1969 - नासाच्या पहिल्या नियोजित चंद्र मोहिमेची सुरूवात-1-🚀🌕

[Atul Kaviraje]

1969 - The First Scheduled Moon Mission by NASA

NASA launched the Apollo 12 mission, which successfully landed on the Moon and returned with important data.

1969 - नासाच्या पहिल्या नियोजित चंद्र मोहिमेची सुरूवात-

नासाने अपोलो १२ मोहिमेचे प्रक्षेपण केले, जे यशस्वीरित्या चंद्रावर उतरले आणि महत्त्वाचे डेटा परत आणले.

ऐतिहासिक घटना: १९६९ - नासाची दुसरी, नियोजित चंद्र मोहीम (अपोलो १२)
दिनांक: १४ नोव्हेंबर, १९६९
मोहीम: अपोलो १२ (Apollo 12)
महत्त्व: चंद्रावर 'पिन-पॉईंट' अचूकतेने (Pin-point Precision) उतरणारी आणि वैज्ञानिक उपकरणे (ALSEP) स्थापित करणारी पहिली मोहीम. या मोहिमेने चंद्रावरील भविष्यातील शोधाचा मार्ग निश्चित केला.

मराठी लेख - अपोलो १२: चंद्रावरची 'अचूक' दुसरी झेप
परिचय (Introduction) 🚀🌕
२० जुलै १९६९ रोजी अपोलो ११ (Apollo 11) ने जेव्हा चंद्रावर पहिले पाऊल ठेवले, तेव्हा ते एक अविश्वसनीय यश होते; परंतु ती मोहीम केवळ 'उतरणे' इतकीच महत्त्वाची होती. मात्र, १४ नोव्हेंबर १९६९ रोजी प्रक्षेपित झालेली अपोलो १२ मोहीम चंद्रावरील मानवी संशोधनाची गुणवत्ता वाढवणारी ठरली. ही नासाची चंद्रावर यशस्वीरित्या उतरलेली दुसरी मोहीम होती. कमांडर पीट कॉनरॅड (Pete Conrad), रिचर्ड एफ. गॉर्डन (Richard F. Gordon) आणि अॅलन एल. बीन (Alan L. Bean) या तीन शूर अंतराळवीरांनी (Astronauts) ही मोहीम पूर्ण केली. या मोहिमेचे उद्दिष्ट केवळ चंद्रावर उतरणे नव्हते, तर जिथे नेमके ठरवले आहे, तिथे अचूकपणे उतरून वैज्ञानिक कार्यशाळा सुरू करणे हे होते.

ऐतिहासिक घटनेचे महत्त्वपूर्ण आणि विवेचनपर माहिती
अपोलो १२ मोहीम अनेक कारणांमुळे ऐतिहासिक ठरली. या मोहिमेने सिद्ध केले की नासा आता चंद्रावर फक्त उतरू शकत नाही, तर नियोजित (Scheduled) ठिकाणी लक्ष्य साधून उतरू शकते.

धडकी भरवणारे प्रक्षेपण: १४ नोव्हेंबर रोजी, सॅटर्न ५ (Saturn V) रॉकेटच्या प्रक्षेपणादरम्यान, रॉकेटवर दोनदा विजेचा धक्का (Lightning Strikes) बसला, ज्यामुळे नियंत्रण कक्षा (Cockpit) मध्ये असलेल्या सर्व वॉर्निंग लाईट्स (Warning Lights) बंद पडल्या. पृथ्वीवरील इंजिनियर्सनी त्वरित आणि हुशारीने या तांत्रिक बिघाडावर मात केली आणि मोहीम यशस्वीपणे सुरू ठेवली.

अचूकता आणि पिन-पॉईंट लँडिंग: अपोलो १२ चे सर्वात मोठे यश म्हणजे अचूक लँडिंग (Precision Landing). यानाला चंद्रावरील ओशनस प्रोसेलारम (Oceanus Procellarum) या भागात, तीन वर्षांपूर्वी उतरलेल्या मानवरहित सर्वेयर ३ (Surveyor 3) प्रोबजवळ उतरवायचे होते. कॉनरॅड आणि बीन यांनी अचूकता साधत Surveyor 3 पासून केवळ १८० मीटर अंतरावर यान उतरवले.

वैज्ञानिक उपकरणे: अंतराळवीरांनी चंद्रावर अॅलन एल. बीन (Alan L. Bean) यांच्या नेतृत्वाखाली ALSEP (Apollo Lunar Surface Experiments Package) नावाचे वैज्ञानिक उपकरणे स्थापित केली. या उपकरणांनी भूकंपाचा डेटा, चंद्रावरील चुंबकीय क्षेत्र आणि सौर वाऱ्याचा (Solar Wind) डेटा पृथ्वीवर पाठवला.

सर्वेयर ३ चे भाग: त्यांनी Surveyor 3 या जुन्या यानाच्या भागांची तपासणी केली आणि कॅमेरासारखे काही भाग पृथ्वीवर परत आणले. या भागांचा अभ्यास करून शास्त्रज्ञांना चंद्रावरील दीर्घकालीन वातावरणाचा (Long-term Lunar Environment) यानांवर कसा परिणाम होतो, हे समजले.

चंद्रावरील रंगीत टीव्ही कॅमेऱ्याची अपयशी सुरुवात: अॅलन बीन यांनी चुकून टीव्ही कॅमेऱ्याला लाथ मारल्यामुळे चंद्रावरून रंगीत चित्रे (Color TV Feed) पाठवण्याचा नासाचा पहिला प्रयत्न अयशस्वी झाला. तथापि, या घटनेमुळे त्यांचे मनोबल डगमगले नाही.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-04.11.2025-मंगळवार.
===========================================