2000 - 2000 च्या अमेरिकी अध्यक्षीय निवडणुकीला सुरुवात झाली--3-

[Atul Kaviraje]

2000 - The 2000 U.S. Presidential Election Begins

The contentious 2000 U.S. presidential election began with Florida as a key battleground, leading to a prolonged recount and the eventual Supreme Court decision in Bush v. Gore.

2000 - 2000 च्या अमेरिकी अध्यक्षीय निवडणुकीला सुरुवात झाली-

६. निकाल: एक विजय, एक विवाद ✅
बुशचा विजय: सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्णयामुळे फ्लोरिडामधील मोजणी कायमसाठी थांबली आणि बुश यांना राज्याचे २५ इलेक्टोरल वोट मिळाले. अखेर बुश २७१ इलेक्टोरल वोट्सने अध्यक्षपदी निवडले गेले, तर गोर यांना २६६ इलेक्टोरल वोट्स मिळाली .

लोकमताचा विजेता: या निवडणुकीतील सर्वात मोठा विरोधाभास म्हणजे, अल गोर यांना बुश पेक्षा ५,४३,८९५ अधिक लोकमते (Popular Vote) मिळाली होती . म्हणजेच, जास्त मतदारांनी गोर यांना पसंत केले, पण इलेक्टोरल कॉलेज प्रणालीमुळे बुश विजयी ठरले.

७. निवडणुकीनंतर: प्रतिक्रिया आणि प्रभाव 🗣�
गोर यांची माफी: निर्णयानंतर दुसऱ्या दिवशी, १३ डिसेंबर रोजी, अल गोर यांनी पराभव स्वीकारला आणि देशाला एकत्र येण्याचे आवाहन केले .

जनतेची प्रतिक्रिया: देश आणि जगभरात या निकालावर मोठ्या प्रमाणावर चर्चा झाली. बरेच लोक या निकालावर आणि सर्वोच्च न्यायालयाच्या भूमिकेवर नाराज झाले .

मतदान पद्धतीत बदल: या संकटानंतर, फ्लोरिडासह अमेरिकेतील अनेक राज्यांनी जुन्या पंच-कार्ड मशीनचा वापर बंद केला आणि मतदानासाठी अधिक आधुनिक तंत्रज्ञान स्वीकारले .

८. दीर्घकालीन परिणाम: एक धडा आणि एक वारसा 🌍
सर्वोच्च न्यायालयावर विश्वास: अनेकांच्या मते, सर्वोच्च न्यायालयाने राजकीय प्रक्रियेत इतका मोठा हस्तक्षेप केल्याने जनतेचा न्यायालयावरील विश्वास कमी झाल्याचे समजले जाते . स्वतः न्यायाधीश सँड्रा डे ओ'कॉनर यांनी नंतर असे म्हटले होते की, "कदाचित कोर्टाने हे प्रकरण स्वीकारले नाही तर बरे झाले असते" .

इलेक्टोरल कॉलेज चर्चा: या निवडणुकीमुळे अमेरिकेतील इलेक्टोरल कॉलेज प्रणालीवर पुन्हा एकदा चर्चा सुरू झाली. अशी प्रणाली योग्य आहे का, जिथे लोकमतापेक्षा इलेक्टोरल वोट जास्त महत्त्वाचे ठरते?

राजकीय ध्रुवीकरण: काही इतिहासकारांचे मत आहे की, या निवडणुकीने अमेरिकेतील राजकीय ध्रुवीकरण वाढवण्यास सुरुवात केली आणि पक्षांमधील वाद अधिक तीव्र झाले .

९. भारतीय संदर्भ: काही विचार 🇮🇳
लोकशाहीचे आदर्श: अमेरिकेसारखा विकसित देश देखील निवडणुकीच्या प्रक्रियेत अडचणीत सापडू शकतो, हे जगातील सर्वात मोठ्या लोकशाहीचा दर्जा असलेल्या भारतासाठी एक महत्त्वाचा धडा आहे.

मतदान तंत्रज्ञान: भारताने EVM (इलेक्ट्रॉनिक वोटिंग मशीन) आणि VVPAT (वोटर व्हेरिफायबल पेपर ऑडिट ट्रेल) सारख्या आधुनिक तंत्रज्ञानाचा स्वीकार केला आहे, ज्यामुळे मतमोजणी प्रक्रिया अधिक पारदर्शक आणि अचूक झाली आहे.

न्यायालयीन भूमिका: निवडणुकीसंदर्भातील वाद न्यायालयीन प्रक्रियेद्वारे सोडवणे हे लोकशाहीचे एक महत्त्वाचे तत्त्व आहे, हे भारतासारख्या देशासाठीही महत्त्वाचे आहे.

१०. निष्कर्ष: इतिहासाचा एक वादग्रस्त पान 🏆
२००० ची अध्यक्षीय निवडणूक ही केवळ जॉर्ज डब्ल्यू. बुश आणि अल गोर यांच्यातील स्पर्धा नव्हती; हा अमेरिकन लोकशाही आणि न्यायिक प्रणालीचा चाचणीदिवस होता. या निवडणुकीने लोकमत आणि इलेक्टोरल वोट यामधील तफावत, मतमोजणीतील अडचणी आणि न्यायालयाची राजकीय प्रक्रियेतील भूमिका या गंभीर मुद्द्यांवर प्रकाश टाकला. जरी बुश यांचा विजय झाला असला तरी, "काय होऊ शकले असते?" हा प्रश्न इतिहासकार आणि राजकीय तज्ज्ञांमध्ये आजही चर्चेचा विषय आहे. ही घटना आपल्याला शिकवण देते की लोकशाही ही केवळ मतदानापुरती मर्यादित नसते, तर ती एक सतत चालणारी प्रक्रिया आहे, जिथे प्रत्येक निवडणूक ही एक नवीन सुरुवात असते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-07.11.2025-शुक्रवार.
===========================================