1962 - क्यूबन मिसाईल संकट समाप्त झाले-3-

[Atul Kaviraje]

1962 - The Cuban Missile Crisis Ends

The Cuban Missile Crisis ended when the Soviet Union agreed to remove its missiles from Cuba in exchange for the U.S. promising not to invade Cuba.

1962 - क्यूबन मिसाईल संकट समाप्त झाले-

६. गुप्त वाटाघाटी: केनेडी आणि ख्रुश्चेव ✍️
सार्वजनिक पत्रव्यवहार: दोन्ही नेते एकमेकांना पत्रे पाठवू लागले. ख्रुश्चेव मिसाईल काढण्यास तयार होते, पण अमेरिकेने क्यूबा आक्रमण करू नये आणि टर्कीतील मिसाईल काढाव्यात अशी मागणी केली.

रॉबर्ट केनेडीची भूमिका: अध्यक्ष केनेडी यांच्या भाऊ आणि अटॉर्नी जनरल रॉबर्ट केनेडी यांनी सोव्हिएत राजदूतांशी गुप्त वाटाघाटी केली. ही वाटाघाटीची खरी गुरुकिल्ली ठरली.

७. करार: समाप्तीचा मार्ग 🤝
सार्वजनिक करार: २८ ऑक्टोबर रोजी, ख्रुश्चेव यांनी क्यूबामधील मिसाईल काढून घेण्याचे जाहीर केले. त्याबदल्यात, केनेडी यांनी क्यूबावर आक्रमण न करण्याचे सार्वजनिक वचन दिले.

गुप्त करार: एक गुप्त करार झाला की, अमेरिका टर्कीमधील आपली मिसाईल्स काढून घेईल. ही माहिती जनतेपासून वर्षभर लपवली गेली.

८. कॅस्ट्रोची भूमिका: नाराज तिसरा सहभागी 😠
वगळले गेले: कॅस्ट्रो यांना ह्या वाटाघाटीतून बाहेर ठेवण्यात आले. ते या करारावर खूप नाराज झाले.

संयुक्त राष्ट्रात तोंडघशी पणा: कॅस्ट्रो यांनी संयुक्त राष्ट्रातील निरीक्षकांना क्यूबामध्ये येण्यास परवानगी दिली नाही, ज्यामुळे मिसाईल काढली जात आहेत याची खात्री करणे अवघड झाले.

९. तात्काळ परिणाम: जगाने श्वास सोडला 😌
संकट संपले: ६ नोव्हेंबरपर्यंत, मिसाईल्स काढण्याचे काम सुरू झाले होते आणि संकट संपुष्टात आले असे जाहीर करण्यात आले.

जग वाचले: अण्वस्त्यांचे युद्ध टळले. दोन्ही नेते शांततादूत म्हणून ओळखले जाऊ लागले.

१०. दीर्घकालीन वारसा: एक धडा आणि एक नवीन सुरुवात 📞
थेट संवाद रेषा: या संकटामुळे दोन महासत्तांमध्ये थेट संवादाची गरज लक्षात आली. म्हणूनच वॉशिंग्टन-मॉस्को हॉटलाइन स्थापन करण्यात आली, ज्यामुळे भविष्यातील गैरसमज टाळता येतील.

शीतयुद्धात मऊपणा: हा संकट शीतयुद्धातील सर्वात तणावपूर्ण टप्पा होता, पण त्यानंतर दोन्ही देश एकमेकांशी बोलणी करण्यासाठी अधिक तयार झाले. यालाच डिटेंट (तणावशमन) म्हणतात.

अणुप्रसार रोखणे: या संकटाने जगाला अण्वस्त्यांच्या प्रसाराचे धोके लक्षात आले आणि त्यानंतर अणुचाचण्यांवर बंदी आणण्यासाठी करार झाले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-06.11.2025-गुरुवार.
===========================================