टोबर 2025 चा शुक्रवारचा दिवस, या भक्तिमय उत्सवाच्या स्मरणार्थ आहे, जिथे देवीप्रती असलेला अटूट विश्वास आणि श्रद्धा दिसून येते. ही यात्रा केवळ एक धार्मिक कार्यक्रम नसून, ग्रामीण महाराष्ट्राच्या समृद्ध लोक-संस्कृती आणि सामाजिक एकतेचे प्रतीक आहे.

🔟 10 प्रमुख मुद्दे: संतुबाई यात्रा - भक्ती भावपूर्ण विश्लेषण
1. 🪔 आई संतुबाईचे स्वरूप आणि शक्ती (Form and Power of Santubai Devi) 🕉�

1.1. जागृत देवस्थान:
संतुबाई देवीला एक अत्यंत जागृत आणि 'नवसाला पावणारी' (मनोकामना पूर्ण करणारी) देवी मानले जाते. देवीच्या पूजेने सर्व इच्छा पूर्ण होतात आणि संकटे दूर होतात, अशी भक्तांची श्रद्धा आहे.

उदाहरण: ज्याप्रमाणे दिव्याने अंधार दूर होतो, त्याचप्रमाणे देवीच्या कृपेने भक्तांच्या जीवनातील दुःख दूर होतात.
चिन्ह: 🪔 (दिवा), 🚩 (ध्वज), ✨ (जागृत)

1.2. नवसाची परंपरा:
मंदिरात आपली मनोकामना पूर्ण झाल्यावर देवीला प्रसाद अर्पण करण्याची आणि धन्यवाद देण्याची 'नवस' (मन्नत) ची जुनी परंपरा आहे.

2. 🏡 हेरवाड गावाचे महत्त्व (Importance of Herwad Village) 🏞�

2.1. शिरोळ तालुक्याचा गौरव:
हेरवाड गाव कोल्हापूर जिल्ह्यातील शिरोळ तालुक्यात स्थित आहे, जे आपल्या कृषी समृद्धी आणि धार्मिक वारशासाठी ओळखले जाते. संतुबाई मंदिर या गावाचा गौरव आहे.

उदाहरण: एखादे लहान गाव आपल्या महान परंपरेमुळे प्रसिद्ध होते, त्याप्रमाणे.
चिन्ह: 🏡 (गाव), 🌳 (निसर्ग), 🧭 (स्थानिक ओळख)

3. 🗓� यात्रेची वेळ आणि धार्मिक वातावरण (Time of Yatra and Religious Atmosphere) 🥁

3.1. स्थानिक पंचांग:
या यात्रेचे आयोजन सामान्यतः चैत्र महिन्यात किंवा स्थानिक कॅलेंडरमधील महत्त्वाच्या तारखांना केले जाते. यात्रेदरम्यान गावात उत्सवाचे वातावरण असते.

उदाहरण: हा उत्सव ग्रामीण जीवनातील वेगाला थांबवून एक सामूहिक आध्यात्मिक विसावा देतो.
चिन्ह: 📅 (तारीख), 🎊 (उत्सव), 🥁 (ढोल-ताशे)

4. 🌸 पूजा, अभिषेक आणि विशेष विधी (Worship, Abhisheka, and Special Rituals) 💐

4.1. देवीचा अभिषेक:
यात्रेदरम्यान देवीच्या मूर्तीचा विशेष अभिषेक (दूध, दही, तूप, मध याने स्नान) आणि श्रृंगार केला जातो. भक्त देवीला साडी, फुले आणि नारळ अर्पण करतात.

उदाहरण: देवीचा श्रृंगार भक्तांच्या जीवनात सौंदर्य आणि पवित्रता आणण्याचे प्रतीक आहे.
चिन्ह: 🚿 (अभिषेक), 🌺 (फूल), 🥥 (नारळ)

5. 🚶�♂️ भक्तांचे आगमन आणि पालखी यात्रा (Arrival of Devotees and Palkhi Yatra) 💖

5.1. पायी यात्रा:
आसपासच्या भागातून भक्त पायी चालत मंदिरापर्यंत येतात. काही भक्त पालखीतून देवीची उत्सव मूर्ती घेऊन गावात फिरवतात.

उदाहरण: ही पायी यात्रा भक्ती आणि तपस्येचे प्रतीक आहे, जसे वारकरी पंढरपूरची वारी करतात.
चिन्ह: 🚶 (पायी चालणे), 👑 (पालखी), 💖 (श्रद्धा)

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-24.10.2025-शुक्रवार.
===========================================