1768 - एन्सायक्लोपीडिया ब्रिटॅनिका ची पहिली आवृत्ती प्रकाशित-💣 (स्फोटक) 👑 (राज

[Atul Kaviraje]

1768 - The First Edition of the Encyclopaedia Britannica is Published

The first edition of the famous Encyclopaedia Britannica was published in Edinburgh, Scotland.

1768 - एन्सायक्लोपीडिया ब्रिटॅनिका ची पहिली आवृत्ती प्रकाशित-

💣 दीर्घ मराठी कविता: १६०५ - गनपॉडर कट (The Gunpowder Plot) 👑

📅 घटना: १६०५ - गनपॉडर कट (किंग जेम्स पहिल्यावर असफल हल्ला)
✨ सारांश: गय फॉक्स आणि कॅथोलिक गटाने लंडनमधील संसदेचे 'हाऊस ऑफ लॉर्ड्स' स्फोटकांनी उडवण्याचा केलेला प्रयत्न.
🖼� संबंधित चिन्हे, प्रतीके आणि इमोजी:
💣 (स्फोटक) 👑 (राजा) 🔥 (आग/धोका) 🕵
R
◯
  (गुप्तता) 🙏 (श्रद्धा/कॅथोलिक)

सुंदर, अर्थपूर्ण, यमक सहित कविता (Rasal, Rhyming Poem)
कडवे १ (Stanza 1)
सन सोळाशे पाचचा काळ होता, (A)
लंडन नगरीत गुप्त विचार चालता; (A)
कॅथोलिक श्रद्धेचा तो गट जमाला, (B)
राजा जेम्सला संपवण्याचा कट रचला. (B)

अर्थ (Meaning): सन १६०५ चा तो काळ होता. लंडन शहरात एका गुप्त कटाची योजना आखली जात होती. कॅथोलिक धर्म मानणाऱ्या एका गटाने एकत्र येऊन, राजा जेम्स पहिल्याला ठार मारण्याचा कट रचला होता.

कडवे २ (Stanza 2)
गय फॉक्स नावाचा वीर पुढारी, (A)
धर्म-युद्धात ज्याची होती तयारी; (A)
हाऊस ऑफ लॉर्ड्स खाली त्याने जागा साधली, (B)
बारुदाची पोती तिथे लपवून ठेवली. (B)

अर्थ (Meaning): या कटाचा प्रमुख होता गय फॉक्स, जो धार्मिक संघर्षात सक्रिय होता. त्याने 'हाऊस ऑफ लॉर्ड्स' या इमारतीखाली जागा मिळवली आणि तिथे अनेक स्फोटकांच्या (गनपावडर) पिशव्या गुप्तपणे लपवून ठेवल्या.

कडवे ३ (Stanza 3)
ते तीस पिंप होते, काळ्या भितीचे, (A)
प्रतीक्षा करत होते एकाच क्षणाचे; (A)
राजा, प्रधान, मंत्री येणार होते, (B)
एकाच झटक्यात सारे संपणार होते. (B)

अर्थ (Meaning): ते स्फोटकांचे तीस पिंप होते, जे भयंकर होते. ते सर्व फक्त एका विशिष्ट क्षणाची वाट पाहत होते, जेव्हा राजा, प्रधान आणि इतर मंत्री संसदेत येणार होते आणि एकाच स्फोटात ते सर्व नष्ट होतील.

कडवे ४ (Stanza 4)
गुप्ततेचा खेळ चालला रात्रभर, (A)
सत्तेचा धगधगता तो होता कहर; (A)
पत्राद्वारे सुगावा लागला थोडासा, (B)
मोठे संकट टळले, झाला खुलासा. (B)

अर्थ (Meaning): हा गुप्ततेचा खेळ रात्रभर चालला होता, ज्यामुळे सत्ताधाऱ्यांवर मोठे संकट आले होते. मात्र, एका अनामिक पत्रातून या कटाबद्दल थोडीशी माहिती मिळाली आणि त्यामुळे हे मोठे संकट टळले, रहस्य उघड झाले.

कडवे ५ (Stanza 5)
चार नोव्हेंबरची ती मध्यरात्र होती, (A)
जेव्हा गय फॉक्सला अटक झाली ती; (A)
काडीपेटी हातात आणि बोगद्यात, (B)
पकडला गेला, घात झाला क्षणात. (B)

अर्थ (Meaning): ४ नोव्हेंबरच्या मध्यरात्री तपासणी दरम्यान गय फॉक्सला अटक करण्यात आली. त्याच्या हातात स्फोटकांना आग लावण्यासाठी काडीपेटी होती आणि तो बोगद्यात लपलेला होता. तो त्वरित पकडला गेला आणि कट उधळला गेला.

कडवे ६ (Stanza 6)
राजा जेम्स वाचला, सिंहासन राहिले, (A)
अन्याय आणि सूडाचे बीज गळाले; (A)
कटवाल्यांना शिक्षा कठोर मिळाली, (B)
न्यायाची ती मशाल परत पेटली. (B)

अर्थ (Meaning): राजा जेम्स वाचला आणि त्याचे राज्य कायम राहिले. सूडाने प्रेरित होऊन रचलेला कट अयशस्वी झाला. कट करणाऱ्या सर्वांना कडक शिक्षा झाली आणि कायद्याच्या राज्याची पुन्हा स्थापना झाली.

कडवे ७ (Stanza 7)
अग्नीची रात्र आजही साजरी होते, (A)
'बॉर्नफायर नाईट' आठवण त्याची देते; (A)
गय फॉक्सचा पुतळा जाळून टाकतात, (B)
धैर्याने संकटावर मात सांगून जातात. (B)

अर्थ (Meaning): आजकाल ५ नोव्हेंबरला 'बॉर्नफायर नाईट' (Bonfire Night) म्हणून हा दिवस साजरा करतात, ज्यात गय फॉक्सच्या कृत्याची आठवण म्हणून त्याच्या प्रतिकृती (पुतळे) जाळले जातात. हा दिवस संकटावर मिळवलेल्या विजयाचे प्रतीक आहे.

--अतुल परब
--दिनांक-05.11.2025-बुधवार.
===========================================