🌟 संत कबीर दोहा - ज्ञान सर्वश्रेष्ठ 🌟॥१०॥-💖🤝✨🛡️🗑️⚔️🌟

[Atul Kaviraje]

कबीर दास जी के दोहे-

जाति न पूछो साधु की, पूछि लीजिए ज्ञान।
मोल करो तलवार का, पड़ा रहन दो म्यान॥१०॥

🌟 संत कबीर दोहा - ज्ञान सर्वश्रेष्ठ 🌟

📜 दोहा:
जातिनपूछोसाधुकी
,
पूछिलीजिएज्ञान।
मोलकरोतलवारका
,
पड़ारहनदोम्यान॥१०॥
जातिनपूछोसाधुकी,पूछिलीजिएज्ञान।
मोलकरोतलवारका,पड़ारहनदोम्यान॥१०॥

🕉� छोट्या अर्थाचा सारांश (Short Meaning Summary):

🙏 साधूची जात विचारू नये,
फक्त त्याच्याकडे असलेले ज्ञान विचारावे.
तलवारीची किंमत करावी,
तिच्या आवरणाला (म्यान) महत्त्व देऊ नये.

💫 दीर्घ मराठी कविता (भक्तीभावपूर्ण, यमक सहित):

१. आरंभ (सत्याची ओळख) 🧘�♂️✨

कबीर गुरूंचे बोल, ऐकावे मनापासून,
सत्याचे ते बोल, ज्ञानभक्तीचे जीवन.
साधूंची ती संगत, असे परम कल्याण,
त्याच्या जन्मावर नसावे, ठेऊ नका ध्यान.

(पदाचा अर्थ: कबीर गुरूंचे बोल, जे सत्य आणि ज्ञानभक्तीने भरलेले आहेत, ते मनापासून ऐकावेत. साधूची संगत परम कल्याणकारी असते, पण त्याच्या जन्मावर (जातीवर) लक्ष देऊ नये.)

२. पहिली ओळ (जातीची निरर्थकता) 🙅�♀️📜

जाति न पूछो साधु की, धर्म भेदाचे बंधन,
जन्म-मृत्यूच्या खेळात, कशास हे वंदन?
जातीचे हे ओझे, दूर सारुनी टाका,
साधू तोच जाणा, जो सत्याचा देखा.

(पदाचा अर्थ: साधूची जात विचारू नये; जातीभेदाचे बंधन निरर्थक आहे. जात हे ओझे दूर करून टाका. ज्याने सत्य पाहिले आहे, तोच खरा साधू आहे.)

३. दुसरी ओळ (ज्ञानाचे मोल) 🧠💡

पूछि लीजिए ज्ञान, विचारा अनुभव त्याचा,
आत्म्याचा तो मार्ग, प्रकाशाचा साचा.
ज्ञानाहुनि श्रेष्ठ, नाही जगती साधन,
तेच घ्यावे गोळा, नको व्यर्थ मंथन.

(पदाचा अर्थ: साधूकडे असलेले अनुभव आणि आत्मज्ञानाचा मार्ग विचारा. ज्ञानापेक्षा श्रेष्ठ साधन जगात नाही. तेच ज्ञान गोळा करावे, व्यर्थ गोष्टींचा विचार करू नये.)

४. दृष्टांत (तलवार आणि म्यान) ⚔️🛡�

रूपक सुंदर हे, कबीराने मांडिले,
मोल करो तलवार का, काय तत्त्व सांगितले!
तलवार ती धार, लढते संकटांशी,
कवच कितीही सुंदर, न कामाचे अंशी.

(पदाचा अर्थ: कबीराने सुंदर दृष्टांत दिला आहे — तलवारीची किंमत तिच्या गुणवत्तेमुळे करा. तलवार ही धारदार असते आणि ती संकटांशी लढते, पण तिचे बाहेरील आवरण (म्यान) कितीही सुंदर असले तरी ते महत्त्वाचे नसते.)

५. तिसरी ओळ (बाह्यरूपाचा त्याग) 🚪🗑�

पड़ा रहन दो म्यान, म्यानाचे काय काम,
फक्त बाह्य ते रूप, नको त्याचा नाम.
तसे बाह्य रूप, रंग आणि वेशभूषा,
ज्ञानापुढे सारे, केवळ ती एक उषा.

(पदाचा अर्थ: म्यान (आवरण) बाजूला पडून राहू द्या; त्याचे कार्य तुच्छ आहे. त्याचप्रमाणे, बाह्य रंग, रूप आणि वेशभूषा हे ज्ञानापुढे महत्त्वाचे नाहीत.)

६. आंतरिक सत्य (आत्म्याचे रूप) 💖👁�

ज्ञान तेच आत्म्याचे तेजस्वी रूप आहे,
बाहेरील जातीचा, कोठेच उपयोग नाही आहे.
माणूस महान ठरतो, कर्म आणि विचाराने,
नको पारख करणे, केवळ त्या वंशाने.

(पदाचा अर्थ: ज्ञान हेच आत्म्याचे खरे रूप आहे. जातीचा उपयोग कुठेही नाही. माणूस त्याच्या चांगल्या कर्माने आणि विचारांनी महान ठरतो. केवळ त्याच्या वंशावरून त्याची पारख करू नये.)

७. निष्कर्ष (कबीरांची शिकवण) 🌈🤝

हाच संदेश खरा, कबीराचा महान,
मानवाचे एकच, जात असावे ज्ञान.
भेदभाव सोडा, धरा समानतेची हाक,
भक्तीत नसे जात, तेथे आहे विठ्ठलाची लाख.

(पदाचा अर्थ: कबीराचा हाच महान संदेश आहे की, माणसाची एकच जात असावी, ती म्हणजे ज्ञान. सर्व भेदभाव सोडून समानतेची हाक द्या. भक्तीमध्ये जात नसते, तिथे देवाचे प्रेम आणि आशीर्वाद असतो.)

💫 ईमोजी सारांश (Emoji Saransh):
दोह्याचे तत्त्वभाव   इमोजी / चिन्ह

जाति न पूछो साधु की – जात-भेद टाळा   🙅�♀️📜
पूछि लीजिए ज्ञान – ज्ञान महत्त्वाचे   🧠💡
मोल करो तलवार का – आंतरिक गुण   ⚔️🌟
पड़ा रहन दो म्यान – बाह्य रूप निरर्थक   🛡�🗑�
संपूर्ण भाव – समानता आणि ज्ञान भक्ती   💖🤝✨

🌺 इति संत कबीर दोहा - "ज्ञान सर्वश्रेष्ठ" (ज्ञान, समानता आणि भक्तीभावयुक्त संदेश सहित) 🌺

--अतुल परब
--दिनांक-08.11.2025-शनिवार.
===========================================