तीसरा अध्यायः कर्मयोग-श्रीमद्भगवदगीता-श्लोक २ 🌺कविता-🙏💖🛣️🌟🚪☝️🎯🤯🌀

[Atul Kaviraje]

तीसरा अध्यायः कर्मयोग-श्रीमद्भगवदगीता

व्यामिश्रेणेव वाक्येन बुद्धिं मोहयसीव मे।
तदेकं वद निश्चित्य येन श्रेयोऽहमाप्नुयाम्।।2।।

🌺 कर्मयोग - श्रीमद्भगवद्गीता - अध्याय ३, श्लोक २ 🌺
📜 श्लोक:
व्यामिश्रेणेववाक्येनबुद्धिंमोहयसीवमे।तदेकंवदनिश्चित्ययेनश्रेयोऽहमाप्नुयाम्।।२।।
व्यामिश्रेणेववाक्येनबुद्धिंमोहयसीवमे।तदेकंवदनिश्चित्ययेनश्रेयोऽहमाप्नुयाम्।।२।।

🔹 छोट्या अर्थाचा सारांश (Short Meaning Summary):

🙏 हे कृष्णा, तुमच्या मिश्रित शब्दांनी माझी बुद्धी गोंधळात पडली आहे.
म्हणून, एकच निश्चित मार्ग सांगा,
ज्यामुळे मला परम कल्याण (मोक्ष) प्राप्त होईल.

🌼 दीर्घ मराठी कविता (भक्तीभावपूर्ण, यमक सहित) 🌼

१. आरंभ (संभ्रमाचे मूळ) 😟

बुद्धी कर्माहूनि, देवा! श्रेष्ठ तू सांगितली;
तरी मग हे घोर, युद्ध का माथी लादली?
दोन मार्ग एकाच, वेळी का तू दाखवीसी,
व्यामिश्रेण शब्दांनी, बुद्धी माझी भ्रमवीसी.

(पदाचा अर्थ: देवा, तुम्ही जर बुद्धीला कर्मापेक्षा श्रेष्ठ मानत असाल,
तर मला या भयंकर युद्धात (कर्मात) का प्रवृत्त करत आहात?
तुमच्या संदिग्ध (मिश्रित) बोलण्याने माझी बुद्धी गोंधळून गेली आहे.)

२. गोंधळ (द्वैताची भावना) 🤔

एकीकडे म्हणता, 'निष्काम कर्म तू करी',
दुजीकडे, 'शांत वृत्तीत, आत्मज्ञानी तरी'.
दोन्ही नावे जरी, दिसती वेगळी ही फार,
माझे चित्त झाले, दोन्हीच्या मध्ये असहाय्य.

(पदाचा अर्थ: तुम्ही एका बाजूला फळाची इच्छा न ठेवता कर्म करायला सांगता,
आणि दुसऱ्या बाजूला शांत राहून आत्मज्ञानात स्थित व्हायला सांगता.
हे दोन्ही मार्ग भिन्न वाटत असल्याने माझे मन गोंधळले आहे.)

३. संभ्रमाची अवस्था (विवेकशक्तीचा लोप) 😵

कोणते ध्येय निश्चित, कोणता मार्ग खरा,
कसा साधू समन्वय, दाही दिशांचा वारा.
नसे विवेक स्थिर, नसे निश्चयाचे बळ,
मन माझे झाले, जणू एकांत जंगलातील जळ.

(पदाचा अर्थ: निश्चित ध्येय काय आहे आणि खरा मार्ग कोणता, हे कळत नाहीये.
माझी निर्णयशक्ती अस्थिर झाली आहे.
त्यामुळे माझे मन एकाकी जंगलातील पाण्याप्रमाणे विचलित झाले आहे.)

४. शिष्याची आर्जव (विनम्र प्रार्थना) 🙏

तुम्हीच माझे गुरु, तुम्हीच माझे सारथी,
शरण आलो तुमच्या, चरणी, धरली तुमची प्रीती.
अज्ञान दूर करा, कृपावंत हे केशवा,
मला निश्चित मार्ग, स्पष्ट शब्दांनी देवा.

(पदाचा अर्थ: हे कृष्णा (केशवा), तुम्हीच माझे गुरु आणि मार्गदर्शक आहात.
मी तुमच्या चरणांना शरण आलो आहे.
माझ्यावरील अज्ञानाचा पडदा दूर करा आणि मला स्पष्ट मार्गदर्शन द्या.)

५. निश्चित मार्गाची मागणी (एकम् वद निश्चित्य) 🎯

तदेकं वद निश्चित्य, हीच माझी विनंती,
कल्याणकारी जी, मार्ग तोच सांगा त्वरिती.
अनेक विकल्प, मजला नको क्षणभरास,
कल्याणाचा एक, धागा हवा मम जीवास.

(पदाचा अर्थ: "तो एकच मार्ग निश्चित करून सांगा," ही माझी तुम्हाला कळकळीची विनंती आहे.
मला अनेक पर्यायांमध्ये अडकायचे नाही,
माझ्या आत्म्याच्या कल्याणाचा केवळ एकच मार्ग मला हवा आहे.)

६. अंतिम ध्येय (श्रेयोऽहम् आप्नुयाम्) 🌟

ज्याने श्रेय मला, निश्चये सहज मिळेल,
जन्म-मृत्यूचे हे, बंधन संपूर्ण तुटेल.
तोच योग तुम्ही, मजला आता शिकवावा,
हाच मोक्षमार्ग, मज सत्वरी दाखवावा.

(पदाचा अर्थ: ज्या मार्गाने मला परम कल्याण (श्रेय) आणि मोक्ष निश्चितपणे प्राप्त होईल,
ज्यामुळे जन्म-मृत्यूच्या चक्रातून सुटका होईल,
तोच मार्ग मला त्वरित शिकवा.)

७. भक्तीचा निष्कर्ष (संपूर्ण समर्पण) 💖

एकाच मार्गाने, तुझ्या नामाचे चिंतन,
तेथेच आहे देवा, भक्ताचे समाधान.
कर्म की ज्ञान योग, भेद हा तूच मिटवी,
माझ्या जीवनाची, नौका तूच पार लावी.

(पदाचा अर्थ: एकाच मार्गाने तुमच्या नामाचे चिंतन करण्यातच भक्ताचे खरे समाधान आहे.
तुम्हीच कर्म आणि ज्ञान यातील भेद मिटवा
आणि माझ्या जीवनाची नौका संकटातून पार करा.)

🌈 ईमोजी सारांश (Emoji Saransh) 🌈
श्लोकाचा भाग   अर्थ   ईमोजी / चिन्ह

व्यामिश्रेणेव वाक्येन   संदिग्ध बोलणे   🗣�❓
बुद्धिं मोहयसीव मे   मन गोंधळले आहे   🤯🌀
तदेकं वद निश्चित्य   एकच निश्चित मार्ग सांगा   ☝️🎯
येन श्रेयोऽहमाप्नुयाम्   ज्यामुळे कल्याण (मोक्ष) मिळेल   🌟🚪
संपूर्ण भाव   मार्गदर्शन आणि भक्तीची आर्जव   🙏💖🛣�

🌺 इति श्रीमद्भगवद्गीतेच्या तिसऱ्या अध्यायातील द्वितीय श्लोकाचा भक्तीभावपूर्ण अर्थ आणि काव्यात्मक विवेचन पूर्ण. 🌺

--अतुल परब
--दिनांक-08.11.2025-शनिवार.
===========================================