1917 - रशियामध्ये ऑक्टोबर क्रांतीला सुरुवात-1-

[Atul Kaviraje]

1917 - The October Revolution in Russia Begins

The October Revolution, also known as the Bolshevik Revolution, began in Russia, leading to the overthrow of the Provisional Government and the establishment of a communist regime under Lenin.

1917 - रशियामध्ये ऑक्टोबर क्रांतीला सुरुवात-

ऑक्टोबर क्रांती, जी बोल्शेविक क्रांती म्हणून ओळखली जाते, रशियामध्ये सुरू झाली, ज्यामुळे तात्पुरत्या सरकारचा पाडाव झाला आणि लेनिन यांच्या नेतृत्वाखाली कम्युनिस्ट सरकारची स्थापना झाली.

📜 ७ नोव्हेंबर, १९१७ (जुलियन कॅलेंडरनुसार २५ ऑक्टोबर) हा दिवस जगाच्या इतिहासात एका मोठ्या वळणाचा साक्षीदार ठरला. रशिया या विशाल साम्राज्यातील पेट्रोग्राड शहरात झालेली ऑक्टोबर क्रांती ही केवळ एक शासनबदल नव्हती, तर अशा प्रकारच्या पहिल्या समाजवादी राज्याची निर्मिती करणारी ऐतिहासिक घटना होती. बोल्शेविक पक्षाच्या नेतृत्वाखाली झालेली ही क्रांती जगभरातील राजकीय विचारसरणीवर आणि इतिहासाच्या ओघावर एक दुर्दम्य छाप सोडून गेली .

🧠 मनोऱ्यासारखा नकाशा: ऑक्टोबर क्रांतीचे प्रमुख घटक

ऑक्टोबर क्रांती (०७ नोव्हेंबर १९१७) - मन-नकाशा-

ही क्रांती बोल्शेविक क्रांती म्हणूनही ओळखली जाते, जी जुलियन कॅलेंडरनुसार २५ ऑक्टोबर १९१७ रोजी झाली, पण ग्रेगोरियन कॅलेंडरनुसार ०७ नोव्हेंबर १९१७ रोजी झाली.
घटनेचे स्वरूप

दुसरी रशियन क्रांती: फेब्रुवारी क्रांती (झारचा पाडाव) नंतर, तात्पुरत्या सरकारचा (Provisional Government) पाडाव करून साम्यवादी (Communist) सरकारची स्थापना.

ठिकाण: पेट्रोग्राड, रशिया (Petrograd, Russia - आता सेंट पीटर्सबर्ग).

नेतृत्व: व्लादिमीर इलिच लेनिन आणि लिओन ट्रॉटस्की (Leon Trotsky).

आयोजक पक्ष: बोल्शेविक पक्ष (Bolshevik Party).

मूलभूत उद्देश: 'सोव्हिएत' (कामगार, सैनिक व शेतकऱ्यांच्या परिषदा) यांच्या हाती सत्ता केंद्रित करणे.

क्रांतीची प्रमुख कारणे

१. पहिल्या महायुद्धातील नुकसान: रशियाचे मोठे आर्थिक व सैनिक नुकसान आणि अन्नटंचाई.
२. कामगारांचा असंतोष: कारखान्यांतील कामगारांचे शोषण आणि भूक.
३. तात्पुरत्या सरकारची निष्क्रियता: फेब्रुवारी क्रांतीनंतरही हे सरकार युद्ध सुरू ठेवण्याच्या निर्णयावर ठाम राहिले आणि जनतेच्या समस्या सोडवण्यात अपयशी ठरले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-07.11.2025-शुक्रवार.
===========================================