🙏🚩📜 श्रीमद्भगवद्गीता - कर्मयोग 📜🚩🙏(अध्याय ३, श्लोक ८)कर्तव्य गाथा-🏹 🎯 🧘

[Atul Kaviraje]

तीसरा अध्यायः कर्मयोग-श्रीमद्भगवदगीता-

नियतं कुरु कर्म त्वं कर्म ज्यायो ह्यकर्मणः।
शरीरयात्रापि च ते न प्रसिद्धयेदकर्मणः।।8।।

🙏🚩📜 श्रीमद्भगवद्गीता - कर्मयोग 📜🚩🙏

🌟 नियतं कुरु कर्म त्वं (अध्याय ३, श्लोक ८) - दीर्घ मराठी कविता 🌟

📜 श्लोकाचा संक्षिप्त अर्थ (Short Meaning)
तू आपले नियत (विहित) कर्म कर. कारण कर्म न करण्यापेक्षा कर्म करणे निश्चितच श्रेष्ठ आहे. कर्म न केल्यास तुझा शारीरिक निर्वाह (जीवन) सुद्धा शक्य होणार नाही.

🌼 कर्मयोग: कर्तव्य गाथा (The Poem) 🌼
१. (नियत कर्म)

ओ कृष्णा, तुझा आदेश, तूच आमचा दाता,
नियत कर्म तूच सांगसी, धरूनी हाता.
हे मानवा, तुझे कर्तव्य, कधी न सोडावे,
कर्म-मार्गी चालत राहावे, मुक्ती साधावे.

॥ पदाचा मराठी अर्थ ॥
(हे अर्जुना, तू आपले निर्धारित कर्तव्य (नियत कर्म) कर, कारण परमेश्वर स्वतः आपल्याला कर्म करण्याचा मार्ग दाखवत आहे. हे कर्तव्य कधीही सोडू नये, कारण योग्य कर्मानेच मुक्तीचा मार्ग साध्य होतो.)

२. (कर्माचे श्रेष्ठत्व)

कर्म न करण्यापेक्षा, कर्मच थोर जाणा,
निष्क्रिय राहण्याने, चित्ती लागे दूणा.
हात बांधुनी बसणे, नाही योग्य भक्ता,
कार्याविना जीवन, व्यर्थ सारे व्यक्ता.

॥ पदाचा मराठी अर्थ ॥
(कर्म न करण्याच्या निष्क्रियतेपेक्षा कर्म करणे हे निश्चितच श्रेष्ठ आहे, हे जाणून घ्यावे. निष्क्रियतेमुळे मनात दोष (विकार) निर्माण होतात. ईश्वराच्या भक्ताला हात जोडून स्वस्थ बसणे शोभत नाही. कार्याविना असलेले जीवन जगासाठी व्यर्थ ठरते.)

३. (कर्म टाळण्याचा भ्रम)

जो केवळ बाह्यतः, कर्म टाळू पाहे,
मनात मात्र विषयी, चिंता वाहत राहे.
तो ढोंगी संन्यासी, फसवितो स्वतःला,
अंतरीचे शुद्धीकरण, नाही तया झाला.

॥ पदाचा मराठी अर्थ ॥
(जो मनुष्य केवळ बाहेरून कर्म टाळण्याचा दिखावा करतो, पण मनात विषयांची आणि फळांची चिंता बाळगतो, तो स्वतःला फसवतो. कारण अशा व्यक्तीच्या अंतःकरणाचे खरे शुद्धीकरण झालेले नसते.)

४. (शरीरयात्रा)

शरीर हे साधन, मोक्षाची शिडी खरी,
त्याच्या पालनासाठी, कर्म न टाळावे तरी.
शरीरयात्रा तुझी, न होईल सिद्ध,
कर्माविना जीवन, केवळ एक रद्दी.

॥ पदाचा मराठी अर्थ ॥
(शरीर हे आत्मिक उन्नतीसाठी एक महत्त्वाचे साधन आहे, म्हणून त्याचे पालनपोषण करणे आवश्यक आहे. या शरीराचा निर्वाह (शरीरयात्रा) करण्यासाठी कर्म केल्याशिवाय ते शक्य नाही. कर्म न केल्यास आपले जीवन केवळ निरुपयोगी ठरते.)

५. (जीवनातील उदाहरणे)

शेतकऱ्याचा श्रम, पिकवी अन्न-पाणी,
सैनिकाचा धर्म, रक्षतो ही धरणी.
प्रत्येक क्रिया आवश्यक, जगाच्या रहाटीला,
कर्मयोग हाच सोपा, मार्ग या वाटीला.

॥ पदाचा मराठी अर्थ ॥
(उदाहरणार्थ, शेतकऱ्याचे कष्टामुळेच आपल्याला अन्न-पाणी मिळते आणि सैनिकाच्या कर्तव्यामुळे पृथ्वीचे रक्षण होते. जगाची व्यवस्था व्यवस्थित चालण्यासाठी प्रत्येक क्रिया आवश्यक आहे. त्यामुळे कर्मयोग हाच जीवन जगण्याचा सोपा आणि खरा मार्ग आहे.)

६. (निष्काम कर्म)

कर्म करावे पण, फळाची नको आस,
ठेवूनी चित्ती केवळ, प्रभूचीच कास.
निष्काम भावाने, कर्म पूजा व्हावे,
तेच खरे अर्पण, श्रीहरीला द्यावे.

॥ पदाचा मराठी अर्थ ॥
(कर्म करताना त्याच्या फळाची कधीही आसक्ती बाळगू नये. फक्त आपल्या मनात परमेश्वराचाच आधार ठेवावा. निष्काम (स्वार्थाशिवाय) भावाने केलेले कर्म हेच भगवंताची खरी पूजा आहे आणि तेच भगवंताला खरे अर्पण ठरते.)

७. (समारोप आणि निष्कर्ष)

म्हणूनी अर्जुना, युद्ध कर निष्ठेने,
कर्मयोग हाच खरा, भक्तीच्या मार्गाने.
नियत कर्मच तुझा, आधार वसे,
त्याग नको कर्माचा, त्यागा फलाचे हसे.

॥ पदाचा मराठी अर्थ ॥
(म्हणून हे अर्जुना, तू तुझ्या क्षत्रिय धर्माचे पालन करत निष्ठापूर्वक युद्ध कर. कर्मयोग हाच भक्तीकडे घेऊन जाणारा खरा मार्ग आहे. तुझे नियत कर्म हाच तुझा आधार आहे. कर्माचा त्याग करू नकोस, केवळ कर्माच्या फळाची इच्छा (हसणे) सोडून दे.)

🖼� सार (Emoji Saransh)
🏹 🎯 🧘�♂️ 👨�🏭 🌾 💧 ⚖️ 🕉� (अर्थ: अर्जुन/कर्तव्य, ध्येय, कर्मयोग, कामगार/कर्म, शेती/निर्वाह, जीवनाचे पाणी/सुलभता, न्याय/संतुलन, भक्ती/परमेश्वर)

--अतुल परब
--दिनांक-14.11.2025-शुक्रवार.       
===========================================